Ký điều khoản ăn chia rẻ như cho với 'ông trùm' dầu mỏ Mỹ, quốc gia 'không có gì ngoài dầu' vội tìm cách thu hồi mỏ dầu để đấu giá lại

Phó Tổng thống Guyana Bharrat Jagdeo nói với Reuters rằng nước này có kế hoạch lấy lại 20% diện tích của lô dầu khổng lồ Stabroek – nơi Exxon Mobil Corp đã khám phá ra trữ lượng đến 11 tỷ thùng dầu trong khối diện tích 26.800 km vuông. Hợp đồng với Exxon cho phép Guyana thu hồi các phần chưa được khám phá trong năm nay, theo ông Jagdeo.

Ông Jagdeo cho biết quốc gia Nam Mỹ đang theo đuổi chiến lược đa hướng nhằm giảm bớt sự kìm kẹp của Exxon đối với nguồn tài nguyên dầu mỏ của đất nước và thúc đẩy sản xuất dầu mới.

Tập đoàn Mỹ đang sản xuất 380.000 thùng dầu và khí đốt mỗi ngày từ 2 dự án thuộc lô Stabroek, dự kiến tăng sản lượng lên 1,2 triệu thùng vào năm 2027. Quốc gia kém phát triển nhất tại Nam Mỹ dự kiến thu về 1,63 tỷ USD từ phí khai thác dầu mỏ trong năm nay.

“Chúng tôi cần thêm sự cạnh tranh”, ông Jagdeo nói trong một cuộc phỏng vấn thuộc hội nghị năng lượng ở Georgetown.

Một năm trước, ông từng nói Guyana muốn mở các công ty dầu mỏ do nhà nước kiểm soát để phát triển mỏ mới. Quyết định thu hồi một phần diện tích thuộc lô Stabroek – nơi được xem là “đào đâu cũng ra dầu” - thể hiện sự quyết tâm của quốc gia này. Động thái này cũng được đưa ra trong bối cảnh chính phủ nhiệm kỳ trước nhận nhiều chỉ trích vì ký các hợp đồng mang lại quá nhiều lợi ích cho các công ty dầu mỏ.

Trong khi đó, Exxon đã bỏ lỡ tiến độ đầu tư với các lô chưa được thăm dò và theo các điều khoản ban đầu, Exxon sẽ phải từ bỏ tối thiểu 20% diện tích thăm dò.

Trong một động thái khác, Guyana đang tiến hành đấu giá giấy phép thăm dò cho 14 lô khác ngoài khơi. Quốc gia này cũng đã gửi đề xuất đến các đối tác như Ấn Độ, Qatar, UAE và nhiều công ty dầu khí quốc gia khác. Bộ trưởng Năng lượng Vickram Bharrat nói với Reuters rằng 8 công ty, gồm các nhà sản xuất dầu nổi tiếng đã trả tiền để truy cập dữ liệu địa chất của các khu vực sẽ được đấu giá vào quý tới.

Exxon và QatarEnergy là 2 tập đoàn công khai quan tâm đến các dự án này. Ông Jagdeo cũng kỳ vọng sẽ thu hút được sự quan tâm của công ty Nhà nước Petroleo Brassileiro SA (Brazil).

Thông điệp của chính phủ Guyana là rất rõ ràng: Các thỏa thuận phải có lợi cho Guyana.

Hồi tháng 12/2022, Guyana đã đưa ra các điều khoản tài chính mới giúp họ tăng tỷ lệ thu được từ dầu mỏ từ 14,5% lên 27,5%, cùng với đó là thuế doanh nghiệp 10% sau lợi nhuận.

Các công ty bao gồm Exxon cũng đang chờ chính phủ Guyana công bố mô hình thỏa thuận chia sẻ sản xuất (PAS) mới để đưa ra quyết định hợp tác. Ông Jagdeo cho hay dự thảo PSA sẽ được lấy ý kiến cộng đồng cho đến hết ngày 8/3 và hoàn thiện trước cuộc đấu giá vào ngày 14/4.