Thời hạn theo chất lượng công trình
Mới đây, trao đổi với báo chí xung quanh thời hạn sử dụng nhà chung cư, ông NguyễnMạnh Khởi, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi đưa ra 2 phương án: thời hạn sở hữu nhà chung cư theo quy định của pháp luật đất đai, sẽ theo quy định tại Luật Đất đai hoặc thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định căn cứ vào thời hạn sử dụng của công trình theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Bộ Xây dựng chọn phương án quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư theo pháp luật về xây dựng. Theo đó, Chương 2 về Sở hữu nhà ở có Mục 4 quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư bổ sung phương án mới về: thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định căn cứ vào thời hạn sử dụng công trình theo quy định của pháp luật xây dựng.
Bộ Xây dựng đề xuất Điều 27 nêu: “thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng của công trình nêu trong hồ sơ thiết kế công trình nhà chung cư được cơ quan có thẩm quyền thẩm định và được tính từ khi nghiệm thu toàn bộ công trình nhà chung cư đưa vào sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng. Khi thẩm định hồ sơ thiết kế công trình nhà chung cư, cơ quan có thẩm quyền thẩm định phải ghi rõ thời hạn sử dụng nhà chung cư trong hồ sơ thiết kế”.
“Thời hạn này cũng được ghi rõ trong hợp đồng mua bán căn hộ, cơ quan cấp "sổ đỏ" cũng sẽ ghi thời hạn sử dụng nhà chung cư vào sổ luôn”, ông Khởi nói.
Cũng theo ông Khởi, khi hết thời hạn sở hữu, nếu nhà còn đủ điều kiện sử dụng, chủ sở hữu sẽ đề nghị cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, gia hạn thời gian sở hữu. Theo đó, giả sử, nhà được mua với giá của thời hạn sở hữu là 70 năm, nhưng được sử dụng có thể lên đến 80 – 90 năm.
“Như vậy, với những nhận định đóng khung thời hạn sở hữu nhà chung cư là 50 – 70 năm là không chính xác”, ông Khởi nhấn mạnh.
Theo ông Khởi, quy định thời hạn nhà chung cư cũng kỳ vọng tạo điều kiện giúp giá nhà ở giảm xuống, tăng khả năng tiếp cận nhà ở của người dân. Có những trường hợp người dân chỉ cần dùng nhà 5 năm, 10 năm, 15 năm… rồi chuyển đi khu vực khác sinh sống, nên có thể quy định mua, bán có thời hạn. Hết thời hạn mua, bán sẽ trả về cho chủ sở hữu ban đầu.
Thực tế, thời gian qua, cũng đã có một số đơn vị ở TP. Hồ Chí Minh bán nhà theo thời hạn. Thời gian mua, bán nhà ở sẽ linh động, linh hoạt, giúp người dân dễ tiếp cận nhà ở hơn.
Nhiều phương án xây lại chung cư
Nêu về phương án bồi thường, xây dựng lại chung cư với nhà có thời hạn sở hữu, vị Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cũng nêu ra nhiều phương án xử lý.
Nếu nhà chung cư còn thời hạn sở hữu nhưng buộc phải tháo dỡ vì sự cố, thiên tai, địch hoạ, cháy nổ không còn đủ điều kiện an toàn sử dụng, phải phá dỡ khẩn cấp, Nhà nước sẽ trực tiếp dùng vốn từ ngân sách để thực hiện cải tạo, xây dựng lại nhà. Người dân được tái định cư ngay tại địa điểm cũ.
Nếu chung cư phải tháo dỡ để cải tạo, chỉnh trang đô thị theo quy hoạch chung, chủ sở hữu nhà sẽ được tái định cư theo dự án đó. Quyền lợi của người dân sẽ được đảm bảo. Thời hạn sở hữu nhà của người dân sẽ tính từ lúc công trình mới được bàn giao. Ví dụ, nhà cũ còn 20 năm thời hạn khi dỡ bỏ, nhưng khi nhận nhà mới là công trình thời hạn 70 năm, thời gian sở hữu nhà của người dân là 70 năm.
Còn với chung cư hết thời hạn sở hữu, trong trường hợp Nhà nước không quy hoạch địa điểm cũ làm chung cư, chủ sở hữu chung cư sẽ được bồi thường theo chính sách về đất và được bố trí tái định cư.
Trường hợp địa điểm cũ tiếp tục được làm nhà chung cư, người dân được quyền góp tiền để xây dựng trên cơ sở đất của mình.
“Tức là người dân chỉ phải đóng tiền xây nhà, không đóng tiền đất. Người dân sẽ được tham gia trong quá trình đầu tư xây dựng. Phương án xây dựng sẽ được thoả thuận tuỳ thuộc vào quy hoạch lúc đó trên nguyên tắc hài hoà lợi ích 3 bên là Nhà nước, người dân và nhà đầu tư. Quyền lợi của người dân được đảm bảo theo nguyên tắc đảm bảo quyền lợi của người dân tái định cư tại chỗ”, ông Khởi lý giải.
Bên cạnh đó, đại diện Bộ Xây dựng cũng nêu rõ việc thời hạn sở hữu nhà của người dân sẽ không bị hồi tố. Theo đó, nếu người dân mua chung cư trước ngày Luật có hiệu lực được áp dụng quy định tại thời điểm mua đó. Ví dụ, nếu Luật được thông qua, có hiệu lực ngày 01/07/2024, người mua nhà thuộc các công trình có giấy phép xây dựng cấp trước 01/07/2024 được áp dụng quy định cũ về sở hữu không thời hạn. Theo đó, nhà chung cư hiện đã mua bán áp dụng theo hiện hành, không áp dụng thời hạn.
Nêu về lý do quy định thời hạn sử dụng nhà chung cư, theo ông Khởi nhà chung cư khác nhà riêng lẻ là đông người, ảnh hưởng lớn tính mạng, tài sản người dân. Khi có nguy cơ sập đổ mà không tháo dỡ sẽ thiệt hại lớn về tính mạng và tài sản. Vì nhà chung cư là công trình đặc biệt, ảnh hưởng tính mạng hàng ngàn người nên Nhà nước có trách nhiệm bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân.
