Khẳng định AI không cướp việc của kỹ sư lập trình, ‘lão tướng’ Đỗ Cao Bảo kể lại thời gian 3 tháng đầu ở FPT với những việc ‘chẳng liên quan đến phần mềm’

Sự bùng nổ của AI khiến nhiều nhân sự lo lắng, từ những công nhân sản xuất cho đến cả kế toán, kỹ sư công nghệ.

Tờ New York Times (NYT) cho hay khoảng 135.000 lao động ngành công nghệ và khởi nghiệp đã bị sa thải từ tháng 4/2023 đến nay.

Nguyên nhân chính là những công cụ AI mới như ChatGPT cùng hàng loạt sản phẩm khác ngày càng phổ biến và ưu việt khiến một lực lượng “gõ code” không còn được trọng dụng như trước.

Báo cáo của CompTIA cho thấy số lượng bài đăng tuyển dụng các nhân viên lập trình có kinh nghiệm đã giảm 56% so với 5 năm trước. Đối với những công việc không yêu cầu lập trình có kinh nghiệm , tỷ lệ này giảm đến 67%.

Từ những cảnh báo ấy, nhiều người lại lầm tưởng rằng nghề phần mềm sẽ dần biến mất, thế hệ trẻ không cần học phần mềm nữa.

Tuy nhiên, ông Đỗ Cao Bảo, đồng sáng lập, Thành viên HĐQT Tập đoàn FPT, một “lão tướng” trong làng công nghệ, cho rằng điều này không sai nhưng chưa hoàn toàn đúng, vì vai trò của kỹ sư phần mềm quan trọng hơn thế.

Để khẳng định cho lập luận của mình, ông kể lại câu chuyện của bản thân thời còn đi làm phần mềm, trên trang Facebook cá nhân.

Ông Bảo cho biết, vào năm 1993, FPT ký hợp đồng làm phần mềm cho công ty cấp nước Hà Nội, nguồn vốn của Phần Lan. Hợp đồng trị giá 13.000 USD, là hợp đồng phần mềm có giá trị lớn nhất thời ấy (các hợp đồng thông thường chỉ 2.500 USD).

Sau khi ký hợp đồng, chuyên gia người Phần Lan bắt nhóm kỹ sư FPT đi khảo sát nghiệp vụ, xây dựng quy trình và vẽ sơ đồ khối các công đoạn: ghi chỉ số công tơ nước, thanh toán, quản lý và thu hồi công nợ, nhắc nhở, cảnh cáo và cắt nước, bảo dưỡng, sửa chữa và thay thế công tơ.

“Tôi nhớ có những hôm chúng tôi tranh luận nảy lửa với cậu chuyên gia Phần Lan về việc nhân viên thu tiền nước ở khu vực quận Thanh Xuân, buổi sáng đến công ty (ở Yên Phụ) để lấy hoá đơn rồi đi đến từng nhà thu tiền nước, hay từ nhà (ở Thanh Xuân) đến thẳng nhà các khách hàng (cũng ở Thanh Xuân) để thu tiền nước?”, ông Bảo kể.

Sau 3 tháng, ông Bảo cùng ông Nguyễn Lâm Phương (hiện là Giám đốc điều hành FPT Canada) cảm thấy sốt ruột, bèn tìm chuyên gia người Hà Lan thắc mắc: “Tại sao bắt chúng tôi đi làm những việc chẳng liên quan đến phần mềm. Đã 3 tháng rồi mà chúng tôi chưa bắt đầu lập trình, toàn vẽ vời sơ đồ và soạn văn bản thôi”.

Vị chuyên gia đáp lại: “70% số tiền tôi trả cho các bạn là để xây dựng quy trình và vẽ các sơ đồ này đấy. Thế nên cứ tiếp tục vẽ sơ đồ và hoàn thiện các quy trình đi”.

Người này giảng giải, khi ứng dụng phần mềm, các lãnh đạo và quản lý sẽ có nhiều dữ liệu hơn, nhanh chóng hơn, chính xác hơn, thậm chí có cả những dữ liệu mà trước kia không có. Vì thế tất cả các quy trình hoạt động của tổ chức nhất định phải thay đổi, đấy mới đích thực là làm phần mềm. Nếu quy trình hoạt động vẫn như cũ thì chỉ là tự động hoá các công việc đang làm thôi.

Ông Đỗ Cao Bảo cho biết, code - lập trình chỉ là một công đoạn nhỏ, chiếm chưa đến 30% giá trị của một hệ thống phần mềm. Thế nên nếu AI có thể thay thế cho công đoạn lập trình thì chuyên gia phần mềm sẽ tập trung vào công đoạn phân tích, thiết kế, mô tả bài toán, xây dựng quy trình nghiệp vụ mới, mục đích cuối cùng là nâng cao năng xuất lao động chung.

“Thế nên, các bạn đừng quá lo sợ khi nghe các câu doạ thất nghiệp, rằng AI sẽ làm cho nghề này, nghề kia sẽ biến mất. Trong lịch sử nhân loại đã rất nhiều lần người lao động đứng trươc nguy cơ máy móc thay thế con người, từ máy xúc, máy ủi thay thế công nhân đào đất, xe ô tô, tàu hoả thay thế cho xe người kéo và xe ngựa kéo, máy dệt công nghiệp thay thế cho dệt bằng tay, dây chuyền sản xuất công nghiệp thay thế cho công đoạn lắp ráp đơn lẻ”, ông Bảo khẳng định.