Giá xăng, dầu cùng giảm nhẹ trong kỳ điều chỉnh ngày 14/8

Cụ thể, giá xăng RON 95-III (loại phổ biến trên thị trường) giảm 190 đồng, xuống 19.880 đồng một lít. E5 RON 92 cũng hạ 250 đồng, ở mức 19.350 đồng.

Tương tự, dầu diesel giảm 730 đồng, xuống 18.070 đồng mỗi lít. So với cách đây 7 ngày, dầu hỏa có giá 18.020 đồng một lít, mazut còn 15.260 đồng.

Từ 1/8, hai đầu mối lớn nhất thị trường xăng dầu là Petrolimex và PVOIL sẽ thí điểm bán xăng E10 - loại nhiên liệu sinh học pha 10% ethanol vào xăng khoáng. Trong đó, Petrolimex thí điểm bán xăng này tại TP HCM, còn PVOIL triển khai tại Hà Nội, Hải Phòng. Đây là bước đi đầu tiên trong lộ trình chuyển đổi toàn quốc sang nhiên liệu xanh, dự kiến bắt đầu từ năm 2026.

Theo Bộ Công Thương, thị trường xăng dầu thế giới 7 ngày qua chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như Mỹ hoãn áp dụng thuế đối ứng cao hơn với Trung Quốc, OPEC+ quyết định tăng sản lượng khai thác dầu trong tháng 9.

Biến động địa chính trị - kinh tế khiến giá xăng dầu thế giới có xu hướng giảm. Mỗi thùng xăng RON 95 bình quân giảm 1,3% xuống 79,1 USD; dầu hạ 3,2-4,7%.

Sáu đề xuất "cải cách" thị trường xăng dầu

Thời gian qua, thực tế cho thấy, thị trường xăng dầu thời gian qua tồn tại nhiều bất cập, thậm chí lỗ hổng trong quản lý, vận hành, khiến giá trong nước lệch pha so với thế giới.

Liên quan đến những tồn tại này, ông Nguyễn Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), Chủ tịch Hội thẩm định giá Việt Nam cho rằng từ khi có Nghị định 55/2007 cho đến nay, chúng ta đã kiên trì định hướng “áp dụng giá bán xăng dầu theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, do thương nhân kinh doanh xuất nhập khẩu hoặc thương nhân sản xuất, chế biến xăng dầu quyết định”.

Tuy nhiên, do nội hàm và ranh giới giữa thị trường và Nhà nước trong kinh doanh xăng dầu chưa rõ, chưa chuẩn nên từ đó đến nay, vai trò điều tiết luôn bị lu mờ trước vai trò can thiệp khá cứng, trực tiếp của Nhà nước.

“Các doanh nghiệp không được tự chủ tuân theo các quy luật của thị trường. Thị trường cơ bản không có cạnh tranh đúng nghĩa; mọi hoạt động từ mua vào, bán ra, giá cả, cung ứng đều phải tuân thủ theo “hiệu lệnh” của Nhà nước. Những điều trên tạo ra những nút thắt”, ông Thỏa đánh giá.

Từ những bất cập nêu trên, ông Nguyễn Tiến Thỏa đề xuất 6 nhóm nội dung định hướng mà các cơ quan chức năng có thể xem xét trong việc xây dựng quy định quản lý vận hành thị trường xăng dầu về điều kiện kinh doanh và tổ chức hệ thống bình ổn giá, về trách nhiệm quản lý điều hành thị trường, giá cả.

Thứ nhất, điều kiện để doanh nghiệp được kinh doanh xăng dầu có thể căn cứ vào năng lực thực sự của doanh nghiệp giúp ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp tăng trưởng nóng về số lượng nhưng yếu về chất. Ngăn chặn tình trạng tiêu cực trong cấp phép; hình thành các doanh nghiệp có tiềm lực mạnh, năng lực quản trị và kinh doanh tốt.

Theo đó, cần bổ sung những quy định về các điều kiện mà doanh nghiệp phải đáp ứng theo các tiêu chí cụ thể về vốn sở hữu, kinh nghiệm kinh doanh xăng dầu, cơ sở hạ tầng, hệ thống cung ứng; bãi bỏ toàn bộ các quy định hiện hành 17 năm nay không thay đổi về cấp phép thuê kho, bể chứa, hệ thống phân phối cửa hàng bán lẻ, phương tiện vận tải...

Thứ hai, có thể xem xét tổ chức lại hệ thống cung ứng xăng dầu theo hệ thống “chiều dọc” là chủ yếu, nhằm tạo ra một hệ thống kinh doanh thống nhất, nối dài, liên kết chặt chẽ và xuyên suốt. Xóa bỏ việc hình thành thị trường “ngầm” và lợi ích nhóm trong kinh doanh xăng dầu, nhất là ở những thời điểm cung cầu căng thẳng. Đảm bảo cạnh tranh theo chiều dọc và quản lý được nguồn cung thực cho thị trường.

Cùng đó, cần xem xét bãi bỏ các quy định tổ chức hệ thống cung ứng xăng dầu theo “chiều ngang” ở những phân khúc cơ bản, phân khúc tạo nguồn xăng dầu từ các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối. Cấm tuyệt đối các công ty con bán ngược lại xăng dầu cho công ty mẹ, công ty cuối nguồn bán vòng lại cho công ty đầu nguồn…

Thứ ba, phải dứt khoát áp dụng nguyên tắc giá thị trường đối với kinh doanh xăng dầu thông qua việc đổi mới căn bản và thực chất việc giao quyền định giá, thỏa thuận về giá và cạnh tranh về giá.

Bãi bỏ toàn bộ các quy định hiện hành về việc Nhà nước công bố các chỉ tiêu tính giá để doanh nghiệp thực hiện. Thay vào đó, Nhà nước điều tiết giá chủ yếu bằng giải pháp điều hòa cung cầu, thuế, phí và các biện pháp tài chính, tiền tệ khác…

Thứ tư, đổi mới các quy định về Quỹ bình ổn giá (BOG) xăng dầu hiện hành, bảo đảm tuân thủ đúng Luật Giá. Khi thị trường biến động ở mức cụ thể bao nhiêu thì Nhà nước phải công bố công khai áp dụng các biện pháp BOG, thời hạn và phạm vi BOG…

Thứ năm, thiết kế lại toàn bộ các quy định về thẩm quyền, về trách nhiệm điều hành, quản lý thị trường kinh doanh xăng dầu, giá cả, bình ổn giá và xử lý các vi phạm theo hướng tập trung thống nhất vào Bộ Công thương.

Thứ sáu, cần quy định cụ thể hơn trách nhiệm của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong việc tuân thủ các quy định của luật pháp, các quyền tự chủ của doanh nghiệp trong kinh doanh xăng dầu…