Năm 2022: Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp có giảm?

Mặt bằng lợi suất trái phiếu doanh nghiệp giảm là do 2 yếu tố: Định hướng giữ mặt bằng lãi suất cho vay thấp hoặc thậm chí giảm thêm và Lợi ích từ việc tăng tính thanh khoản trên thị trường.

Cơ hội và thách thức năm 2022

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang từng bước hình thành kênh cung vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp, góp phần giảm bớt áp lực đáng kể cho các ngân hàng thương mại. Dù vẫn liên tục tăng mạnh trong những năm qua song để so với các nước trong khu vực và trên thế giới, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn. 

Trong năm 2021, thị trường trải qua một giai đoạn đầu khá trầm lắng do các quy định thủ tục mới khiến khối lượng chào bán còn chậm thì giai đoạn giữa năm trở đi, các tổ chức phát hành cũng như tư vấn đã thích ứng được quy trình, khối lượng phát hành tăng mạnh trở lại cho thấy nhu cầu huy động vốn phục vụ kinh doanh của doanh nghiệp rất lớn. 

Trái phiếu doanh nghiệp thu hút được cả các nhà đầu tư tổ chức, các định chế tài chính lẫn các nhà đầu tư cá nhân. Nếu nhóm nhà đầu tư tổ chức tìm kiếm mức sinh lời tốt hơn sản phẩm tiêu chuẩn là trái phiếu chính phủ thì nhà đầu tư cá nhân tìm kiếm mức sinh lời tốt hơn so với lãi suất tiền gửi. 

Giai đoạn nửa cuối năm đặc biệt là quý 3/2021, lợi suất phát hành thành công đã có xu hướng giảm nhẹ đi cùng xu hướng giảm lãi suất cho vay. Dù vậy, tỷ suất sinh lời của trái phiếu doanh nghiệp khá hấp dẫn so với nhiều kênh khác, đặc biệt là nhóm trái phiếu bất động sản, tín dụng hay ngành năng lượng, dẫn đến đây vẫn là những nhóm tiếp tục có khả năng phát hành thành công trong giai đoạn tiếp theo. 

Trong báo cáo phân tích mới đây, Công ty chứng khoán VCBS cho rằng trái phiếu vẫn sẽ là kênh huy động được các doanh nghiệp lựa chọn trong tương lai trong bối cảnh mặt bằng lãi suất được dự báo đi ngang trong biên độ hẹp, áp lực tăng của lãi suất huy động (nếu có) thì cũng sẽ không lớn. Do đó lượng trái phiếu phát hành sẽ tiếp tục phát triển hơn nữa trong năm 2022 và đưa thị trường này dần tiến tới giai đoạn tăng trưởng với tốc độ ổn định. 

Dù đánh giá thị trường này vẫn tiếp tục tăng trưởng, nhưng trái phiếu doanh nghiệp cũng sẽ còn không ít thách thức. Về hình thức phát hành, VCBS duy trì quan điểm hình thức phát hành chủ đạo vẫn sẽ là phát hành riêng lẻ do thủ tục và thời gian xử lý hồ sơ nhanh hơn.

Mặt khác, thị trường vẫn cần thêm thời gian để làm quen với các dịch vụ đánh giá xếp hạng tín nhiệm cũng như các biện pháp chế tài để yêu cầu nhà phát hành tiến hành đánh giá xếp hạng tín nhiệm trái phiếu, minh bạch thông tin. 

Kỳ vọng vào thị trường thứ cấp

Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 57/2021/TT-BTC có hiệu lực từ ngày 20/7/2021 quy định lộ trình sắp xếp lại thị trường các loại chứng khoán, trong đó có trái phiếu doanh nghiệp. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp thứ cấp sẽ hoạt động trên Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) trong năm 2022. Theo đó, HNX sẽ thống nhất tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu theo quy định tại Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Mục đích chính là xây dựng thị trường giao dịch thứ cấp trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tập trung, minh bạch, hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế, đáp ứng nhu cầu vốn trung và dài hạn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, chia sẻ gánh nặng dồn lên vai ngân hàng với 60% tín dụng toàn nền kinh tế đến từ kênh ngân hàng, vừa giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. 

Theo quy định, trái phiếu doanh nghiệp muốn giao dịch trên hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của Sở Giao dịch chứng khoán sẽ phải tuân thủ theo những tiêu chí khắt khe hơn như vậy đảm bảo cung cấp những sản phẩm chất lượng đến nhà đầu tư.

Việc được giao dịch trên thị trường tập trung sẽ làm tăng tính thanh khoản của sản phẩm và qua đó làm thay đổi định giá trái phiếu, giảm lợi suất phát hành sơ cấp.