Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Nông du lịch là xu thế, ngày càng được ưa chuộng

Nông du lịch ngoài tạo ra giá trị kinh tế còn đem lại những giá trị vô hình khác

Du lịch nông nghiệp nông thôn hay còn gọi là nông du lịch là loại hình du lịch đã hình thành từ rất lâu gắn liền với những tên gọi khác nhau như: Du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm, du lịch nông trại, kỳ nghỉ đồng quê, homestay… Du lịch nông nghiệp nông thôn hiện nay ngày càng phổ biến và được ưa chuộng. Du lịch nông nghiệp đã trở thành ngành kinh tế phức hợp đưa sản vật nông nghiệp, đặc trưng nông thôn trở thành tài nguyên du lịch.

Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã khẳng định: Phát triển du lịch nông thôn được xác định là một trong những giải pháp căn cơ động lực thúc đẩy xây dựng nông thôn mới bền vững, góp phần phát huy lợi thế giá trị phát triển của nông nghiệp, nông thôn và nông dân.

Đồng thời nông thôn mới là nền tảng hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển đa dạng, bền vững của du lịch nông nghiệp nông thôn. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cũng bổ sung nội dung này vào phát triển của từng vùng.

Qua thống kê, cả nước có khoảng 500 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động trải dài từ miền Bắc, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long.

Nhiều mô hình phát huy hiệu quả ,thu hút sự quan tâm của du khách. Nhiều bà con dân tộc thiểu số ở các bản làng xa xôi, heo hút trở nên tự tin, năng động hơn nhờ làm du lịch. Nhiều cộng đồng làng quê hồi sinh, giảm thiểu các tệ nạn xã hội, cuộc sống văn minh hơn nhờ làm du lịch.

Ngoài ra, qua du lịch nông thôn nông lâm, thủy sản, ngành nghề truyền thống tăng thêm giá trị nhờ trở thành đặc sản địa phương, sản phẩm OCOP. Những cánh đồng lúa, ruộng bậc thang, vườn cây, sông suối, ao hồ, làng chài… đều được nối kết thành điểm đến đặc sắc trên hành trình trải nghiệm. Tri thức, văn hóa bản địa, ẩm thực dân gian, nghi lễ truyền thống… được đánh thức nhờ vào du lịch.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, giá trị của du lịch nông nghiệp, nông thôn không chỉ nâng cao thu nhập cho người dân, kinh tế cho địa phương mà còn tạo ra những giá trị vô hình khác. Có thể kể đến như định vị hình ảnh nông nghiệp Việt Nam sinh thái bốn mùa hoa trái thông qua đó tiếp thị quảng bá nông sản ngay tại nông trại, ruộng vườn. Đồng thời, giới thiệu hình ảnh nông thôn Việt Nam vào văn hóa, người dân nông thôn Việt Nam đôn hậu, hiền hòa, hiếu khách. Cùng với đó là tính cấu kết cộng đồng cùng nhau xây dựng nông thôn xanh, sạch, đẹp; cùng nhau giữ gìn đồng quê.

Có thể nói, đây sẽ là nơi khơi gợi tình yêu với nông nghiệp, thiên nhiên với người nông dân. Đó là tư duy tích hợp đa giá trị trong không gian kinh tế nông thôn hướng đến những làng quê đáng sống, đáng quay về.

Những hạn chế còn tồn tại trong du lịch nông nghiệp, nông thôn và giải pháp tháo gỡ

Tuy nhiên, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng nêu ra những hạn chế còn tồn tại trong du lịch nông nghiệp, nông thôn. Nhiều địa phương chưa nhìn thấy hết tiềm năng từ loại hình du lịch này và chưa hình dung hết, còn thiếu quan tâm, tạo điều kiện chăm chút, hoàn thiện để phát triển du lịch nông nghiệp nông thôn; các mô hình còn mang tính tự phát, sao chép lẫn nhau, thiếu gắn kết, chưa có sự hợp tác với nhau, chưa quan tâm chia sẻ với cộng đồng; hoạt động quảng bá, kết nối, tư vấn chưa được định hướng; cơ chế, chính sách hỗ trợ chưa thể trở thành động lực để phát triển một ngành du lịch vừa mang lại giá trị kinh tế, vừa mang lại giá trị cuộc sống.

Vấn đề quy hoạch theo ông Hoan là vấn đề cần phải được quan tâm hàng đầu. Theo đó, sớm đưa quy hoạch du lịch nông nghiệp, nông thôn trong tổng thể Quy hoạch hệ thống du lịch quốc gia.

Tư duy phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn cần phải theo hướng "đa dạng trong sự thống nhất, đa dạng về sản phẩm, điểm đến gắn với đặc trưng vùng miền, nhưng thống nhất về chiến lược kết nối và hỗ trợ". Về cách thức tổ chức cần phân bổ nguồn lực, tăng cường vai trò tư vấn của các cơ quan chuyên môn và các chuyên gia quan tâm tới du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Thứ hai, vấn đề quy hoạch cần phải được quan tâm, đặc biệt là đưa quy hoạch du lịch nông nghiệp, nông thôn trở thành một loại hình du lịch chính trong Quy hoạch hệ thống du lịch quốc gia.

Quy hoạch du lịch nông nghiệp, nông thôn cần dựa trên cơ sở tài nguyên nông nghiệp, nông thôn, giá trị cảnh quan, làng nghề, ẩm thực, văn hóa đa dạng. Đây là điều kiện và tiền đề rất quan trọng để cơ cấu lại du lịch nông nghiệp, nông thôn; cơ sở để các địa phương phát triển sản phẩm du lịch gắn với nông thôn, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.

Thứ ba, phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn theo hướng bền vững, bao trùm và đa giá trị, phù hợp với nhu cầu thị trường trên cơ sở sử dụng hiệu quả, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, làng nghề, các hoạt động nông nghiệp và môi trường sinh thái đặc trưng vùng miền, gắn với chuyển đổi số và đổi mới, sáng tạo. Trong đó, đẩy mạnh phát triển sản phẩm du lịch đặc sắc, độc đáo, khác biệt, gắn với bản sắc, đặc trưng vùng miền, có tính trải nghiệm và giá trị gia tăng cao.

Bên cạnh đó, tạo không gian đổi mới, sáng tạo, hình thành sản phẩm mới (xanh và bền vững), gắn với thị hiếu của người tiêu dùng, trên nền tảng phát huy các giá trị văn hóa, tri thức bản địa của từng địa phương. Phát triển hài hòa, lấy cộng đồng làm trung tâm, là cơ sở để phát triển sản phẩm du lịch.

Thứ tư, tăng cường kết nối trong du lịch nông nghiệp, nông thôn nhằm hình thành các tour, tuyến chất lượng, đa dạng và có sức hấp dẫn. Đẩy mạnh sự kết nối, hỗ trợ cộng đồng nông thôn làm du lịch nông nghiệp, nông thôn thông qua các doanh nghiệp lữ hành; hình thành các "điểm đến vệ tinh" với các trung tâm du lịch lớn nhằm lan tỏa những điểm đến ở nông thôn, đặc biệt là đối với khách du lịch quốc tế.

Thứ năm, cần thay đổi cách thức về quảng bá, giới thiệu du lịch nông nghiệp, nông thôn ở cả tầm quốc gia và địa phương. Thúc đẩy chương trình quốc gia về xúc tiến du lịch nông nghiệp nông thôn, dựa trên lợi thế của hoạt động sản xuất nông nghiệp, đặc trưng văn hóa, sinh thái của các địa phương.

Bên cạnh các hoạt động xúc tiến khách du lịch lữ hành, du lịch nông nghiệp, nông thôn cũng cần trở thành một điểm nhấn, một sự kiện trọng tẩm ở tầm quốc gia. Cùng với đó, mỗi điểm đến du lịch nông nghiệp, nông thôn cần có một câu chuyện cảm xúc, nó không chỉ giúp quảng bá, giới thiệu đến du khách, mà còn tạo động lực khơi dậy sự đoàn kết, hỗ trợ của cộng đồng trong làm du lịch.

Thứ sáu, tập trung tháo gỡ các khó khăn về cơ chế, chính sách để du lịch nông nghiệp, nông thôn phát triển. Đặc biệt là chính sách đất đai, thu hút đầu tư vào du lịch. Bên cạnh đó, sự đa dạng và đặc thù của du lịch nông nghiệp, nông thôn yêu cầu mỗi địa phương cần có chính sách hỗ trợ cụ thể, dựa trên điều kiện và yêu cầu của từng địa phương, từng loại hình du lịch. Các chính sách hỗ trợ về phát triển hạ tầng, hỗ trợ sản xuất, văn hóa, môi trường... cũng phải được xem xét, lồng ghép để hỗ trợ, hình thành các điểm du lịch nông nghiệp, nông thôn.