Sinh vật ngoại lai, nguy hại của Trung Quốc bỗng ngập chợ mạng, giao hàng tận cửa cho khách Việt với giá nửa triệu một kg

Tôm càng đỏ (còn gọi là tôm hùm đất...) là loài thủy sinh có nguồn gốc ngoại lai, ăn tạp, sống bò dưới đáy, ưa đào hang, hoạt động về đêm, có sức chống chịu và thích nghi cao. Loại tôm này chỉ nhỏ như con tôm sú, thường được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau.

Loài tôm này được đưa vào danh mục sinh vật ngoại lai cấm nhập khẩu vào Việt Nam từ năm 2013. Tuy nhiên, từ tháng 4 tới nay, tôm hùm đất bỗng được rao bán tràn lan trên "chợ mạng". Các đầu mối bán tôm hùm đất cho biết, hàng thường về theo ngày, khách lấy lẻ và lấy sỉ có giá khác nhau.

Tôm hùm đất có 2 loại là xông nhiệt và tôm còn sống. Loại xông nhiệt cho chín và cấp đông có giá khoảng trên 300.000 đồng/kg, còn tôm sống là từ 500.000 đồng/kg trở lên.

Tôm hùm đất sống nhập về thường được các đầu mối bên Trung Quốc đóng sẵn vào từng túi lưới, sau đó cho vào thùng xốp có đá lạnh. Tôm về đến sẽ nơi đảm bảo sống khoẻ. Khách mua tôm hùm đất được ship hàng tận cửa, hàng tươi sống có thể thả bể nuôi ăn dần.

Hàng xông nhiệt hay được quán ăn lựa chọn nhập về vì giá rẻ hơn hàng sống. Còn người dân mua về ăn thường chọn tôm sống, bởi chất lượng thịt sẽ thơm ngọt hơn. Song, do là hàng sống nên rất ít khi có sẵn, đa phần khách mua phải đặt trước.

Anh H.L, một người chuyên bán tôm hùm đất tươi sống cho khách lẻ lẫn các nhà hàng ở Hà Nội cho biết, phần lớn nhà hàng mua hàng xông nhiệt, cấp đông. Tuy nhiên, việc bán số lượng lớn tôm hùm đất cho nhà hàng cũng phải cẩn thận, bởi lo sợ công an sẽ kiểm tra bất cứ lúc nào.

Hàng cấm buôn bán tại Việt Nam, nguy hại hơn cả ốc bươu vàng

Từ năm 2013, Bộ NN&PTNT, Bộ TN&MT đã cấm nhập khẩu và nhân nuôi tôm hùm đất. Tôm hùm đất cũng không có trong danh mục các thủy sản được phép kinh doanh trên thị trường. Hiện ở Việt Nam, duy nhất Viện nghiên cứu và nuôi trồng thủy sản I được cấp phép nhập loài tôm này về nghiên cứu.

Nhà hàng, quán ăn nhập tôm hùm đất đông lạnh về chế biến vẫn phải chứng minh được xuất xứ nguồn gốc và phải được hải quan và Cục Thú y Việt Nam cho phép. Ngược lại, những đơn vị nhập lậu theo đường tiểu ngạch, không được kiểm định thì vẫn bị xử phạt theo quy định dù tôm hùm đất còn sống hay đã chết.

Tôm hùm đất là loại nhiều vỏ, ít thịt, tỷ lệ thịt chiếm chỉ khoảng 15% trọng lượng của tôm. Ở những nước cần đến vỏ tôm để sản xuất dược phẩm, người ta nuôi loại tôm này để lấy vỏ là chính.

Còn ở Việt Nam, lượng vỏ tôm thải từ quá trình sơ loại tôm đóng gói là rất lớn, không thiếu, nên không có nhu cầu nhân nuôi loại tôm này. Trong khi con tôm đang là loại hàng hóa xuất khẩu chủ lực thì sự tồn tại của sinh vật ngoại lai tôm hùm đất đe dọa rất lớn sự tồn tại của tôm bản địa. 

Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, tôm hùm đất có thể trở thành đại họa của ngành nông nghiệp bởi khả năng thích nghi tốt với môi trường biến chúng trở thành những sinh vật ngoại lai có hại khi phát tán mầm dịch bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng cho tôm cũng như một số loài ký sinh trùng.

Theo Điều 246, Bộ luật Hình sự 2015, người nhập khẩu trái phép hoặc phát tán loài động vật, thực vật ngoại lai xâm hại hoặc loài động vật, thực vật ngoại lai có nguy cơ xâm hại sẽ bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.