“Đánh thuế bất động sản tránh tuyệt đối kiểu giật cục, đột ngột”

Việc cải cách sắc thuế bất động sản phải tính toán một lộ trình cẩn thận. Các chuyên gia cảnh báo, không nên tư duy vội vã mà thành “tham bát bỏ mâm”, ảnh hưởng đến sự phục hồi chung của cả thị trường.

Báo cáo của đoàn giám sát Quốc hội nhấn mạnh, lĩnh vực thuế là giải pháp có tác dụng trung và dài hạn giúp thị trường bất động sản phát triển bền vững. Đoàn giám sát kiến nghị Chính phủ sớm nghiên cứu, ban hành mới luật về thuế, trong đó đánh thuế cao với người sử dụng nhiều nhà, đất, chậm sử dụng hoặc bỏ hoang đất đai. Trước đó, Bộ Xây dựng cũng đề xuất nghiên cứu chính sách đánh thuế với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất nhằm hạn chế đầu cơ, mua đi bán lại trong thời gian ngắn để kiếm lời.

Theo đánh giá của các chuyên gia, đánh thuế bất động sản về dài hạn là cần thiết nhưng không nên vội vã và cần có lộ trình phù hợp khi tất cả những điều kiện liên quan đã sẵn sàng. Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển - Viện trưởng Viện nghiên cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng khẳng định, bất động sản là một lĩnh vực rất phức tạp, nên khi đánh thuế cần xem xét một cách toàn diện, thận trọng, tránh đưa ra thuế xa rời thực tế làm người dân thất vọng, không đáp ứng được mong đợi.

Bởi theo ông Hiển, công cụ thuế có tính 2 mặt. Tùy từng thị trường cụ thể mà công cụ này sẽ tác động tốt hoặc tác động cản trở tới sự phát triển của thị trường đó. Cần sử dụng công cụ thuế để kích thích thị trường phát triển minh bạch, đúng đắn chứ không nên trở thành một rào cản đối với sự phát triển của thị trường bất động sản.

“Đánh thuế bất động sản chỉ là một trong nhiều biện pháp giúp cho thị trường bất động sản phát triển minh bạch và bền vững. Biện pháp tối ưu nhất là cần đẩy mạnh quá trình số hóa và xây dựng kho cơ sở dữ liệu về đất đai cũng như dữ liệu về giá trị tài sản là bất động sản” - ông Hiển cho hay.

Còn theo GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, cần rất thận trọng trong việc lựa chọn lộ trình đánh thuế bất động sản. “Đánh thuế cần có lộ trình cụ thể được tính toán cẩn thận, tránh tuyệt đối kiểu giật cục, đột ngột chuyển từ trạng thái này sang trạng thái khác sẽ gây sốc cho nền kinh tế và cả khối đồng thuận xã hội”, ông Võ nhấn mạnh.

Cũng theo Giáo sư Đặng Hùng Võ, tình trạng sốt đất hiện nay không phải do thuế thấp bởi thuế thấp từ nhiều năm rồi. Việc sốt đất do hàng loạt những nguyên nhân như đây là giai đoạn năm đầu của một kỳ quy hoạch mới, nhiều ý tưởng về quy hoạch đô thị, quy hoạch hạ tầng đã được đề xuất. Cùng với đó, lợi nhuận từ tiền gửi ngân hàng chỉ ở mức 4%, gần ngang với tỷ lệ lạm phát cơ bản được phép, do đó nhiều người nghĩ tới giải pháp đầu tư vào bất động sản để tăng thu nhập. Ngoài ra, giới đầu cơ, cò mồi đất vì trục lợi bất chính đã gây nhiễu loạn thông tin, tung tin thất thiệt về pháp luật, về quy hoạch, tạo nên những cơn sốt đất ảo để lôi kéo mọi người tung tiền vào mua đất.

Bên cạnh việc phải đề ra lộ trình cẩn thận, theo hầu hết các chuyên gia, việc áp dụng đánh thuế bất động sản thứ hai cho thấy sự cần thiết của cơ sở dữ liệu quốc gia về thị trường bất động sản, đây sẽ là yếu tố quyết định đến sự thành bại của chính sách thuế và cần được ưu tiên thực hiện.

TS. Trần Xuân Lượng, chuyên gia bất động sản, Trường Đại học Kinh tế quốc dân nhấn mạnh, nếu không có hệ thống cơ sở dữ liệu về thị trường, các chính sách thuế sẽ không thể phát huy hiệu quả, thậm chí làm mất cân bằng và ổn định xã hội. “Nguồn dữ liệu minh bạch từ phía Nhà nước sẽ là cơ sở để định giá bất động sản khách quan và chính xác, từ đó việc đánh thuế mới nhắm tới đúng đối tượng và thực hiện được mục tiêu điều tiết thị trường”, ông Lượng nói.

Chia sẻ về quan điểm đánh thuế bất động sản, TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng, việc áp thuế hay thắt chặt tín dụng với bất động sản, chỉ xem xét sử dụng khi có những hành vi gây ảnh hưởng thiếu tích cực đến thị trường. Còn người mua nhà thứ 2, thứ 3 hoặc nhiều hơn nhưng sử dụng đúng mục đích, tạo ra giá trị gia tăng cho xã hội thì là hành vi tích cực, nên được khuyến khích, tạo điều kiện.

Nếu một người có 2 - 3 bất động sản, thậm chí nhiều hơn và đều đưa vào sử dụng, đúng chức năng, mục đích sử dụng của từng loại hình bất động sản đều là quyền lợi chính đáng. “Ví dụ, tôi mua bất động sản cho con khi tôi có tài chính và bất động sản có mức giá phù hợp. Trong quá trình chưa sử dụng, tôi cho thuê để ở hoặc kinh doanh. Khi đó bất động sản của tôi lại phục vụ quỹ nhà mà người dân có nhu cầu và nộp thuế cho ngân sách nhà nước.

Hoặc, khi có 2-3 căn nhà, tôi có thể cho thuê làm cơ sở y tế, nhà trẻ, siêu thị mini tại khu vực có nhu cầu mà chưa được đáp ứng. Đây là những hành vi chính đáng cần hỗ trợ vì giúp tạo ra dịch vụ thiết yếu ở nơi hạ tầng còn thiếu. Đồng thời cũng là cơ sở để tạo thêm việc làm cho nhiều ngành nghề, làm lợi cho xã hội, đóng thêm thuế vào ngân sách nhà nước”, Chủ tịch VARS giải thích.

Các chuyên gia cũng cảnh báo, nếu mọi người hiểu chưa đúng và áp dụng việc tính thuế với bất động sản thứ hai một cách cứng nhắc chắc chắn sẽ dẫn đến hệ lụy. Bởi lẽ chính sách này vô hình trung sẽ khiến “sức mua bất động sản” ngay lập tức bị ảnh hưởng theo chiều hướng giảm xuống vì tâm lý “cân nhắc, tính toán” của người dân. Điều này, khiến thị trường mới chớm hồi phục ngay lập tức sẽ bị chững lại, thậm chí tiếp tục rơi vào trạng thái khó khăn. Khi thị trường bất động sản khó khăn, chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới hàng loạt các ngành nghề khác và cả nền kinh tế nói chung.