Trong quý I/2023, những dữ liệu các bộ ngành công bố đã cho thấy mức tăng trưởng 3,32 % là thấp nhất trong vòng 12 năm. Nhìn lại 3 cục tăng trưởng của nền kinh tế, công nghiệp tăng trưởng âm, nông nghiệp giảm, chỉ duy nhất dịch vụ là tăng. Vậy thì dưới bối cánh đầy khó khăn và đầy rủi ro này, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB – Nguyễn Minh Cường cho biết cần phải có 3 đôt phá chính để đạt được mức tăng trưởng 6,5% trong năm 2023.
Thứ nhất, giải ngân đầu tư công.
Ông Nguyễn Đức Cường cho biết: “Câu chuyện về đầu tư công đã nói đến rất nhiều lần, năm nào cũng nhắc nhưng năm nay có sự đặc biệt là khối lượng đầu tư công rất lớn, lên đến hơn 700.000 tỷ đồng”.
Trong năm 2023, tổng kế hoạch đầu tư vốn NSNN được Quốc hội quyết nghị là 711.684,386 tỷ đồng, bao gồm: vốn NSTW là 368.403,344 tỷ đồng (vốn trong nước là 339.403,344 tỷ đồng, vốn nước ngoài là 29.000 tỷ đồng), vốn NSĐP là 343.281,042 tỷ đồng,
Với khối lượng lớn như vậy, các chuyên gia cho rằng sẽ tạo ra được sự đột phá mạnh mẽ bởi nếu giải ngân được hết 700.000 tỷ đồng theo như tính toán thì nó sẽ đóng góp vào tăng trưởng khoảng 1% GDP.
“Nếu Việt Nam thực sự không thực hiện được kế hoạch đề ra thì dự báo tăng trưởng 6,5% sẽ khó có thể đạt được.” – ông Cường đánh giá.
Thứ hai, chuyển hướng chính sách hỗ trợ tăng trưởng của Việt Nam.
Thời gian vừa qua, NHNN liên tục hạ lãi suất, trong 1 tháng hạ lãi suất điều hành 2 lần. Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB đánh giá Việt Nam gần như là nền kinh tế đầu tiên trong châu Á chuyển hướng đi từ thắt chặt sang nới lỏng.
“Việc chuyển hướng từ thắt chặt kiểm soát lạm phát sang hỗ trợ tăng trưởng rất quan trọng và đây cũng là bước đột phá thứ 2 để Việt Nam có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5%.”
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã hành động vì thị trường vốn căng thẳng đã khiến tín dụng cho bất động sản bị thắt chặt và ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư. Trong khi đó, lạm phát giảm nhẹ và tình trạng bất ổn trong lĩnh vực ngân hàng gần đây ở Mỹ được đánh giá là sẽ khiến Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ giảm bớt chính sách thắt chặt tiền tệ diều hâu, qua đó có khả năng làm giảm lạm phát do chi phí đẩy từ bên ngoài.
“Đồng thời, áp lực duy trì tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam gia tăng khi nền kinh tế toàn cầu bị đình trệ. Những yếu tố này khiến Chính phủ vào ngày 7/3 đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước hành động để hỗ trợ thanh khoản và phục hồi kinh tế”, chuyên gia kinh tế trưởng ADB nhận định.
Được biết, Nhà điều hành đã giảm lãi suất chiết khấu từ 4,5% xuống còn 3,5%, lãi suất qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và thanh toán bù trừ qua ngân hàng trung ương từ 7,0% xuống 6,0% và trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng tiền đồng đối với các lĩnh vực ưu tiên từ 5,5% xuống còn 5,0% - tất cả các điều chỉnh giảm lãi suất đều có hiệu lực từ ngày 15/3. Ngân hàng trung ương giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn ở mức 6,0%.
Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB chia sẻ: “Chúng tôi nhận định sự chuyển hướng này là đúng đắn, đây là bước đột phá của Việt Nam. Nếu có bước hạ lãi suất tiếp, ví dụ như thông tư 16 của NHNN đang thảo luận mà được khơi thông thì đây sẽ sự hỗ trợ rất mạnh cho đà tăng trưởng.”
Thứ ba, sự mở cửa của Trung Quốc.
Ngay từ đầu năm 2023, các chuyên gia đã đánh giá rằng Trung Quốc sẽ là một ẩn số. “Hầu hết tất cả mọi người đều cho rằng rằng sự mở cửa của Trung Quốc phải đến quý II/2023 mới có tác động, nhưng trên thực tế thì ngược lại, ngay trong quý I thì sự mở cửa của Trung Quốc đã rất mạnh mẽ.” – ông Cường cho biết.
Ngay sau mở cửa, sự di chuyển trong nội địa Trung Quốc đã tăng lên rất mạnh. Hầu hết, tất cả các lĩnh vực chủ đạo của Trung Quốc từ công nghiệp, xây dựng hay dịch vụ đều tăng trưởng mạnh. Chuyên gia cho biết các yếu tố này tăng sẽ hỗ trợ cho tăng trưởng phục hồi của Việt Nam.
Tuy nhiên, ông Cường cũng cho biết mỗi vấn đề có hai mặt, việc Trung Quốc mở cửa cũng vậy.
Mặt trái là Trung Quốc sẽ trở thành thị trường cạnh tranh của Việt Nam tại các thị trường phát triển như Mỹ, châu Âu.. bởi Trung Quốc sẽ tăng cường xuất khẩu, thị phần Việt Nam sẽ bị thu hẹp lại.
Ở hướng ngược lại, bản thân Trung Quốc cũng là một thị trường nhập khẩu. Nếu Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này, đặc biệt là nông nghiệp khi mà 45% xuất khẩu nông nghiệp của Việt Nam là sang Trung Quốc, thì Việt Nam vẫn có thể thúc đẩy được xuất khẩu trong năm 2023.