Xin lùi thời gian hoàn thành 2 dự án metro tại TP.HCM

Metro số 1 vẫn đang vướng mặt bằng 

Trước đó, ngày 13/11/2019, UBND TP.HCM đã có quyết định phê duyệt điều chỉnh dự án metro số 1 tuyến Bến Thành – Suối Tiên với thời gian hoàn thành là vào quý 4/2021. Như vậy, so với quyết định điều chỉnh năm 2019, thời gian hoàn thành metro số 1 kéo dài thêm hai năm. Việc điều chỉnh này nhằm “đảm bảo đủ thời gian thực hiện các phân đoạn chính của dự án, tránh việc phải tiến hành điều chỉnh nhiều lần”.

Về nguyên nhân kéo dài thời gian thực hiện dự án, Bộ Giao Thông Vận Tải (GTVT) cho biết dù khối lượng thi công đến nay đạt 92,19%, dự kiến cuối năm sẽ nhích lên được 93% nhưng hiện nay công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) chưa xong. TP.HCM đang phối hợp với các đơn vị liên quan để hoàn tất giải phóng các công trình hạ tầng, nhà dân còn lại dọc chín vị trí cầu bộ hành của đoạn thi công trên cao.

Chính quyền TP.HCM cho biết gói thầu xây dựng đoạn ngầm từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát TP mới đạt khoảng 97,16%; Gói thầu xây dựng đoạn ngầm từ ga Nhà hát TP đến ga Ba Son thực hiện đạt khoảng 99,64%; Gói thầu xây dựng đoạn đi trên cao và depot thực hiện đạt khoảng 96,17%; Gói thầu mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng thực hiện đạt mới khoảng 82,92%.

Hiện còn ba gói thầu dự án chưa thực hiện là gói thầu hệ thống công nghệ thông tin cho văn phòng Công ty Vận hành và bảo dưỡng đường sắt đô thị, gói thầu xây dựng văn phòng Công ty O&M và gói thầu tư vấn đánh giá chứng nhận an toàn hệ thống.

Nguyên nhân các gói thầu trên chậm là do chính quyền TP phải điều chỉnh thiết kế, nhà thầu khiếu nại yêu cầu chủ đầu tư gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng và bổ sung chi phí phát sinh, công tác GPMB chậm...

Với những khó khăn trên, Chính phủ có ý kiến chấp thuận chủ trương cho phép TP.HCM tiến hành các thủ tục điều chỉnh thời gian hoàn thành thi công dự án vào cuối quý 4/2023. Thời gian hỗ trợ, vận hành và bảo dưỡng từ 2024 - 2028.

Metro số 2 xin lùi thời gian đến năm 2030

Với Dự án metro số 2 tuyến Bến Thành - Tham Lương, UBND TP.HCM kiến nghị cho phép điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án là: Thời gian hoàn thành và đưa vào khai thác năm 2030. Trước đó, dự án metro số 2 được phê duyệt với mốc thời gian ban đầu từ năm 2010 đến 2018, sau đó điều chỉnh từ năm 2021 đến 2026 và giờ đây tiếp tục xin điều chỉnh lùi về năm 2030.

Nguyên nhân khiến dự án chậm được Bộ GTVT nhắc đến khá nhiều. Cụ thể, công tác giải phóng mặt bằng ì ạch dẫn đến công tác lựa chọn nhà thầu các gói thầu chính của dự án triển khai chậm hơn so với kế hoạch. Cụ thể, dự án có diện tích chiếm dụng 251.136 m2 với 603 hộ bị ảnh hưởng. Đến nay, đã bàn giao mặt bằng đạt 85,15%, Chủ đầu tư đã nhận bàn giao mặt bằng 5/10 nhà ga và đoạn đường dẫn vào Depot từ UBND các quận.

Trong đó, vướng mắc nhất là thủ tục bồi thường GPMB trên địa bàn quận 3, TP.HCM kéo dài. Hiện chính quyền TP.HCM đang chỉ đạo phấn đấu năm 2022 cơ bản hoàn thành công tác GPMB.

TP.HCM sẽ lại lùi thời gian hoàn thành thêm 4 năm so với mốc theo dự kiến là năm 2026.

Thêm nữa, tại dự án, ngoài gói thầu xây dựng tòa nhà văn phòng và các công trình phụ trợ tại depot Tham Lương đang thi công thì các gói thầu khác đang ở giai đoạn lựa chọn nhà thầu. Kế hoạch giải ngân vốn trong nước mới đạt hơn 35%, trong khi vốn ODA chỉ đạt 2,5%.

Ngoài ra, công tác đấu thầu và trao thầu gói thầu chính CP3a/b (xây dựng đoạn đi ngầm) dự kiến ban đầu trao thầu vào cuối năm 2020 nhưng phải thực hiện hủy thầu để đảm bảo chặt chẽ về mặt pháp lý, dẫn đến không thể trao thầu theo kế hoạch

Nguồn vốn cũng là 1 trong những nút thắt cản trở tuyến metro số 2 về đích đúng hẹn. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 1,3 tỷ USD, sau đó điều chỉnh lên 2,1 tỷ USD (gần 47.900 tỷ đồng) vào cuối năm 2019. Hồi tháng 8/2020, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh đồng ý hủy trước hạn số tiền 390 triệu USD thuộc Hiệp định vay của ADB tài trợ cho dự án. Việc hủy khoản vay này, MAUR cho biết sẽ thay thế bằng phần vay khác của ADB trị giá khoảng 1 tỷ USD (khoảng 23.000 tỷ đồng). Tuy nhiên, đến nay việc thẩm định lại điều kiện vay vốn của ADB vẫn chưa xong.

Ngoài ra, công tác triển khai, thẩm định, phê duyệt hồ sơ để trình lên cơ quan đến nay vẫn chưa hoàn thành nên dự án phải điều chỉnh thời gian hoàn thành.

Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 được UBND TP.HCM phê duyệt Dự án năm 2007, phê duyệt điều chỉnh dự án năm 2008, 2011, 2019, 2021 với tổng mức đầu tư 43.757,15 tỷ đồng, thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia.

Nguồn vốn đầu tư dự án gồm: Vốn vay ODA của JICA-Nhật Bản là 185.175,65 triệu Yên Nhật (tương đương 38.265,55 tỷ đồng); Vốn đối ứng từ ngân sách TP.HCM là 5.491,60 tỷ đồng.

Dự án đầu tư Xây dựng tuyến tàu điện ngầm số 2, được UBND TP.HCM phê duyệt năm 2010, phê duyệt điều chỉnh năm 2013, 2019 với tổng mức đầu tư 47.890,840 tỷ đồng thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia.

Nguồn vốn đầu tư: Vốn vay ODA từ 3 Nhà tài trợ là Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Tái thiết Đức (KfW), Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) và vốn đối ứng trong nước.