Cuba đang trải qua một trong những giai đoạn kinh tế – xã hội khó khăn nhất nhiều năm qua, với các đợt cắt điện kéo dài phủ bóng lên sinh hoạt hằng ngày lẫn hoạt động sản xuất – dịch vụ. Dữ liệu chính thức cho thấy quy mô thiếu hụt công suất ở giờ cao điểm đã lên tới mức bốn con số.
Ngày 13/8, báo Granma (cơ quan ngôn luận Trung ương Đảng Cộng sản Cuba) ước tính nguồn sẵn có 2.195 MW trong khi nhu cầu tối đa 3.600 MW, tức thiếu 1.405 MW; mức ảnh hưởng dự báo khoảng 1.475 MW nếu điều kiện không cải thiện.
Ngày 15/8, Unión Eléctrica (UNE) – doanh nghiệp điện lực quốc gia – cho biết cung ứng điện bị ảnh hưởng suốt 24 giờ của ngày trước đó; thiếu hụt đỉnh điểm ghi nhận 1.611 MW lúc 22h. Cùng bản tin, UNE cập nhật nỗ lực bổ sung năng lượng tái tạo: 25 nhà máy điện mặt trời mới phát 2.674 MWh, công suất cực đại đạt 451 MW trong khung giờ trưa. Dù vậy, dự báo cho giờ cao điểm vẫn là thâm hụt khoảng 1.650–1.720 MW do nhiều tổ máy nhiệt điện hỏng hóc, bảo dưỡng và thiếu nhiên liệu.
Liên đoàn Điện lực Cuba (UNE) hôm 22/5 cho biết nước này đang trải qua đợt thiếu hụt điện nghiêm trọng, gây ra tình trạng cắt điện trên quy mô lớn. Báo cáo chính thức của UNE cho biết công suất sản xuất điện cả nước chỉ đạt 1.810 MW, không thể đáp ứng được yêu cầu 2.940 MW mà Cuba cần trong điều kiện bình thường.
Các con số trên nối tiếp chuỗi trục trặc hệ thống kéo dài từ năm 2024. Tháng 10/2024, Cuba từng rơi vào mất điện toàn quốc sau sự cố ở nhà máy nhiệt điện Antonio Guiteras – sự kiện được hãng Reuters mô tả là một “cú sập lưới” cho thấy mức độ mong manh của hạ tầng điện của quốc đảo này.
Ảnh hưởng vĩ mô đã hiển hiện. Trình bày trước Quốc hội tháng 12/2024, Bộ trưởng Kinh tế Joaquín Alonso thừa nhận khả năng tăng trưởng 2024 rất thấp, đồng thời hạ mục tiêu 2025 còn 1%, trong bối cảnh lạm phát hai chữ số, thiếu hụt hàng hóa và điện cắt luân phiên. Reuters dẫn đánh giá chuyên gia cho rằng kinh tế 2024 của Cuba suy giảm, sau mức -1,9% năm 2023.
Ở phía giá cả, Văn phòng Thống kê Quốc gia (ONEI) cho biết CPI tháng 6/2025 tăng 0,75% so với tháng trước, lũy kế nửa đầu năm 8,26% và tăng 14–15% so với cùng kỳ (ước tính dựa trên công bố của cơ quan). Dù tốc độ tăng có chậm lại, mức giá cao kéo dài tiếp tục bào mòn sức mua của hộ gia đình.
Kinh tế Cuba kỳ vọng tăng trưởng 1%
Du lịch - mũi nhọn truyền thống - cũng hụt hơi. Theo ONEI, khách quốc tế nửa đầu 2025 đạt 981.856 lượt, giảm khoảng 25% so với cùng kỳ 2024; Cubadebate và EFE đều dẫn lại số liệu này. Lượng khách thấp cùng cảnh thiếu điện trở thành “nút thắt” kép đối với các dịch vụ lưu trú - ăn uống và dòng ngoại tệ.
Về phía cung điện, Cuba vẫn dựa chủ yếu vào nhiệt điện dầu/khí với đội máy già cỗi, trong khi nguồn nhiên liệu nhập khẩu chịu rủi ro. Dù điện mặt trời đang được đưa thêm vào hệ thống, quy mô bổ sung hiện tại chưa bù đắp được phần hụt do các tổ máy nhiệt điện dừng/giảm công suất.
Các bản tin vận hành hằng ngày của UNE và truyền thông nhà nước liên tục ghi nhận dự báo thiếu 1.3 - 1.7 GW trong giờ cao điểm – mức thiếu tương đương gần nửa nhu cầu - buộc phải cắt luân phiên nhiều giờ ở nhiều tỉnh.
Tổng hòa các yếu tố - điện chập chờn, giá cao, du lịch suy yếu – giải thích vì sao triển vọng tăng trưởng 2025 mà Chính phủ đặt ra (1%) vẫn bị bao phủ bởi bất định.
Các tổ chức khu vực như Ủy ban Kinh tế Liên hợp quốc về Mỹ Latinh và Caribe (CEPAL) nhiều lần cảnh báo “bẫy tăng trưởng thấp” của khu vực; với riêng Cuba, các bản tin cuối 2024 cũng phản ánh triển vọng ảm đạm do hạn chế cấu trúc và cú sốc năng lượng.
Triển vọng gần sẽ phụ thuộc vào tốc độ phục hồi tổ máy nhiệt điện chủ chốt, khả năng huy động thêm nhiên liệu và tiến độ vào điện của các dự án mặt trời - những biến số đang được UNE cập nhật theo ngày. Nếu thiếu điện tiếp diễn ở mức hơn 1 GW vào giờ cao điểm, kịch bản tiêu dùng – sản xuất bị “ghì phanh”, du lịch khó bứt phá và mục tiêu tăng trưởng khiêm tốn sẽ tiếp tục chịu áp lực.
.png "Quan chức Fed hé lộ thời điểm có thể cắt giảm lãi suất, nhấn mạnh: Đừng quá lo lạm phát mà bỏ qua cảnh báo từ thị trường lao động")
