Quốc gia Đông Nam Á "ăn mừng" tuyến tàu cao tốc mới chạy 350km/h: Lợi thế nào giúp nhà thầu Trung Quốc được chọn thay vì Nhật Bản?

Tuyến tàu cao tốc mới

Được biết, dự án đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung trị giá 7,2 tỷ USD là một phần của Sáng kiến Vành đai và Con đường hàng đầu của Trung Quốc tại Indonesia. Chính phủ Indonesia hiện đặt mục tiêu mở rộng tuyến này đến tận Surabaya ở Đông Java, thành phố lớn thứ hai của đất nước, cách thủ đô Jakarta hiện tại khoảng 781km.

Kế hoạch ban đầu của Tổng thống Joko Widodo trong năm 2019 là Nhật Bản sẽ xây dựng tuyến tàu bán cao tốc nối Jakarta và Surabaya qua phần phía bắc của đảo Java, trong khi Trung Quốc sẽ phát triển tuyến đường sắt phía nam. Nhưng hiện tại, ông cho rằng sẽ bền vững hơn về mặt kinh tế nếu giao cho Trung Quốc dự án mở rộng tuyến đường sắt từ Bandung đến Surabaya.

Theo Bộ trưởng Nội các phụ trách các vấn đề công cộng Noriyuki Shitaka, Nhật Bản đã phát tín hiệu họ có thể rút lui khỏi dự án để tránh các vấn đề công nghệ.

“Nếu kết hợp hai công nghệ, tôi không biết liệu nó có hoạt động tốt hay không. Ví dụ: chúng tôi không thể chịu trách nhiệm về các dự án đường sắt cao tốc của Trung Quốc, đặc biệt nếu có vấn đề. Nếu chúng ta làm việc cùng nhau thì sẽ có khả năng như vậy”, ông Shitaka nói hôm 7/9, theo The Jakarta Post dẫn lời.

Ông Shitaka cho biết, Nhật Bản muốn thận trọng để không làm tổn hại đến “thương hiệu Nhật Bản” vì họ không biết gì về hệ thống hoặc thành phần đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung, đồng thời cho biết thêm rằng mọi cuộc hợp tác sẽ phải được thực hiện giữa các công ty tư nhân.

Sutanto Soehodho, giáo sư về giao thông vận tải tại Đại học Indonesia, đồng ý rằng tuyến đường sắt Jakarta-Bandung nên được mở rộng đến Surabaya để giúp tàu nhanh bền vững hơn về mặt kinh tế, nhưng cho biết chính phủ nên tiến hành nghiên cứu khả thi và tạo ra một thiết kế kỹ thuật cơ bản trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào.

Ông nói: “Phải nghiên cứu tính khả thi một cách cẩn thận nếu Indonesia muốn mở rộng đến Surabaya, không phải chỉ vì tuyến cao tốc đã được Trung Quốc xây dựng nên chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với Trung Quốc”.

Trung Quốc, Indonesia thảo luận mở rộng đường sắt cao tốc Jakarta đến Surabaya

Luhut Pandjaitan, Bộ trưởng điều phối các vấn đề hàng hải và đầu tư của Indonesia, cho biết Jakarta đang có thời gian để tiết kiệm ngân sách vì nước này đã có kinh nghiệm trực tiếp xây dựng cơ sở hạ tầng với Trung Quốc. Ngoài ra, ông Luhut cho biết vào tháng 6 rằng “chính sách hạ nguồn” của Indonesia có nghĩa là nguyên liệu xây dựng có thể có nguồn gốc từ trong nước thay vì phải nhập khẩu.

Chính sách này là nỗ lực của Jakarta nhằm nâng cao giá trị các khoáng sản trong nước, như niken, bauxit và đồng, bằng cách cấm xuất khẩu khoáng sản thô và yêu cầu các công ty khai thác phải thành lập các cơ sở chế biến tại địa phương.

Không đủ hành khách

Hôm 6/9, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường và Bộ trưởng đầu tư Indonesia Luhut Pandjaitan đã đi thử dọc đoạn đường dài 41km giữa Jakarta và Karawang. Ông Luhut đã thảo luận về kế hoạch mở rộng tuyến đường cao tốc với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường. Phát biểu trước truyền thông, ông Luhut cho biết ông Lý Cường có phản ứng tích cực đối với kế hoạch của Indonesia.

“Phía Trung Quốc tỏ ra rất vui mừng nếu có thể tham gia dự án. Với kinh nghiệm xây dựng 41.000km đường tàu cao tốc của họ, tôi nghĩ điều đó đáng để xem xét”, ông Luhut nói.

Ông Lý Cường cũng tỏ ra “rất hài lòng” với đoàn tàu cao tốc mới này. “Ông Lý nói chất lượng của tàu tương đương với tàu ở Trung Quốc”, ông Luhut nói.

Sau khi đi thử tàu cao tốc, Tổng thống Indonesia Widodo cho biết chuyến đi rất “thoải mái”.

“Chuyến tàu thật thoải mái. Ở tốc độ 350km/h, tôi không cảm thấy chút nào [sự rung lắc] do tốc độ, kể cả khi ngồi hay khi đi trong khoang tàu. Đây chính là sự tiến bộ văn minh. Tất cả đều xoay quanh tốc độ và tốc độ”, ông nói.

Theo ông Widodo, công chúng có thể đi tàu “vào đầu tháng 10”. Ông Widodo yêu cầu các nhà chức trách không được vội vàng trong việc đánh giá các tiêu chuẩn an toàn của đoàn tàu, vốn đã hoàn thành 92%.

Dịch vụ mới được kỳ vọng sẽ giúp giải quyết tình trạng giao thông liên tục tắc nghẽn dọc tuyến đường thu phí Jakarta-Bandung.

“Bằng cách sử dụng tàu, chúng ta có thể giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm không khí. Mỗi năm chúng ta thiệt hại hơn 100 nghìn tỷ rupiah do ùn tắc giao thông ở khu vực Greater Jakarta và Bandung. Chúng tôi hy vọng mọi người sẽ chuyển từ ô tô cá nhân sang tàu cao tốc”, ông Widodo nói.

Việc thu hút thêm hành khách lên tàu có thể không dễ dàng như ông Widodo hy vọng, vì tàu cao tốc phải cạnh tranh với các phương thức giao thông công cộng rẻ hơn khác – ví dụ như tàu chậm hơn, xe buýt liên tỉnh và xe tải nhỏ hiện đang chạy tuyến đến Bandung.

KCIC, liên doanh Trung Quốc-Indonesia đứng sau dự án đường sắt Jakarta-Bandung, cho biết họ đã cắt giảm mục tiêu đón hành khách hàng ngày từ 31.000 xuống còn khoảng 10.000 vì họ sẽ không thể phục vụ 68 chuyến mỗi ngày trong thời gian hoạt động ban đầu.

Tuyến đường sắt hiện có, Argo Parahyangan, đang vận chuyển 12.000 hành khách mỗi ngày, với các chuyến đi có giá khoảng 120.000 rupiah (7,80 USD). Mức giá này rẻ hơn đáng kể so với giá vé dự kiến của tàu cao tốc là 250.000 rupiah (16,30 USD).

Tàu Argo Parahyangan thường dừng ở trung tâm thành phố Bandung và Jakarta, trái ngược với tàu cao tốc dừng ở Padalarang và Tegalluar, cách trung tâm Bandung lần lượt khoảng 20 km và 17 km.

Tuyến đường sắt Jakarta-Bandung là tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên của Đông Nam Á và dự kiến sẽ giảm thời gian di chuyển giữa hai thành phố từ 3 giờ xuống còn khoảng 40 phút.

Tham khảo SCMP