VEC đề xuất tự huy động vốn mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành

Là đơn vị quản lý tuyến cao tốc, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) vừa đề nghị Bộ Giao thông vận tải (GTVT) giao nghiên cứu, thực hiện các bước chuẩn bị đầu tư mở rộng tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.

Cụ thể, kiến nghị nghiên cứu đầu tư mở rộng đoạn từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao với đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km4+000 - Km25+920) tổng chiều dài khoảng 21,92km.

Trong đó, đoạn tuyến từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao Vành đai 3 (Km4+000 - Km8+770) đề xuất mở rộng quy mô lên 8 làn xe theo quy định tại Quyết định số 334 ngày 13/2/2007 của Bộ GTVT.

Đoạn tuyến từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao với đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km8+770 - Km25+920) đề xuất mở rộng quy mô 10 làn xe theo quy hoạch tại Quyết định số 1454 ngày 1/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Tổng mức đầu tư sơ bộ là 14.780 tỷ đồng (chưa bao gồm lãi vay trong thời gian xây dựng). Thời gian thực hiện từ quý 4/2022 đến quý 1/2026.

Trong đó chi phí xây dựng gần 10.800 tỷ đồng; Giải phóng mặt bằng gần 800 tỷ đồng; Quản lý dự án, tư vấn và chi phí khác hơn 1.000 tỷ đồng; Dự phòng hơn 2.100 tỷ đồng. Riêng đoạn từ nút giao An Phú đến nút giao Vành đai 2 dài 4km và việc đầu tư mở rộng nút giao An Phú, VEC kiến nghị để TP.HCM đầu tư do đoạn tuyến này đã được VEC bàn giao cho UBND TP.HCM vận hành bảo trì và khai thác.

Nguyên nhân là theo báo cáo của VEC, 6 năm trước, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây (kết nối giao thông, kinh tế giữa TP.HCM với vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên) dài 55 km được đưa vào sử dụng, vốn đầu tư hơn 20.600 tỷ đồng. Từ khi đưa vào khai thác đến nay, lưu lượng phương tiện tham gia lưu thông trên tuyến liên tục tăng cao, trung bình khoảng hơn 10%/năm.

Hiện tuyến cao tốc quy mô 4 làn xe đã quá tải, vượt 25% so với năng lực của tuyến. Theo đánh giá của VEC, đoạn từ nút giao An Phú đến nút giao cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu không đáp ứng được nhu cầu vận tải trên tuyến. Đặc biệt, đến năm 2025, sân bay Long Thành khai thác, dự án sẽ không thể đáp ứng khả năng thông hành.

Còn đoạn từ nút giao cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đến nút giao cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết có thể khai thác ổn định đến năm 2030, đoạn tiếp nối đến nút giao Dầu Giây có thể khai thác đến năm 2040.

Do đó, VEC nhấn mạnh việc nghiên cứu đầu tư mở rộng tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đoạn Km0 - Km25+920 là cấp bách để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho cả vùng Đông Nam Bộ.

Được vận hành từ năm 2015, đến nay, cao tốc đã bị quá tải, thường xuyên xảy ra kẹt xe vào các dịp cuối tuần, nghỉ lễ.

Về nguồn vốn đầu tư dự án, theo VEC, việc đầu tư công sẽ có ưu điểm là triển khai ngay được dự án, đẩy nhanh được tiến độ (sử dụng vốn ngân sách nhà nước). Tuy nhiên, Bộ GTVT cho rằng, sử dụng vốn ngân sách nhà nước là không khả thi do không còn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 để bố trí.

Đối với việc huy động qua hình thức đầu tư PPP (hợp đồng BOT hoặc BOO), VEC cũng phân tích tuy giúp ngân sách nhà nước không bị áp lực, song hình thức này vẫn không có tính khả thi cao do đòi hỏi bố trí nguồn vốn đầu tư công.

Cụ thể, VEC nhận định không phù hợp do cùng chung tuyến đường VEC đã đầu tư trong giai đoạn 1, khó phân chia sản lượng khai thác, không xác định được doanh thu, khó phân tách trách nhiệm quản lý, khai thác, vận hành, bảo trì và doanh thu thu phí.

Ngoài ra có thể phát sinh một số khó khăn khác như: các thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư mất nhiều thời gian, tiềm ẩn xung đột giữa VEC và nhà đầu tư....

Do vậy, qua những phân tích trên, VEC kiến nghị Bộ GTVT chấp thuận cho VEC được nghiên cứu đầu tư mở rộng dự án cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây theo hình thức tự huy động vốn để thực hiện.

Lý do VEC đưa ra là, theo hình thức tự huy động vốn sẽ đảm bảo thời gian triển khai dự án nhanh chóng, đáp ứng tiến độ đưa vào sử dụng từ quý 1/2026. Hơn nữa, VEC đã thực hiện đầu tư và đang khai thác dự án giai đoạn 1, việc thực hiện và khai thác đoạn tuyến mở rộng sẽ tránh được việc xung đột lợi ích.

Đồng thời, phương án này cũng không phải báo cáo Quốc hội về việc chấp thuận chủ trương đầu tư, rút ngắn được thời gian thực hiện dự án.

Đặc biệt, VEC đã hoàn thành, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt đề án chủ trương về phương án tái cơ cấu, trong đó kiến nghị tăng vốn điều lệ giai đoạn 2022 - 2025 theo lộ trình trên cơ sở nguồn vốn nhà nước đã đầu tư vào 5 dự án của VEC.

Theo đó, vốn điều lệ của VEC dự kiến tăng lên hơn 49.562 tỷ đồng đảm bảo khả năng tiếp cận các nguồn vốn để thực hiện đầu tư các dự án.