Những khó khăn khi áp dụng quy định miễn tiền sử dụng đất tại các dự án cải tạo chung cư cũ là một trong những điểm nhấn trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ của HOREA.
Theo kiến nghị của HOREA, Nghị định 69/2021/NĐ-CP (thay thế Nghị định 101/2015/NĐ-CP) về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư quy định nhiều cơ chế chính sách sát thực tế và có tính khả thi để thực hiện công tác cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, trong đó có quy định miễn tiền sử dụng đất đối với dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.
Tuy nhiên, do Luật Nhà ở 2014 và Luật Đất đai 2013 chưa quy định miễn tiền sử dụng đất dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ, nên có thể chưa thực hiện được.
Cụ thể, theo quy định tại Khoản 2 Điều 25 Nghị định 69/2021/NĐ-CP thì chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền chuyển mục đích sử dụng đất đối với diện tích đất được giao để thực hiện dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, khu chung cư ( bao gồm diện tích đất xây dựng nhà chung cư hiện hữu, nhà ở riêng lẻ hiện hữu (nếu có), diện tích đất xây dựng công trình kinh doanh, dịch vụ, thương mại, công trình công cộng và diện tích xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong ranh giới nhà chung cư, khu chung cư hiện hữu đó, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 22 của Nghị định này)”.
Nếu quy định này được thực thi sẽ hỗ trợ thiết thực cho các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.
Tuy nhiên, khoản 3 Điều 13 Luật Nhà ở 2014 quy định; “Nhà nước ban hành cơ chế, chính sách miễn, giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi, các cơ chế ưu đãi tài chính khác và hỗ trợ từ nguồn vốn của Nhà nước để thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội”.
Như vậy Luật Nhà ở 2014 chưa quy định miễn tiền sử dụng đất đối với dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.
Bên cạnh đó, theo khoản 1 Điều 110 Luật Đất đai 2013 quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trong một số trường hợp trong đó có dự án nhà ở xã hội, nhưng “trừ dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại”. Trong khi đó dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ lại không phải là dự án nhà ở xã hội.
Chia sẻ với MarketTimes ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HOREA cho rằng, việc sớm xem xét, điều chỉnh sửa đổi đồng bộ các quy định liên quan đến việc miễn tiền sử dụng đất đối với các dự án cải tạo chung cư cũ là rất cần thiết để đẩy nhanh công tác cải tạo chung cư cũ vốn đã ì ạch nhiều năm qua.
Cụ thể, sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 13 Luật Nhà ở 2014 theo hướng “Nhà nước ban hành cơ chế, chính sách miễn, giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi, các cơ chế ưu đãi tài chính khác và hỗ trợ từ nguồn vốn của Nhà nước để thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định của Chính phủ”.
Bên cạnh đó, cũng cần xem xét sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 1 Điều 110 Luật Đất đai 2013 theo hướng "dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định của pháp luật về nhà ở vào đối tượng được việc miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất".