Ủy ban Kinh tế Quốc hội: Giá chung cư cao đột biến do đầu cơ

Sáng 20/5, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, trình bày báo cáo thẩm tra kinh tế xã hội tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV.

Ông Thanh đánh giá thị trường bất động sản có tín hiệu phục hồi nhưng còn khó khăn. Nhiều phân khúc có dấu hiệu tăng giá trở lại, như chung cư ở trung tâm hay vùng ven Hà Nội đều cao đột biến.

"Thậm chí, căn hộ nhà xã hội đã qua sử dụng nhiều năm vẫn tăng giá, ngoài khả năng chi trả của người lao động", ông nói.

Nguyên nhân được chỉ ra là nguồn cung chung cư tại Hà Nội thực sự khan hiếm. Số lượng dự án ngày càng hạn chế trong những năm gần đây. Trong khi nhu cầu của khách hàng, đặc biệt các gia đình trẻ còn rất lớn. Cùng đó, cơ cấu sản phẩm trên thị trường thiếu cân đối khiến chung cư sơ cấp và thứ cấp bị đẩy giá lên cao, người có nhu cầu thực về nhà ở mất đi khả năng tiếp cận. Trong bối cảnh lãi suất tiền gửi thấp, ông Thanh cho biết tình trạng đẩy giá chung cư "trầm trọng hơn do tình trạng đầu cơ gia tăng".

Tình trạng trên diễn ra tương tự với nhà ở xã hội, khiến người có nhu cầu thực sự không thể mua. Nhiều người đầu cơ sản phẩm này khiến khoảng chênh giữa giá bán chủ đầu tư đăng ký và giá bán thực tế rất lớn.

Theo quy định, bên mua, thuê mua nhà xã hội không được bán lại nhà ở trong vòng 5 năm. Những người này đã "lách luật" bằng cách bán căn hộ thông qua hợp đồng đặt cọc và ủy quyền. Bên mua và bán sẽ ký hợp đồng đặt cọc với giá trị cọc bằng giá căn hộ, sau đó ký hợp đồng ủy quyền để bên đặt cọc có quyền sử dụng căn hộ. Khi hết thời hạn 5 năm, các bên ký hợp đồng mua bán và hoàn thiện thủ tục sang tên.

Cùng với đà tăng giá đột biến của chung cư, nhà xã hội, cơ quan thẩm tra của Quốc hội cho biết giá đất nền cũng có dấu hiệu tăng trở lại ở các thành phố lớn, ảnh hưởng đến nhu cầu về nhà ở của người dân.

Tình trạng đầu cơ đất đai gây ra nhiều hệ lụy, theo Ủy ban Kinh tế. Bởi người có nhu cầu thực không thể tiếp cận đất đai trong khi nhà đất bị bỏ hoang do đầu cơ. Nguồn lực xã hội thay vì dành cho đầu tư sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm lại bị "chôn" vào đất, làm tăng chi phí của doanh nghiệp, giảm khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

"Người có nhu cầu mua nhà đất để ở đang phải trả một khoản tiền lớn cho giới đầu cơ, nghĩa là lực lượng yếu thế trong xã hội, những người nghèo đang phải chi trả cho người giàu cho nhu cầu cơ bản về nhà ở", ông Thanh nói. Điều này khiến tình trạng gia tăng khoảng cách giàu nghèo trong xã hội ngày càng trầm trọng.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đánh giá thực trạng trên và đề ra giải pháp căn cơ để giải quyết. Với nhà ở xã hội, cơ quan này đề nghị thanh tra toàn diện và có giải pháp xử lý tình trạng lách luật đầu tư, mua bán phân khúc này.

Giá chung cư “bốc đầu”

Trước đó, liên quan đến vấn đề giá nhà chung cư tăng cao, thông tin tại Tại cuộc họp báo thường kỳ quý I/2024 vào ngày 26/4, đại diện Bộ Xây dựng cho rằng chung cư bị làm giá bởi cơ cấu sản phẩm bất động sản chưa hợp lý. Phân khúc dành cho người thu nhập cao chiếm phần lớn trong khi nhà ở bình dân, nhà cho công nhân, thu nhập thấp rất ít.

Theo ông Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, trong quý I/2024, thị trường căn hộ chung cư tiếp tục thu hút sự quan tâm của nhóm đối tượng có nhu cầu ở thực và các nhà đầu tư trung và dài hạn.

Cụ thể, tại Hà Nội giá chung cư rao bán ghi nhận liên tục tăng trên cả thị trường sơ cấp (bán từ chủ đầu tư) và thứ cấp (người mua của chủ đầu tư sau đó bán lại). Còn tại TP.HCM, trên thị trường thứ cấp, giá bán căn hộ chung cư có xu hướng tăng so với quý trước và tăng nhiều ở một số quận, huyện như quận 7, Tân Phú, Tân Bình, Phú Nhuận, một số dự án có mức độ tăng giá bình quân cao trong quý I/2024.

Liên quan tới giá nhà chung cư tăng, theo báo cáo công bố mới đây của một số đơn vị nghiên cứu thị trường, phần lớn nguồn cung mới tiếp tục ở phân khúc cao cấp đã đẩy giá bán sơ cấp chung cư Hà Nội lên cao. Giá bán sơ cấp trung bình tại Hà Nội hiện đạt 56 triệu đồng/m2 (chưa bao gồm VAT và kinh phí bảo trì), tăng 5% theo quý và 19% theo năm.

Đáng chú ý, quý I đã ghi nhận mức chênh lệch giữa giá sơ cấp chung cư ở TPHCM so với Hà Nội thu hẹp đáng kể. Từ mức 35% ghi nhận được cuối năm 2022, đến nay giá sơ cấp TPHCM chỉ còn cao hơn giá sơ cấp trung bình của Hà Nội khoảng 10%.

Đặc biệt, giá bán tại thị trường thứ cấp của chung cư Hà Nội quý I ghi nhận mức tăng giá theo năm cao nhất từ trước tới nay, tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái và đạt trung bình hơn 36 triệu đồng/m2.

Thực tế cho thấy, phần lớn các phân khúc chung cư đều leo thang, nhất là những khu chung cư giá rẻ, mở bán từ 10-15 triệu đồng mỗi m2 chục năm trước. Nhiều người bán liên tục thay đổi giá theo ngày, cùng với khoản chênh 100-200 triệu đồng khi môi giới rao bán lại khiến thị trường rơi vào cảnh loạn giá.

Dữ liệu của CBRE cho biết giá bán căn hộ mới tại Hà Nội tăng 19%, đạt trung bình 56 triệu đồng mỗi m2, chưa gồm VAT và phí bảo trì. Trên thị trường thứ cấp, giá bán chung cư chuyển nhượng cũng tăng cao nhất từ trước đến nay, tăng 17% theo năm.

Cũng theo CBRE, đà tăng ghi nhận ở hầu hết quận, tập trung ở khu vực phía Tây. Trung bình giá chung cư cũ ở thủ đô đã đạt hơn 36 triệu đồng mỗi m2.

Còn theo số liệu của Hội Môi giới bất động sản (VARs), giá căn hộ chung cư tại Hà Nội đầu năm nay tăng khoảng 38% so với năm 2019.