Mỹ, Anh và EU đều áp dụng các biện pháp trừng phạt nặng nề đối với các tàu của hạm đội bóng tối của Nga trong những tháng gần đây như một phần trong nỗ lực cản trở xuất khẩu dầu của Nga. Những nỗ lực này sâu xa hơn nhằm chặn nguồn tiền mà quốc gia này đang tài trợ cho các hoạt động quân sự tại Ukraine.
Vào tháng 1, Bộ Tài chính Mỹ đã công bố các lệnh trừng phạt sâu rộng đối với 183 tàu Nga kiểm soát. Những tàu này thường đã cũ, không có bảo hiểm và Moscow sử dụng để trốn tránh các lệnh trừng phạt quốc tế. EU và Anh cũng đã cùng nhau xử phạt hơn 140 tàu như vậy.
Ngay sau đó, hạm đội bóng tối của Nga đã sử dụng một số chiến thuật khác nhau để cố gắng trốn tránh các lệnh trừng phạt để che giấu nguồn gốc, bao gồm tắt hệ thống nhận dạng tự động (AIS), cung cấp vị trí sai lệch và thực hiện chuyển giao từ tàu này sang tàu khác.
Tuy nhiên giờ đây, đội tàu ước tính có khoảng 1.300 tàu của Nga hiện đang phải đối mặt với một vấn đề khác khi các cơ quan đăng ký thẳng tay hủy niêm yết những tàu này. Chỉ riêng tại Barbados và Panama, hơn 100 tàu Nga bị trừng phạt đang bị hủy niêm yết.
Petras Katinas, nhà phân tích năng lượng tại Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch chia sẻ: “Với việc bị hủy niêm yết, những con tàu này mất quyền hợp pháp để hoạt động tại các khu vực pháp lý đó, khiến chúng ít có khả năng tiếp cận các cảng quốc tế hoặc dịch vụ bảo hiểm”.
Để vào cảng, các tàu thường cần có cờ hợp lệ do cơ quan hàng hải của một quốc gia cấp, bảo hiểm và xác minh của tổ chức phân loại, xác minh các tiêu chuẩn an toàn. Theo Ami Daniel, Giám đốc điều hành của công ty AI hàng hải Windward, khi ngày càng có nhiều cơ quan đăng ký cắt đứt quan hệ, các tàu chở dầu bóng tối của Nga sẽ buộc phải thay đổi cờ thường xuyên.
Nga từ lâu đã sử dụng chiến thuật này để né tránh giới hạn giá dầu 60 USD/thùng của G7, áp dụng từ tháng 12 năm 2022, trong đó Panama, Liberia, Quần đảo Marshall và Malta nằm trong số những lá cờ được ưa chuộng bởi hạm đội bóng tối. Các tàu của hạm đội bóng tối của Nga sẽ đi đến bất kỳ lá cờ ngẫu nhiên nào mà họ sẽ mang theo.
Theo cơ sở dữ liệu hàng hải của Equasis, một số tàu Nga đăng ký trước đây ở Barbados đã chuyển cờ sang Tanzania, São Tomé và Príncipe để trốn tránh các lệnh trừng phạt, khiến chúng phải trải qua một quá trình dài chuyển cờ và lộ trình dài hơn và đi kèm theo đó là phí vận chuyển đắt đỏ.
Benjamin Hilgenstock, nhà kinh tế cấp cao tại Trường Kinh tế Kyiv, cho biết, các biện pháp trừng phạt mới nhất đã tỏ ra rất hiệu quả trong việc đẩy các đội tàu ngầm ra khỏi hoạt động thương mại.
Việc trấn áp hạm đội bóng tối của Nga có thể gây ra hậu quả tài chính nghiêm trọng cho Moscow. Trường Kinh tế Kyiv cho biết doanh thu xuất khẩu dầu của Nga đã giảm 1,1 tỷ USD xuống còn 14,6 tỷ USD trong tháng 11 trong bối cảnh các biện pháp đối phó của Mỹ, Anh và EU.
Theo Reuters, các lệnh trừng phạt cũng đã gây ra sự gia tăng chi phí vận chuyển, khiến Trung Quốc và Ấn Độ - hai trong số những nhà nhập khẩu dầu thô lớn nhất của Nga - đình chỉ mua dầu của Nga trong tháng 3.
Các nhà phân tích cho rằng phương Tây hiện phải mở rộng danh sách các đội tàu ngầm bị trừng phạt hơn nữa để tác động hiệu quả đến doanh thu từ dầu mỏ của Nga, vì Moscow có thể sẽ tìm kiếm phương pháp để đối phó.
Erausquin cho biết các nước phương Tây cũng nên tìm cách trấn áp các bên trung gian, môi giới và đăng ký gian lận của nước thứ ba cho phép nhập khẩu một lượng lớn dầu thô của Nga.
Erausquin nói: “Chúng tôi phải đảm bảo rằng chúng tôi đang khiến hạm đội bóng tối của Nga trở nên khó khăn hơn”.
Theo Oilprice, Reuters
