Sau khi tách khỏi Malaysia và giành độc lập năm 1965, ít ai nghĩ rằng Singapore có thể tồn tại. Nhưng trong những thập kỷ sau đó, đất nước chỉ có diện tích 735 km2 đã chuyển mình thành một quốc gia giàu có, luôn đứng đầu các bảng xếp hạng về GDP/đầu người, giáo dục, tăng trưởng kinh tế và an toàn.
Chỉ hơn nửa thế kỷ trước, Singapore phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp cao, cơ sở hạ tầng kém và tương lai không chắc chắn. Tuy nhiên, ngày nay, Ngân hàng Thế giới mô tả Singapore là một điểm đến hấp dẫn cả về thu nhập lẫn năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Tuy nhiên, những thành công rực rỡ của Singapore hiện đang đối mặt với câu hỏi: Liệu quốc gia này có thể phát huy tiềm năng và thế mạnh trong bối cảnh môi trường thương mại không chắc chắn và sự cạnh tranh ảnh hưởng ngày càng lớn giữa Mỹ và Trung Quốc?
Ng Xin-Yao, giám đốc đầu tư cổ phiếu châu Á tại Aberdeen Investments, nói với CNBC rằng: Quốc gia này đang phải đối mặt với một hệ thống thương mại toàn cầu đang có những vết nứt và sự phân mảnh. Điều đó đe dọa các trung tâm thương mại như Singapore, nơi được hưởng nhiều lợi ích từ toàn cầu hóa. Ngoài ra, Ng Xin-Yao cho rằng chủ nghĩa đa phương đang gặp rủi ro khi các mối quan hệ song phương đang ngày càng quan trọng.
“Điều này rõ ràng đặt quyền lực lớn hơn vào tay các siêu cường và gây bất lợi cho các quốc gia nhỏ hơn như Singapore”, Ng Xin-Yao nhận định.
Singapore kỷ niệm 60 năm thành lập nước vào ngày 9/8/2025. Ở tuổi 60, những thách thức mà quốc gia Đông Nam Á đang phải đối mặt không ít hơn bất cứ thời điểm nào khác trong suốt 6 thập niên qua. Dù Singapore chỉ phải chịu mức thuế quan có đi có lại 10% khi xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ, mức gần như tối thiểu, giới chức nước này vẫn tỏ ra thất vọng.
“Chúng tôi thất vọng trước động thái của Mỹ, đặc biệt là khi xét đến tình hữu nghị sâu sắc và lâu dài giữa 2 quốc gia. Đây không phải hành động mà người ta làm với một người bạn”, Thủ tướng Singapore Lawrence Wong phát biểu trước quốc hội nước này hôm 8/4, ngay sau khi ông Trump công bố mức thuế quan có đi có lại với hàng loạt quốc gia.
Đầu năm 2025, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Singapore nói rằng nước này đang xem xét khả năng tăng trưởng kinh tế bằng 0 trong năm do áp lực bên ngoài đối với nền kinh tế phụ thuộc thương mại này.
Trên thực tế, kinh tế Singapore đặc biệt phụ thuộc vào xuất khẩu. Theo Ngân hàng Thế giới, năm 2024, xuất khẩu chiếm tới 178,8% tổng sản phẩm quốc nội của Singapore.
Song Seng Wun, cố vấn kinh tế Singapore tại CGS International, cho biết huyết mạch của nền kinh tế này là thương mại và vẫn phải dựa vào thương mại để tiếp tục thịnh vượng. Từ bãi lầy, Singapore trở thành một thương cảng của Anh năm 1819. Kể từ đó, nơi đây đã phát triển thành cảng tấp nập thứ 2 thế giới. Sân bay Changi của Singapore là một trong những trung tâm hàng không lớn của châu Á và là sân bay bận rộn thứ 4 trên thế giới nếu xét theo lượng khách quốc tế.
“Trái tim của Singapore là thương mại và các liên kết thương mại là động lực thúc đẩy kinh tế Singapore thông qua các cảng biển và cảng hàng không của mình”, Song chia sẻ. Singapore hiện có 28 Hiệp định thương mại tự do FTA với các quốc gia, trong đó có Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU). Nhưng khi Mỹ làm đảo lộn hệ thống thương mại toàn cầu, Song Seng Wun cho rằng Singapore sẽ cần một hệ thống thương mại 2 đường, một đường giao dịch với Mỹ và một đường giao dịch với phần còn lại của thế giới.
Đất nước này cũng đang phải vật lộn với tình trạng dân số già hóa, chi phí sinh hoạt cao và áp lực duy trì cạnh tranh toàn cầu. Chính phủ Singapore đã tạo ra nhiều chương trình khác nhau để hỗ trợ doanh nghiệp, bao gồm cả lực lượng đặc nhiệm phục hồi kinh tế. Dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Gan Kim Yong, lực lượng đặc nhiệm này có nhiệm vụ giúp đỡ doanh nghiệp và người lao động ứng phó với những bất ổn phát sinh từ thuế quan của Mỹ và các diễn biến toàn cầu liên quan. Bên cạnh đó, họ cần định vị để phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh kinh tế mới.
Tuy nhiên, khi được hỏi liệu Singapore có cần một chiến lược mới để đối phó với môi trường đang thay đổi hay không, ông Song cho rằng là không. Thay vào đó, Singapore cần tiếp tục đẩy mạnh những lợi thế và cam kết thương mại tự do. Quan trọng hơn, Singapore cần tận dụng danh tiếng là nơi trú ấn an toàn trong môi trường địa chính trị đang bất ổn hiện nay.
“Chúng tôi không thay đổi chính sách. Chúng tôi nói những gì chúng tôi muốn nói và nếu có thách thức, chúng tôi sẽ giải quyết”, Song khẳng định.
Hiện tại, Singapore được đánh giá là một trong những nơi tốt nhất để kinh doanh. Các yếu tố như ổn định chính trị và sự tập trung của chính phủ vào việc hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực công nghệ được đánh giá cao.
Tan Su Shan, Giám đốc điều hành Ngân hàng DBS của Singapore, nói rằng: “Singapore vẫn cởi mở, vẫn ổn định, minh bạch và kiên cường. Chúng tôi tiếp tục là một trung tâm tài chính an toàn và bảo mật”.
Trong báo cáo có tựa đề “Singapore ở tuổi 60”, Morgan Stanley cho biết quốc gia này đã đạt những thành tựu kinh tế phi thường nhờ bắt kịp các xu hướng toàn cầu. Trong những năm đầu giành độc lập, Singapore đã tận dụng sản xuất xuất khẩu để tạo việc làm, thu hút các công ty trên khắp thế giới tới đặt nhà máy. Sau đó, Singapore bắt tay vào việc tạo giá trị, khuyến khích đổi mới và hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương phát triển thành những gã khổng lồ công nghiệp của quốc gia, khu vực và cuối cùng là toàn cầu.
Morgan Stanley tin rằng bước tiếp theo của Singapore là “tạo ra sự giàu có” bao gồm việc xây dựng thành tựu dựa trên thương hiệu đã được khẳng định của đất nước này. Bên cạnh đó, đảo quốc sư tử cần tận dụng “vị thế trung tâm” của mình trong các lĩnh vực như năng lượng, tài chính và du lịch cũng như áp dụng những tiến bộ công nghệ như trí tuệ nhân tạo, xe tự lái, robot hình người… để vượt qua các hạn chế như dân số già, thúc đẩy tăng năng suất và giúp các doanh nghiệp được định giá tốt hơn.
Trụ cột cuối cùng mà Morgan Stanley đưa ra trong đề xuất của mình chính là cải cách thị trường chứng khoán, với việc Ngân hàng Trung ương Singapore công bố bơm 5 tỷ đô la Singapore (3,9 tỷ USD) vào thị trường. Trong số này, 1,1 tỷ đô la Singapore sẽ được phân bổ cho các nhà quản lý quỹ để đầu tư vào các cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ tại Singapore.
“Chúng tôi tin rằng điều này có thể khơi dậy sự quan tâm và niềm tin đáng kể vào thị trường chứng khoán Singapore trên quy mô toàn cầu”, Morgan Stanley nhận định.
60 năm có thể là thời điểm để hầu hết mọi người sống chậm lại, thư giãn và nghỉ ngơi nhưng Singapore thì không. Họ buộc phải hành động với kỳ vọng có thể tìm được vị thế của mình trong một trật tự thế giới mới, nơi những lợi thế truyền thống đã không còn như xưa.
Nguồn: Tổng hợp
