Hàng loạt báo cáo của các ngân hàng lớn nhất Phố Wall, từ JP Morgan Chase cho đến Citigroup đã cảnh báo nền kinh tế Trung Quốc đã không thể phá vỡ chu kỳ giảm phát và đang trên đà giảm phát dài nhất kể từ thập niên 1960.
Đáng quan ngại hơn, nguy cơ này bị che giấu bởi số liệu tăng trưởng đột biến vào cuối năm 2024, qua đó làm lu mờ đi những thách thức mà Trung Quốc phải đối mặt.
Báo cáo của JP Morgan Chase và Citigroup cho thấy giảm phát tại Trung Quốc đã kéo dài sang năm thứ 2 liên tiếp trong năm 2024. Thậm chí báo cáo dự đoán tình trạng này sẽ còn kéo dài đến năm 2025, đánh dấu giai đoạn giảm phát kéo dài chưa từng thấy kể từ thập niên 1960 của Trung Quốc.
Mặc dù nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới được kỳ vọng tăng trưởng nhanh hơn trong quý cuối năm 2024 nhưng chỉ số giảm phát GDP (đo lường chênh lệch tăng trưởng GDP thực tế và GDP danh nghĩa) lại được dự báo chỉ đạt âm 0,2% năm 2025. Con số này thấp hơn nhiều mức bình quân 3,4% của 10 năm trước khi đại dịch Covid-19 diễn ra.
Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế trưởng Frederic Neumann của HSBC khu vực Châu Á nhận định Trung Quốc rất cần các biện pháp kích thích kinh tế bởi thông thường cần một chính sách tài khóa lớn để một nền kinh tế thoát khỏi tình trạng giảm phát vĩnh viễn. Thế nhưng Trung Quốc lại đang kích thích kinh tế khá thận trọng.
Tệ hơn, nguy cơ chiến tranh thương mại với Mỹ bùng phát trở lại càng khiến nhiều doanh nghiệp lo lắng. Xin được nhắc rằng thị trường nội địa Trung Quốc đang gặp khó khăn vì cầu giảm, dư thừa nguồn cung đến mức phải tăng cường xuất khẩu sang nước khác.
Tình cảnh trầm lắng của thị trường bất động sản, bán lẻ, thương mại điện tử trong nước khiến nhiều chuyên gia có cái nhìn cẩn trọng về giảm phát tại Trung Quốc.
Sau khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tục đe dọa sẽ áp thêm thuế lên tới 60% với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.
Bốc hơi 18 nghìn tỷ USD
Theo các chuyên gia, Trung Quốc không thể thoát khỏi cuộc giảm phát dài hiện nay chủ yếu là do cuộc khủng hoảng bất động sản (BĐS) xóa sổ 18.000 tỷ USD tài sản của các hộ gia đình, khiến người dân tiết kiệm thay vì chi tiêu.
Tuy nhiên nhờ xuất khẩu tăng vọt, chủ yếu do doanh nghiệp bị buộc phải tìm đường sống ở thị trường nước ngoài do cầu nội địa yếu, đã cải thiện doanh số bán lẻ khiến tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đạt được mục tiêu 5% vào năm 2024.
Dẫu vậy, các chuyên gia cho rằng sự mất cân bằng cung cầu chưa được giải quyết khi tăng trưởng sản lượng công nghiệp vượt xa sự phục hồi của doanh số bán lẻ, tạo nên làn sóng dư thừa hàng hóa. Chưa dừng lại đó, đầu tư BĐS đã giảm trong hơn 2 năm và được cho là sẽ tiếp tục giảm nếu chính phủ không có động thái kích cầu mạnh tay.
Chuyên gia kinh tế trưởng Louis Kuijs tại S&P Global Ratings khu vực Châu Á - Thái Bình Dương nhận định rất nhiều doanh nghiệp Trung Quốc có khả năng mở rộng sản lượng dù lợi nhuận rất thấp, khiến dư thừa sản lượng ngày càng trầm trọng hơn.
Báo cáo của nhiều chuyên gia cho thấy chỉ số giảm phát GDP của Trung Quốc có khả năng vẫn ở mức âm trong giai đoạn từ tháng 10 đến tháng 12 trong quý thứ bảy liên tiếp, bằng với kỷ lục trước đó được thiết lập trong cuộc Khủng hoảng tài chính châu Á vào cuối những năm 1990.
Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế trưởng Zhu Haibin tại JPMorgan khu vực Trung Quốc cho biết chỉ số giảm phát GDP âm, hay tăng trưởng GDP danh nghĩa yếu sẽ gây tổn hại trực tiếp đến nền kinh tế khi khiến lợi nhuận doanh nghiệp giảm sút, gây ảnh hưởng đến khả năng tài chính và làm giảm thu nhập của người dân.
Nỗi lo về nguy cơ giảm phát đã lan sang thị trường trái phiếu Trung Quốc khi lợi suất giảm xuống mức thấp nhất mọi thời đại.
Xin được nhắc rằng giảm phát có thể là "kẻ giết người thầm lặng" của thương mại và tiêu dùng trong thời gian dài. Mặc dù hàng hóa rẻ hơn có vẻ hấp dẫn nhưng chúng khiến mọi người trì hoãn việc mua hàng vì kỳ vọng giá sẽ giảm thêm.
Chi tiêu của người tiêu dùng yếu hơn sau đó sẽ làm xói mòn thu nhập của các doanh nghiệp, từ đó sẽ làm giảm việc tuyển dụng và đầu tư, dẫn đến một vòng luẩn quẩn.
Mặc dù Trung Quốc từ lâu đã đặt mục tiêu lạm phát hàng năm ở mức 3%, nhưng mục tiêu đó thường được coi là mức trần hơn là một con số nghiêm túc.
Báo cáo của Citigroup cho thấy lạm phát tiêu dùng cuối năm 2024 tại Trung Quốc chỉ tăng 0,2% so với năm trước.
Hiện ngày càng có nhiều nhà kinh tế kêu gọi Bắc Kinh đặt mục tiêu ràng buộc cho lạm phát ở mức 2% và neo các chính sách của mình xung quanh việc đạt được mục tiêu đó.
*Nguồn: Tổng hợp
.png "Loay hoay tìm cách thoát phụ thuộc vào kim loại quan trọng từ Trung Quốc, quốc gia châu Âu vỡ oà khi phát hiện ‘kho báu’ vượt ước tính 28 triệu tấn, là chìa khoá then chốt cho chuyển đổi năng lượng")
