Có nên “săn” cổ tức khủng mùa đại hội?

Nội dung chính:

• Doanh nghiệp tăng trưởng bùng nổ trong năm 2022 là một trong những lý do phổ biến khiến nhiều doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt với tỷ lệ cao - còn gọi là cổ tức đặc biệt. 
• Một số cổ phiếu nhận về mức cổ tức cao gấp hàng trăm lần thị giá nhưng nhà đầu tư gần như không thể sở hữu những cổ phiếu này. 
• Cổ tức không phải là cam kết bắt buộc của doanh nghiệp và cổ đông, vì thế nhà đầu tư cần dựa vào lợi suất để đưa ra quyết định đầu tư. 

Tháng 2/2023, Logistics Portserco (HNX: PRC) thông báo chốt quyền chi trả cổ tức bằng tiền mặt với tỷ lệ lên đến 350%, tương đương cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu nhận về 35.000 đồng. Những năm trước, PRC thường chi trả cổ tức tỷ lệ 20%. 

350% cổ tức tiền mặt là tỷ lệ cao hiếm có trên thị trường chứng khoán Việt Nam. 

Mức cổ tức cao kỷ lục nhờ lợi nhuận tăng gấp 111 lần trong quý IV/2022 do công ty bán dự án kho bãi tại Đà Nẵng thu về 64 tỷ đồng. Với 1,2 triệu cổ phiếu đang lưu hành, doanh nghiệp cần chi khoảng 42 tỷ đồng để hoàn tất đợt thanh toán này cho cổ đông. 

Photpho Apatit Việt Nam (UPCoM: PAT) cũng chuẩn bị hoàn thành việc trả 766 tỷ đồng cổ tức tiền mặt năm 2022 với tổng tỷ lệ 306,5%. Năm 2022, doanh nghiệp này đạt mức lãi ròng cao kỷ lục 963 tỷ đồng, bằng 2,8 lần năm 2021.  

Một số doanh nghiệp đã thông qua hoặc trình ĐHĐCĐ thường niên mức cổ tức đặc biệt cho năm 2022. 

Vừa qua, Nhựa Bình Minh (HoSE: BMP) dự kiến chia cổ tức năm 2022 bằng tiền mặt 84% - tỷ lệ cao nhất kể từ khi lên sàn nếu được Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên 2023 thông qua. Nhựa Bình Minh ghi nhận doanh thu và lợi nhuận kỷ lục trong 46 năm hoạt động. 

Không chỉ lãi đột biến, Nhựa Bình Minh còn duy trì lượng tiền mặt và tiền gửi ngân hàng dồi dào, quỹ đầu tư phát triển lên tới hàng nghìn tỷ đồng tính đến cuối năm 2022. 

Đại diện ngành dược - Dược phẩm Trung ương 3 (mã: DP3) cũng dự kiến chia cổ tức đậm khi dự kiến sẽ tạm ứng cổ tức 2022 bằng tiền mặt với tỷ lệ 80%, tương ứng cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu sẽ nhận 8.000 đồng. 

Ngoài ra, Kido (HoSE: KDC) cũng công bố trả cổ tức tiền mặt với tỷ lệ 50% nhưng vì vướng thủ tục liên quan tới "chia cổ tức đặc biệt" nên lùi thời gian thực hiện từ đầu tháng 4 sang giữa tháng 5/2023 - theo giải trình từ phía công ty. 

Thời gian qua, Tập đoàn Kido tiến hành góp 196 tỷ đồng (tương đương 98% vốn điều lệ) thành lập Công ty cổ phần Thực phẩm và Gia vị TA và mua lại 25% cổ phần của bánh bao Thọ Phát. Dù không tiết lộ giá trị thương vụ, KIDO cho rằng đây là khoản đầu tư lớn.

Dù liên tục mở rộng hoạt động đầu tư, kinh doanh trong bối cảnh nền kinh tế suy yếu, Tổng giám đốc Kido Trần Lệ Nguyên đã từng khẳng định doanh nghiệp không gặp khó khăn về tài chính nên có nguồn tiền dư dả để chia cổ tức đặc biệt 50%. 

Có nên đầu tư vào cổ phiếu có tỷ lệ cổ tức cao?

Cổ tức cao không đồng nghĩa với việc cổ phiếu hấp dẫn. Nhà đầu tư cần căn cứ vào tỷ lệ cổ tức/giá cổ phiếu trước khi đưa ra quyết định.  

Nếu tỷ lệ cổ tức/giá cổ phiếu cao, nghĩa là giá cổ phiếu thấp hơn hẳn so với mức cổ tức được chia. Trong nhiều trường hợp, nhà đầu tư muốn sở hữu các mã cổ phiếu này cũng khó lòng mua được bởi không có thanh khoản hoặc chỉ giao dịch với khối lượng ít ỏi. 

Điển hình như cổ phiếu CPH của Công ty Phục vụ Mai táng Hải Phòng và cổ phiếu PTG của Công ty May xuất khẩu Phan Thiết đều có giá 300 đồng/cp nhưng lại trả cổ tức lần lượt 1.610 đồng và 2.000 đồng cho mỗi cổ phiếu. 

Điểm chung là 2 mã cổ phiếu nói trên hoàn toàn không có thanh khoản do cơ cấu cổ đông cô đặc, cổ đông nhà nước hoặc thành viên hội đồng quản trị, người nhà ban lãnh đạo nắm giữ gần như toàn bộ cổ phiếu. 

Nếu tỷ lệ cổ tức/giá cổ phiếu thấp, nghĩa là những mã cổ phiếu này đã tăng trưởng đáng kể và đang giao dịch ở mức giá cao, cần cân nhắc hiệu quả đầu tư thực tế so với các hình thức đầu tư khác.

Trường hợp của Bóng đèn Phích nước Rạng Đông với tỷ lệ cổ tức tiền mặt 50%, cổ phiếu RAL của doanh nghiệp này đang giao dịch trên 89.000 đồng/cp. Với mức giá này, tỷ lệ cổ tức/giá cổ phiếu của RAL chỉ khoảng 5,5%/năm, thấp hơn lãi suất tiền gửi ngân hàng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp chia cổ tức với tỷ lệ cao bất ngờ do kết quả kinh doanh tăng trưởng đột biến tại thời điểm nhất định nên không có tính bền vững. 

Đồng thời, cổ tức không có tính cam kết bắt buộc giữa doanh nghiệp và cổ đông mà chỉ được quyết định về tỷ lệ, hình thức chi trả trong ĐHĐCĐ thường niên của năm tiếp theo. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về dòng tiền, cần mở rộng đầu tư,... hoàn toàn có thể lựa chọn không trả cổ tức. 

Gần đây, tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2023 của VPBank, Chủ tịch Ngô Chí Dũng phát biểu “VPBank sẽ dành 30% lợi nhuận sau thuế hàng năm để chia cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông”. Nhưng thực tế, kế hoạch chia cổ tức của trong tương lai sẽ phải xin ý kiến ĐHĐCĐ thường niên năm các năm tiếp theo, căn cứ vào tình hình kinh doanh thực tế của ngân hàng.