UBTV Quốc hội chưa tán thành quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư

Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, chính sách về sở hữu nhà chung cư có thời hạn chưa nhận được nhiều sự đồng tình, ủng hộ.

Hơn nữa, quy định này có khả năng tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản vốn đang gặp nhiều khó khăn hiện nay, có thể dẫn đến xu hướng “mua đất” thay mua nhà, phát triển hình thức phân lô bán nền khiến cho giá nhà đất tăng cao, cản trở mục tiêu chính sách phát triển nhà chung cư, nhất là ở các đô thị lớn.

“Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật không tán thành quy định sở hữu nhà chung cư có thời hạn”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ.

Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận định, với quy định này, thời hạn sở hữu nhà chung cư không được xác lập cụ thể cùng với việc xác lập quyền sở hữu mà phụ thuộc vào quyết định hành chính của cơ quan quản lý về xây dựng khi kiểm định nhà chung cư ở các thời điểm khác nhau.

Điều này dẫn đến không xác định được thời hạn sở hữu nhà chung cư khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, tiềm ẩn rủi ro cho các bên khi mua bán nhà chung cư do không biết được tình trạng nhà chung cư tại thời điểm giao kết hợp đồng mua bán nhà ở để xác định thời hạn sở hữu còn lại, gây khó khăn cho việc xác định giá nhà, tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp, khiếu kiện về quyền sở hữu nhà chung cư.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, quy định của dự thảo Luật chưa khắc phục được khó khăn hiện nay là tình trạng nhà chung cư nguy hiểm, có nguy cơ sập đổ nhưng người dân không chịu di dời để cải tạo, xây dựng lại, do họ vẫn có quyền sử dụng đất và vẫn có thể căn cứ vào đó để "trụ lại" nhà chung cư.

"Kinh nghiệm pháp luật quốc tế về thời hạn sở hữu nhà chung cư nêu trong Báo cáo số 43 của Bộ Xây dựng về đánh giá tác động của chính sách trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) kèm theo hồ sơ dự án Luật cũng cho thấy không có nước nào áp dụng như đề xuất trong dự thảo Luật", ông Hoàng Thanh Tùng nói.

Do đó, theo ông Tùng loại ý kiến đề xuất nghiên cứu phương án quy định không bổ sung về sở hữu nhà chung cư có thời hạn trong dự thảo Luật mà vẫn giữ như hiện hành, đồng thời bổ sung một số biện pháp, thủ tục cụ thể liên quan đến phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. “Đa số ý kiến trong thương trực Uỷ ban Pháp luật tán thành với loại ý kiến này” Chủ nhiệm Uỷ ban pháp luật cho biết.

Đối với loại ý kiến tán thành quy định của dự thảo Luật, nhưng đề nghị quy định cụ thể về thời hạn sở hữu nhà chung cư, không nên đồng nhất thời hạn sở hữu với thời hạn sử dụng nhà chung cư.

Nhất trí với đa số ý kiến trong Thường trực Uỷ ban Pháp luật, Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, nội dung này mâu thuẫn ngay trong Dự thảo. Bởi ngay chính điểm a khoản 1 Điều 12 của dự thảo cũng khẳng định: “Chủ sở hữu nhà ở có quyền bất khả xâm phạm về nhà ở thuộc sở hữu hợp pháp của mình”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị phải cân nhắc một cách hết sức kỹ lưỡng, thận trọng, trên căn cứ của Hiến pháp và quy định của pháp luật có liên quan, trong đó có Bộ luật Dân sự xác lập quyền sở hữu và trên cơ sở đánh giá vướng mắc trong thực tiễn hiện nay trong thi hành Luật Đất đai, theo tinh thần vướng cái gì, vướng ở đâu thì sửa ở đó”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề, vướng mắc trong cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ có phải do quy định về sở hữu không?

Ở vị trí điều hành, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định “chốt lại”, quá trình thảo luận, các ý kiến cơ bản đề nghị không quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư. Tuy nhiên cần có quy định cụ thể về việc Nhà nước có quyền quyết định và có trách nhiệm tổ chức thực hiện di dời, phá dỡ, cải tạo nhà chung cư không còn an toàn vì mục đích bảo đảm sức khỏe, tính mạng, tài sản cho người dân.

“Theo pháp luật quy định thì Chính phủ có quyền trình Quốc hội phương án của Chính phủ. Nếu Chính phủ tiếp thu ý kiến thì trình phương án hôm nay Thường vụ Quốc hội kết luận. Còn Chính phủ có phương án riêng thì đề nghị Chính phủ trình 2 phương án, làm rõ ưu điểm, nhược điểm, lợi hại của từng phương án, làm cơ sở cho đại biểu Quốc hội thảo luận dân chủ”, ông Nguyễn Khắc Định kết luận.