Phó Tư lệnh binh đoàn 12: "Bão giá khiến đơn giá thực tế chênh nhiều so với hợp đồng"

Đại tá Tuấn Anh cho biết: Đơn vị chúng tôi thực hiện rất nhiều dự án cao tốc Bắc - Nam như quốc lộ 45 - Nghi Sơn và thấy rõ sự chênh lệch lớn giữa giá trong hợp đồng so với giá thực tế.

Cụ thể như, sau đợt bão giá vừa qua, giá cát đắp hợp đồng khoảng 153.000 đồng/khối nhưng mua khoảng 254.000/khối - chênh hơn 100.000/khối. Trong công trình, riêng hạng mục cát đắp cần dùng tới 300.000 khối, như vậy tính sơ, chúng tôi phải bù tới 30 tỷ đồng.

Phân tích về nguyên nhân để xảy ra sự chênh giá lớn như vậy, đại tá Nguyễn Tuấn Anh cho hay,  thứ nhất, có thể báo giá của địa phương không kịp, sát thực tế. Thứ hai, các chủ mỏ bắt tay để thao túng làm đội giá do đó các nhà thầu ở khu vực đó rất khó mua nguyên vật liệu đắp. Giá bổ sung để bù vào rất lớn.

Bên cạnh đó, khi đi thị sát các dự án cao tốc Bắc - Nam, các lãnh đạo đều chỉ đạo phải làm tăng "3 ca, 4 kíp" làm ngày đêm. Chúng tôi cũng phải làm ngày dêm, các Tư lệnh xuống hiện trường làm việc động viên cùng anh em.

Song, kinh phí trả cho nhân công làm tăng giờ, làm đêm, làm ngày nghỉ, tiền lương phải tăng 200-300% nhưng lại không thấy cơ quan nào bàn đến và chúng tôi lấy nguồn ở đâu để bù vào.

Thứ ba là bất cập về việc thanh tra kiểm toán sau khi hoàn thành công trình. Khi đó, các thanh tra kiểm toán thường áp sử dụng định mức có giá trị thấp nhất. Nếu không là tính thu hồi của nhà thầu.

Chẳng hạn việc vận chuyển đổ thải vật liệu, sau khi thanh tra kiểm tra vào thường áp xe tải trọng 10-12 tấn nhưng trên thực tế các nhà thầu chỉ dùng được xe tải trọng nhỏ do khi mới triển khai dự án không thể có mặt bằng để vận chuyển dọc tuyến, thường phải đi vòng nhờ huyện lộ, đường xã nên không thể dùng xe lớn.

Hay như hệ thống định mức đã được điều chỉnh theo thông tư 12 còn trước đây là thông tư 10, qua quá trình áp dụng, các nhà thi công cầu rất khó khăn.

Theo đánh giá, thông tư mới được ban hành đã giải quyết phần lớn các khó khăn, vướng mắc về định mức trong lập dự toán chi phí xây dựng công trình đối với lĩnh vực đường bộ, cơ bản đáp ứng các yêu cầu các dự án đang được triển khai đầu tư xây dựng.

Tuy nhiên, khi ban hành vẫn còn thiếu định mức cho công tác thi công. Đơn giá định mức chưa đồng bộ hoặc xây dựng chưa sát với thực tế dẫn đến tình trạng nhà thầu giao thông chưa được tính đúng, tính đủ so với nhân lực, vật lực, thiết bị công nghệ đã đầu tư để triển khai dự án.

Nhiều định mức, đơn giá chưa phản ánh đúng thực tiễn, không ít nhà thầu đã rơi vào cảnh càng làm càng lỗ, không có nguồn lực tái đầu tư trang thiết bị, tuyển dụng/giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao để tăng năng lực cạnh tranh, bắt kịp sự phát triển của các nhà thầu quốc tế.

Đại tá Tuấn Anh nêu rõ, quan trọng nhất là vấn đề bộ định mức chưa phù hợp với thực tế, có thể chỉ được xây dựng trên lý thuyết. Có bộ định mức vừa ban hành đã bộc lộ rõ bất cập.

Bên cạnh đó, các cán bộ có kinh nghiệm sâu về biện pháp thiết kế xây dựng định mức còn thiếu. Mặt khác, vai trò của những đối tượng trực tiếp phải sử dụng định mức lại rất hạn chế và mờ nhạt.

Thời gian qua, nhiều nhà thầu đã thông qua Hiệp hội xây dựng, thường xuyên có ý kiến về vấn đề này nhưng chưa được bổ sung, sửa đổi.

Tổng công ty xây dựng Trường Sơn đã có văn bản tổng hợp các định mức, các kiến nghị về định mức đơn giá gửi Hiệp hội Xây dựng Việt Nam, Bộ GTVT, trên cơ sở đó Bộ GTVT theo chỉ đạo của Chính phủ, phối hợp với Bộ Xây dựng để thực hiện.

Về đơn giá, dự toán lập trên cơ sở thông báo giá của các địa phương nhưng giai đoạn ban đầu, thông báo đơn giá của các địa phương thường không sát, không kịp thời. Sau khi có chỉ đạo của Chính phủ, các địa phương đã làm tương đối tốt.

"Tôi đề nghị có thể xem xét các địa phương thông báo giá riêng cho các dự án cao tốc hoặc các dự án trọng điểm bởi các dự án này có yêu cầu về mặt kỹ thuật, tiến độ cao hơn so với các dự án của địa phương.

Về định mức, tôi cho rằng cần có mã định mức được mô tả, định nghĩa, điều kiện áp dụng cụ thể, rõ ràng, tránh trường hợp một hạng mục nhưng áp dụng được nhiều định mức khác nhau. Cố gắng làm như văn bản pháp luật để không thể hiểu theo nhiều hướng.

Không chỉ riêng Tổng công ty xây dựng Trường Sơn, tôi cho rằng, "các nhà thầu nên quan tâm hơn đến việc lập đơn giá định mức, nếu cần thiết, các cơ quan quản lý nhà nước trong quá trình lập đơn giá định mức, cần phải có đối chiếu thực địa, công tác thực địa, Tổng công ty xây dựng Trường Sơn sẵn sàng tham gia, có thể hỗ trợ về phương tiện vật chất, thiết bị miễn sao đạt được công việc chung".

"Hoặc có thể học hỏi kinh nghiệm ở một số nước, xem xét xã hội hóa công tác lập định mức để kịp thời áp dụng, hiện có hàng trăm định mức nếu cứ tuần tự lập từng định mức thì mất rất nhiều thời gian", ông Tuấn Anh chia sẻ.