Ukraine cắt thỏa thuận trung chuyển, quan chức EU cảnh báo khí đốt Nga vẫn được ‘hàng xóm’ rửa nguồn để chảy vào châu Âu

Kadri Simson, ủy viên năng lượng EU mới mãn nhiệm tuần trước, cảnh báo rằng đang có thỏa thuận đưa khí đốt Nga trung chuyển qua Ukraine bằng cách dán mác là hàng nhập khẩu từ Azerbaijan.

Các công ty năng lượng châu Âu đang đàm phán với các đối tác ở Ukraine và Azerbaijan để đảm bảo rằng khí đốt sẽ tiếp tục chảy vào Trung Âu sau khi thỏa thuận trung chuyển khí đốt qua Ukraine của tập đoàn năng lượng Gazprom (Nga) hết hạn vào 31/12.

Theo thỏa thuận, Azerbaijan sẽ vận chuyển khí đốt đến biên giới Ukraine, từ đó khí đốt có thể được chuyển đến châu Âu thông qua một thỏa thuận trao đổi phức tạp với Nga.

Những bên hưởng lợi chính sẽ là Hungary và Slovakia vốn vẫn phụ thuộc lớn vào khí đốt Nga.

Kadri Simson nói với tờ Financial Times (FT) rằng sự “hoán đổi” như vậy đồng nghĩa với việc dòng khí đốt của Nga tới châu Âu vẫn được duy trì dưới mác là hàng của Azerbaijan – quốc gia giáp Nga ở phía bắc.

Các nước EU đã cam kết ngừng mua nhiên liệu hóa thạch của Nga đến năm 2027, ngoại trừ khí đốt. Các công ty châu Âu vẫn được phép đàm phán với Ukraine và tiếp tục mua khí đốt từ Nga, bà Simson cho biết.

Các nhà phân tích bày tỏ lo ngại rằng việc nguồn cung bị cắt đột ngột có thể khiến giá khí đốt tăng vào giữa mùa đông. Giá khí đốt ở châu Âu hiện cao gấp đôi so với năm 2020.

Lượng khí đốt Nga đến EU qua Ukraine chiếm khoảng 5% tổng nhập khẩu của khối. Áo, Slovakia và Hungary là những khách hàng chính. Tuy nhiên, Gazprom đã dừng cung cấp cho Áo vào đầu tháng này. Lý do là bởi phán quyết trọng tài của Phòng Thương mại Quốc tế trao cho OMV khoản tiền bồi thường khoảng 230 triệu euro (242 triệu USD) trong một tranh chấp hợp đồng với Gazprom.

Hungary đang đàm phán các hợp đồng khí đốt mới với Gazprom để tăng nguồn cung vào năm tới.

Tháng 7, Tổng thống Ukraine Zelenskyy cho biết nước này đang đàm phán với Azerbaijan để duy trì dòng khí đốt qua lãnh thổ Ukraine. Nhưng đến nay, đàm phán bị đình trệ. Các công ty năng lượng Slovakia và Hungary đang tìm kiếm các phương án mua khí đốt từ Azerbaijan thông qua các tuyến đường thay thế.

Các quan chức Ukraine cho biết khó có thể đạt được thỏa thuận với Azerbaijan nhưng không khẳng định các cuộc đàm phán với Baku đã thất bại.

Thỏa thuận quá cảnh của Ukraine mang lại một số lợi ích cho nước này. Ukraine kiếm được khoảng 1 tỷ USD phí quá cảnh mỗi năm. Theo tổ chức nghiên cứu Bruegel, thỏa thuận trung chuyển chấm dứt sẽ khiến Nga lỗ 6,5 tỷ USD trong trường hợp không có tuyến đường thay thế.

Theo FT