Ba năm - một khoảng thời gian không dài, nhưng đủ để Chứng khoán VPBank (VPBankS) tạo nên một sự khác biệt rõ nét trên thị trường.
VPBankS đã chọn hướng đi riêng biệt - xây dựng một công ty công nghệ tài chính thay vì mô hình chứng khoán truyền thống. Với StockGuru và các giải pháp AI tiên phong, họ đang tấn công trực diện vào cốt lõi vấn đề: giúp nhà đầu tư tiếp cận thông tin chính xác, phân tích chuyên sâu, ra quyết định khoa học và kiểm soát tâm lý giao dịch.
Ngành chứng khoán đang chứng kiến cuộc cách mạng công nghệ với hai tác động song song: tạo ra lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp và mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư cá nhân.
Ba năm trước, khi VPBankS chính thức gia nhập cuộc chơi, thị trường chứng khoán Việt Nam đã là sân chơi đông đúc của những "gã khổng lồ" có lịch sử phát triển lên đến 25 năm. Việc đi theo con đường truyền thống, cạnh tranh bằng quy mô mạng lưới hay phí giao dịch, dường như là một cuộc chiến không cân sức. Nhận thức rõ điều đó, Ban Lãnh đạo VPBankS đã chọn một lối đi riêng, bắt đầu từ việc giải quyết những vấn đề cốt lõi mà mọi nhà đầu tư, dù mới hay cũ, đều gặp phải.
"Khi làm việc với khách hàng, chúng tôi thấy họ gặp rất nhiều vấn đề trong việc phân tích, nhận định và ra quyết định đầu tư" - ông Vũ Hữu Điền, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc VPBankS chia sẻ. "Có hai nhóm nhà đầu tư: một là cần môi giới tư vấn, hai là muốn tự quyết định. Đối với nhóm cần môi giới, có một thực tế là chất lượng tư vấn trên toàn thị trường nói chung không đồng đều, chưa đạt kỳ vọng. Còn nhóm tự quyết định thì lại gặp phải tình trạng quá nhiều thông tin nhưng không có khả năng xử lý, xác thực, dẫn đến việc đầu tư mang nặng cảm tính".
Đó chính là bài toán lớn mà VPBankS đặt ra để giải quyết. Thay vì chỉ đơn thuần là một trung gian giao dịch, họ muốn trở thành một người giải quyết vấn đề. Và vũ khí họ lựa chọn chính là công nghệ, cụ thể hơn là công nghệ AI vượt trội. Bởi lẽ công nghệ AI có thể giải quyết được 3 vấn đề lớn của thị trường: thông tin, xác thực và xử lý thông tin, và kiểm soát cảm xúc. Đây sẽ là sự khác biệt lớn nhất của VPBankS trên con đường hiện thực hóa tầm nhìn đầy tham vọng: trở thành công ty chứng khoán công nghệ số 1 tại Việt Nam.
Triết lý này đã trở thành kim chỉ nam, định hình nên một VPBankS rất khác: một công ty chứng khoán mang DNA của một công ty công nghệ. Tận dụng lợi thế sẵn có là đội ngũ chuyên gia nghiên cứu, phân tích chuyên nghiệp, công ty tập trung nguồn lực để xây dựng các sản phẩm công nghệ có hàm lượng chất xám cao và có khả năng phục vụ hàng trăm nghìn người cùng một thời điểm. Thành quả của chiến lược này được thể hiện rõ nét qua các con số tài chính.
Chỉ sau 3 năm, VPBankS đã ghi nhận sự tăng trưởng vượt trội. Năm 2022, khi lần đầu ra mắt thị trường, vốn điều lệ của công ty tăng từ 270 tỷ lên 15.000 tỷ đồng, dẫn đầu ngành tại thời điểm đó. Đồng thời, công ty đã báo lãi trước thuế 542 tỷ đồng, gấp 81 lần trước khi gia nhập hệ sinh thái tài chính Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank)
Đến năm 2023, hoạt động kinh doanh VPBankS nhanh chóng bứt tốc, gia nhập các công ty chứng khoán có lợi nhuận nghìn tỷ với 1.255 tỷ đồng.
Nửa đầu năm 2025, sự bứt phá càng mạnh mẽ hơn khi công ty báo lãi trước thuế kỷ lục gần 900 tỷ đồng, tăng 80% so với cùng kỳ năm trước, lọt vào top 5 toàn ngành chỉ sau 3 năm. Dư nợ cho vay ký quỹ (margin) tăng vọt lên gần 18.000 tỷ đồng nhờ tăng trưởng gấp đôi chỉ trong 6 tháng. Quan trọng hơn, với tiềm lực vốn mạnh mẽ, VPBankS vẫn còn hạn mức gần 19.000 tỷ đồng cho vay margin trong bối cảnh nhiều công ty chứng khoán đã chạm mức giới hạn theo quy định.
Sự khác biệt của StockGuru so với các chatbot AI khác trên thị trường được nhận thấy qua ba điểm cốt lõi: dữ liệu, công nghệ và tính chuyên gia.
StockGuru được xây dựng dựa trên nền tảng là hệ thống dữ liệu khổng lồ: từ dữ liệu giao dịch theo thời gian thực, dữ liệu báo cáo tài chính hàng chục năm, các thông tin từ website doanh nghiệp, và trong tương lai có thể có cả dữ liệu từ mạng xã hội và dữ liệu thế giới.
Trong khi các chatbot AI phổ thông chỉ biết "trả lời câu hỏi", StockGuru được xây dựng trên nền tảng Agentic AI - thế hệ AI có khả năng "suy luận và hành động". StockGuru không chỉ tìm thông tin mà còn phân tích như một chuyên gia phân tích thực thụ: so sánh P/E với cùng ngành, đối chiếu với lịch sử 5 năm, tính toán các kịch bản, cuối cùng mới đưa ra kết luận.
Hãy tưởng tượng nếu bạn hỏi "MBB đáng giá bao nhiêu?", ChatGPT tìm kiếm trên web và trả lời một số thông tin chung như giá cổ phiếu, vốn hóa, P/E, P/B, Ev/Sales… Cùng câu hỏi này thì StockGuru im lặng suy nghĩ 15-20 giây để kiểm tra báo cáo tài chính 5 năm, so sánh với các ngân hàng có quy mô tương tự, chạy 5 mô hình định giá, tính toán rủi ro ngành… để tổng hợp và trả lời giá mục tiêu là 36.710 VND, và khuyến nghị MUA. Ngoài ra, StockGuru còn đề xuất nếu chưa mua thì nên làm gì, nếu đã mua rồi thì sao, và nếu muốn bán thì hành động như thế nào.
StockGuru không phải sản phẩm riêng công nghệ hay riêng tài chính – đây là kết quả khi hai thế giới này hợp lực. Các kỹ sư AI ngồi cùng bàn với chuyên gia phân tích với hơn 10 năm kinh nghiệm, chuyên gia định lượng, các giám đốc đầu tư. Mỗi thuật toán đều được tinh chỉnh trực tiếp bởi những người từng trải qua hàng nghìn giao dịch thực tế. Đó là lý do StockGuru có thể tư duy như những nhà phân tích chứ không chỉ tính toán như máy móc.
Sự kết hợp này cho phép StockGuru trả lời được những câu hỏi phức tạp mà các chatbot AI thông thường chỉ đưa ra các đề xuất mang tính chung chung. Đồng thời, trợ lý đầu tư của VPBankS có thể nhanh chóng trả lời các câu hỏi mà các chuyên viên phân tích truyền thống mất cả ngày: chạy nhiều kịch bản. Nhà đầu tư có thể hỏi "Nếu doanh thu MWG tăng trưởng 15% thì sao?", "Nếu lãi suất tăng lên 12% thì như thế nào?", "Nếu thị trường suy thoái thì sao?". Mỗi câu hỏi sẽ có một phân tích mới, giúp nhà đầu tư hiểu rõ rủi ro – lợi ích trước khi đầu tư.
Tuy nhiên, trong đầu tư chứng khoán không ai đúng 100%, kể cả AI, ông Điền thẳng thắn. Vì vậy StockGuru được thiết kế để minh bạch tuyệt đối - mọi khuyến nghị đều có luận điểm logic rõ ràng. Vì vậy, nhà đầu tư có thể hiểu được lý do đằng sau mỗi khuyến nghị.
Sự khác biệt của VPBankS không chỉ nằm ở sản phẩm công nghệ đơn lẻ, mà còn ở toàn bộ triết lý tiếp cận khách hàng. Quan sát thị trường có thể thấy, hầu hết các công ty chứng khoán lớn hiện nay xây dựng một mô hình giống như "siêu thị tài chính", cung cấp cho nhà đầu tư mọi công cụ và nguyên liệu từ bảng giá, công cụ phân tích kỹ thuật, báo cáo ngành, và một danh sách khuyến nghị đầu tư. Từ đó, nhà đầu tư sẽ sử dụng các dữ liệu và công cụ để tự tìm ra câu trả lời cho mình.
Trong khi đó, VPBankS đi theo mô hình giống như một "nhà hàng Michelin". Thay vì để nhà đầu tư phải vào siêu thị tự mua nguyên vật liệu về nấu, họ khiến hành trình đầu tư trở nên đơn giản hơn rất nhiều.
"Chúng tôi sẽ tìm hiểu khẩu vị của từng người như thế nào, từ đó đưa ra những "menu" hay những "set menu" phù hợp. Nhà đầu tư chỉ cần chọn món nào, đĩa nào, hay set nào phù hợp là có thể đầu tư" – Chủ tịch VPBankS chia sẻ.
Triết lý "nhà hàng Michelin" này được thể hiện một phần qua StockGuru hay ePortfolio – các danh mục đầu tư được thiết kế sẵn như những "set menu". Tiếp tục, để hoàn thiện trải nghiệm này, VPBankS đang xây dựng một hệ sinh thái toàn diện hơn mang tên Wealth Tech Platform.
"Đây là nền tảng hợp nhất thông tin, giúp nhà đầu tư biết được tiền của họ gửi ngân hàng là bao nhiêu, trong tài khoản chứng khoán, trái phiếu, ePortfolio là bao nhiêu. Trên cơ sở đó, nhà đầu tư sẽ thấy được toàn bộ tài sản của mình và ra quyết định dễ dàng hơn rất nhiều", ông Điền cho biết.
Còn quá sớm để khẳng định một mô hình công ty chứng khoán công nghệ như VPBankS có thể tạo ra một cuộc cách mạng như Grab hay Uber đã làm trong ngành vận tải, nhưng việc ứng dụng AI vào đầu tư là một xu hướng không thể đảo ngược.
VPBankS đang là một trong những người đi đầu, những người tiên phong trong hành trình "bình dân hóa" việc đầu tư. Việc sử dụng các công cụ đầu tư cao cấp chỉ dành cho chuyên gia, còn giờ đây, họ đã tạo nên "mass personalization", tức là cá nhân hóa với một số lượng rất lớn, cho bất kỳ ai.
"Khách hàng không cần thêm một app giao dịch. Họ cần một hệ sinh thái giúp họ từ A-Z: phân tích (StockGuru) → đầu tư (Trading Platform) → quản lý (Wealth Platform). Đó là tương lai chúng tôi đang xây dựng - không phải công ty chứng khoán, mà là đối tác tài chính trọn đời", ông Điền tổng kết.
Lợi thế lớn nhất và cũng là thách thức tiềm tàng của VPBankS là việc khai thác hệ sinh thái của ngân hàng mẹ VPBank. Làm sao để cân bằng lợi ích giữa việc giữ tiền gửi cho ngân hàng và khuyến khích khách hàng đầu tư? Ông Điền gọi đây là mô hình "3 WIN" (ba bên cùng thắng).
"Công ty chứng khoán và ngân hàng mẹ hoạt động như một hệ sinh thái tài chính tích hợp, nơi mỗi bên đóng vai trò riêng để phục vụ khách hàng tốt nhất. Khi khách hàng chuyển một phần tiền gửi sang đầu tư, đây chính là cơ hội để chúng tôi cùng nhau tạo ra giá trị gia tăng cho tài sản của họ. Sứ mệnh của chúng tôi không chỉ là bảo toàn mà còn là gia tăng tài sản cho khách hàng thông qua các kênh đầu tư đa dạng. Khi khách hàng thịnh vượng, điều đó khẳng định thành công của toàn bộ hệ sinh thái - tạo ra mối quan hệ cùng có lợi bền vững cho tất cả các bên", Chủ tịch VPBankS chia sẻ.
Ví dụ, một khách hàng có thể giữ 60% tài sản ở nơi an toàn như tiết kiệm, và dành 40% để đầu tư vào các sản phẩm có mức sinh lời cao hơn tại công ty chứng khoán. VPBankS gọi đó là "phân bổ tài sản thông minh". Quá trình này giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn của khách hàng.
Xu hướng gần đây cho thấy, mô hình công ty chứng khoán có ngân hàng mẹ phía sau đang trở nên nổi trội trên thị trường Việt Nam khi mà các công ty chứng khoán độc lập quy mô vừa và nhỏ khó có thể bỏ ra lượng tiền lớn để đầu tư vào công nghệ vượt trội. Việc có một hệ sinh thái ngân hàng - chứng khoán, nếu biết cách kết hợp hiệu quả, sẽ tạo ra mô hình ưu việt, bởi lẽ ngân hàng là định chế tài chính khổng lồ có hệ thống phân phối lớn mạnh, tệp khách hàng đa dạng và khả năng về vốn rất lớn.
Nhìn về tương lai 3-5 năm tới, ông Điền dự báo ba xu hướng lớn sẽ định hình ngành chứng khoán: Token hóa tài sản (Tokenization of Assets), ứng dụng sâu rộng hơn của AI vào giao dịch, và tài chính nhúng (Embedded Finance) - tức là tích hợp các nền tảng của công ty chứng khoán vào các nền tảng khác như ngân hàng, ví điện tử, hay thậm chí là các sàn thương mại điện tử.
"VPBankS mong muốn là một trong những người đi đầu trong các xu hướng này, cung cấp những giải pháp tốt nhất, tạo ra một hành trình trải nghiệm thuận lợi nhất để đem lại sự thịnh vượng cho nhà đầu tư", Chủ tịch VPBankS kết luận.
Bằng việc kiên định với triết lý riêng và một chiến lược đầu tư nghiêm túc vào công nghệ, VPBankS đang cho thấy những bước đi đầy tham vọng khi không chỉ tạo ra áp lực cạnh tranh lớn trên thị trường mà còn góp phần kiến tạo tương lai mới cho ngành chứng khoán Việt Nam trong thời kỳ cách mạng công nghệ AI.