Theo TS. Trần Toàn Thắng, CPI 4 tháng đầu năm nay tăng 2,1%, cao hơn rất nhiều so với cùng kỳ năm 2021 (4 tháng đầu năm 2021, CPI tăng 0,89%), nhưng vẫn là mức tăng thấp so với giai đoạn 2017-2020 (CPI 4 tháng đầu năm 2017 tăng 4,8% và 4 tháng đầu năm 2020 tăng 4,9%).
Tuy nhiên, sau khi được giảm 50% thuế bảo vệ môi trường, giá bán lẻ mặt hàng xăng dầu giảm được vài lần, nhưng sau đó tăng liên tục.
Cụ thể, trong tháng 4/2021, giá xăng dầu giảm 2 lần và chỉ tăng 1 lần, nhưng CPI vẫn tăng 2,09% so với tháng 12/2021 và tăng 2,64% so với cùng kỳ năm 2021 do có tới 9/11 nhóm hàng hóa, dịch vụ tăng giá.
Giá xăng dầu tăng liên tục trong 3 lần điều chỉnh gần đây chắc chắn tác động rất lớn tới việc kiểm soát CPI.
Nhìn vào CPI tháng 4/2021, có thể thấy rất rõ là nhóm giao thông tăng tới 16,59% so với cùng kỳ năm 2021, làm CPI chung tăng 1,6 điểm phần trăm.
Hiện, giá bán lẻ xăng E5 đã lên đến 28.950 đồng/lít và xăng RON 95 đã áp sát 30.000 đồng/lít, là sự đe dọa tới việc kiểm soát lạm phát, nhất là đặt trong bối cảnh chiến sự ở Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, EU và các nước phương Tây tiếp tục áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế ngày càng nặng nề với Nga.
Ngoài ra, Trung Quốc vẫn là công xưởng của thế giới nhưng đang áp dụng chính sách "zero Covid-19". Khi công xưởng tạm ngừng hoạt động, ngay lập tức, thị trường sẽ thiếu hàng hóa và giá hàng hóa sẽ tăng lên.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, là thị trường cung cấp nguyên liệu, vật liệu, phụ liệu đầu vào chủ yếu cho hoạt động sản xuất của nước ta. Đầu vào gặp khó không chỉ khiến giá cả tăng lên, mà còn tác động đến cả tốc độ tăng trưởng kinh tế, khi hoạt động chế biến, chế tạo bị ảnh hưởng tiêu cực.
TS. Trần Toàn Thắng cho rằng, với những sức ép như vậy thì lạm phát sẽ tiếp tục tăng và kéo dài trong năm 2022, CPI khó giữ được ở mức tăng dưới 4%.