Ngay sau khi thị trường xe điện Trung Quốc đang bùng nổ, một sự kiện hiếm thấy đã diễn ra: gã khổng lồ công nghệ Xiaomi thông báo triệu hồi gần 117.000 chiếc xe điện SU7, chiếm một con số choáng ngợp là 33% tổng số xe đã bán ra.
Tuy nhiên, thay vì phải đưa xe đến đại lý, người dùng lại chỉ cần chờ đợi một bản cập nhật phần mềm OTA (Over-the-air).
Sự kiện này không chỉ đơn thuần là một chiến dịch triệu hồi sản phẩm. Nó là một phép thử, một bài học và một lời cảnh báo cho toàn bộ ngành công nghiệp xe điện đang phát triển với tốc độ chóng mặt, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc đua về công nghệ tự lái đang ngày càng nóng.
Triệu hồi từ xa
Hãng tin Reuters cho hay Xiaomi vừa thông báo triển khai chiến dịch cập nhật phần mềm cho 116.887 xe điện SU7. Đây là một trong những đợt triệu hồi quy mô lớn nhất lịch sử ngành xe điện tại Trung Quốc.
Động thái triệu hồi này diễn ra sau một vụ tai nạn nghiêm trọng vào cuối tháng 3, khiến 3 sinh viên tử vong. Vụ tai nạn xảy ra vào ngày 29/3/2025 trên đường cao tốc Dezhou-Shangrao (G0321) gần Đồng Lăng, tỉnh An Huy, Trung Quốc.
Đây là vụ tai nạn gây tử vong đầu tiên được ghi nhận liên quan đến xe điện SU7 của Xiaomi.
Vào thời điểm xảy ra tai nạn, tính năng hỗ trợ lái trên cao tốc (Navigate On Autopilot) đã được kích hoạt. Hệ thống phanh khẩn cấp tự động (AEB) đã không hoạt động, bởi vật cản (một rào chắn nước) không thuộc loại mà hệ thống có thể phát hiện.
Vụ tai nạn đã làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về sự an toàn của công nghệ hỗ trợ lái, đặc biệt là khi nó được tích hợp trên các mẫu xe phổ thông như SU7 bản tiêu chuẩn.
Theo Cơ quan Giám sát Thị trường Trung Quốc (SAMR), các xe SU7 bản tiêu chuẩn sản xuất từ tháng 2/2024 đến tháng 8/2025 gặp lỗi trong tính năng tự lái cấp độ 2: hệ thống có thể không cảnh báo hoặc phản ứng đủ nhanh trước các tình huống bất thường trên cao tốc. Đây là rủi ro tiềm ẩn cho an toàn, đặc biệt nếu tài xế quá tin tưởng vào công nghệ và thiếu can thiệp kịp thời.
Điểm khác biệt so với những “triệu hồi truyền thống” nằm ở phương án xử lý: thay vì thay linh kiện hay sửa chữa trực tiếp, Xiaomi chỉ cần tung ra bản vá phần mềm và người dùng có thể tải về từ xa, tương tự như cập nhật hệ điều hành cho điện thoại.
Theo quy định của các cơ quan quản lý tại Trung Quốc, bất kỳ hành động nào của nhà sản xuất nhằm khắc phục một khiếm khuyết sản phẩm có thể gây mất an toàn đều phải được coi là một chiến dịch triệu hồi và phải được đăng ký với các cơ quan chức năng.
Trong trường hợp của Xiaomi SU7, lỗi liên quan đến tính năng tự lái cấp độ 2 được đánh giá là một "khiếm khuyết sản phẩm" có nguy cơ gây tai nạn, vì thế Xiaomi đã chính thức nộp hồ sơ triệu hồi lên Cơ quan Giám sát Thị trường Trung Quốc (SAMR).
Mặc dù được gọi là triệu hồi, cách Xiaomi khắc phục lỗi lại không cần người dùng mang xe đến trung tâm bảo hành. Thay vào đó, hãng sẽ gửi một bản cập nhật phần mềm từ xa (OTA) đến 116.887 chiếc xe bị ảnh hưởng.
Điều này cho thấy sự tiện lợi của xe điện, khi các lỗi liên quan đến phần mềm có thể được sửa chữa nhanh chóng và hiệu quả mà không tốn thời gian và công sức của người dùng.
Xe sẽ tự động tải xuống gói cập nhật phần mềm khi có kết nối mạng ổn định. Quá trình này có thể diễn ra khi xe đang đậu hoặc thậm chí khi xe đang chạy, tùy thuộc vào dung lượng gói cập nhật.
Lợi và hại
Về mặt kỹ thuật, việc sửa lỗi bằng cập nhật phần mềm OTA là một ưu điểm vượt trội của xe điện. Nó giúp Xiaomi khắc phục một lỗi nghiêm trọng một cách nhanh chóng, hiệu quả và gần như không gây phiền phức cho khách hàng. Với một lỗi liên quan đến thuật toán và phần mềm, việc "vá lỗi" từ xa là cách làm hợp lý nhất.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Liệu một lỗi "được sửa chữa" chỉ bằng một bản vá phần mềm có đủ để giải quyết vấn đề an toàn một cách triệt để, hay nó chỉ là một giải pháp tạm thời?
Mặc dù OTA đang ngày càng phổ biến trong ngành xe điện, cho phép nhà sản xuất phản ứng nhanh với lỗi, giảm chi phí hậu mãi và tránh tình trạng quá tải tại hệ thống dịch vụ.
Dẫu vậy, việc OTA trở thành công cụ chính cho “triệu hồi” cũng đặt ra nghi vấn về việc liệu triệu hồi qua OTA có đủ để người dùng yên tâm, hay chỉ là một cách “giảm nhẹ” vấn đề? Làm sao để cơ quan quản lý giám sát tính hiệu quả thực sự của bản vá? Người dùng có thực sự cập nhật đầy đủ, hay sẽ tồn tại những xe bỏ sót, tạo nguy cơ an toàn?
Xin được nhắc rằng thông báo cập nhật phần mềm diễn ra không lâu sau tai nạn nghiêm trọng hồi tháng 3/2025, vốn là một sự kiện gây chấn động dư luận, làm dấy lên nhiều tranh cãi về tính an toàn của hệ thống “tự lái thông minh” ở Trung Quốc.
Không chỉ tai nạn trên cao tốc, SU7 từng nhiều lần gặp sự cố với tính năng đỗ xe tự động. Những chuỗi trục trặc này cho thấy công nghệ thông minh, nếu chưa hoàn thiện, có thể trở thành con dao hai lưỡi.
Thực tế, hệ thống trên SU7 chỉ là hỗ trợ lái cấp độ 2, tức tài xế vẫn phải chịu trách nhiệm chính và luôn giữ sự tập trung. Tuy nhiên, cách quảng bá “tự lái thông minh” có thể khiến người dùng hiểu nhầm rằng xe đã đạt mức tự động hóa cao hơn. Đây là vấn đề không chỉ riêng Xiaomi mà nhiều hãng xe toàn cầu đang đối diện.
Trung Quốc đã bắt đầu soạn thảo tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt hơn cho hệ thống hỗ trợ lái, dự kiến áp dụng từ năm 2027. Một trong những điểm quan trọng là hệ thống phải nhận biết khi tài xế không chú ý, và có cơ chế vô hiệu hóa nếu cảnh báo bị bỏ qua.
Việc triệu hồi của Xiaomi, dù bằng phương thức hiện đại, cũng đã làm tổn hại đến uy tín của hãng. Với một tập đoàn đang dấn thân vào lĩnh vực mới, đây là một "bước đi chệch choạc" không mong muốn. Nó làm dấy lên nghi ngờ về quy trình thử nghiệm và kiểm soát chất lượng của Xiaomi trước khi đưa sản phẩm ra thị trường.
Đặc biệt, khi hầu hết các sự cố đều liên quan đến phiên bản tiêu chuẩn của SU7, điều này đặt ra câu hỏi về sự khác biệt trong công nghệ và mức độ an toàn giữa các phiên bản sản phẩm.
Đối với ngành công nghiệp xe điện nói chung, vụ việc này là một lời nhắc nhở rằng tốc độ phát triển không thể vượt qua sự an toàn. Khi cuộc đua công nghệ tự hành ngày càng khốc liệt, các nhà sản xuất cần phải đảm bảo rằng sản phẩm của họ được thử nghiệm nghiêm ngặt và đáng tin cậy.
Động thái siết chặt quy định an toàn sắp tới của chính phủ Trung Quốc đối với tính năng tự lái cấp độ 2 cho thấy các cơ quan quản lý cũng đang nhận thức được những rủi ro tiềm tàng này.
Với 116.887 xe SU7 bị “triệu hồi từ xa”, Xiaomi trở thành ví dụ điển hình cho xu hướng mới trong ngành xe điện: phần mềm quan trọng không kém phần cứng. Tuy nhiên đồng thời với đó, sự kiện này cũng là lời cảnh tỉnh khi một chiếc xe vận hành ở vận tốc trên 100 km/h, một dòng code sai có thể đổi bằng sinh mạng con người.
Xiaomi đã chọn cách nhanh nhất và ít tốn kém nhất để xử lý khủng hoảng là cập nhật OTA. Thế nhưng niềm tin của người tiêu dùng, một khi đã bị tổn thương bởi tai nạn và tranh cãi, sẽ cần nhiều hơn những bản vá phần mềm để hàn gắn.
*Nguồn: Reuters, Fortune, BI
.jpg "Giá bất động sản đô thị vệ tinh đang thấp hơn khu trung tâm khoảng 40-50%")
