Cú quay xe ‘cháy bánh’ của Toyota: Từng tuyên bố không vội đổ hết tiền vào xe điện, giờ tung ra 10 dòng sản phẩm mới chỉ trong 3 tháng

Theo hãng tin Reuters, Toyota mới đây đã công bố việc sẽ tung ra 10 sản phẩm xe điện mới từ nay đến năm 2026 để nhanh chóng bắt kịp cuộc đua xe điện.

Điều trớ trêu là chỉ mới cách đây 3 tháng, Cựu chủ tịch Toyota là ông Akio Toyoda, thuộc gia tộc của nhà sáng lập Kiichiro Toyoda đã từng hùng hồn tuyên bố đừng vội đổ hết tiền vào mảng này.

Vậy điều gì đã khiến Toyota phải “quay xe” và liệu họ có còn kịp tham gia cuộc đua khi việc sản xuất một chiếc ô tô điện có cách tiếp cận rất khác so với truyền thống?

Cú quay xe cháy bánh

Vào tháng 1/2023, ông Akio từng cho rằng khả năng người dùng chuyển sang dùng một công nghệ mới có thể tiếp tục cải tiến và rẻ hơn, biến chiếc xe họ mua thành đồ cổ hoặc bị mất giá là thách thức với ngành ô tô điện.

Ngoài ra, xe điện không giống ô tô xăng khi cần phải phát triển cả cơ sở hạ tầng, chuỗi cung ứng ắc quy... trước khi thay thế được các phương tiện khác trên thị trường.

Hiện chính tại Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, cơ sở hạ tầng cho xe điện cũng chưa được hoàn thiện chứ đừng nói gì đến các khu vực khác.

Nghiên cứu của hãng J.D.Power cho thấy thị phần xe điện của Mỹ đang tăng mạnh vài năm trở lại đây. Tính đến tháng 10/2022, ô tô điện chiếm đến 6,5% tổng số xe mới được bán ra tại Mỹ. Thế nhưng phần lớn sản phẩm được tiêu thụ ở những khu vực chuộng xe điện như California.

Bởi vậy, việc Toyota tiếp tục phát triển xe xăng và hybrid tại những thị trường có cơ sở hạ tầng chưa phát triển là điều tất yếu.

Tuy nhiên, việc hàng loạt những thị trường lớn từ Trung Quốc, Mỹ cho đến Châu Âu dịch chuyển mạnh mẽ sang xe điện đã khiến Toyota phải nghĩ lại khi lợi nhuận của họ đến phần lớn từ những nền kinh tế này.

Vậy là chỉ 3 tháng kể từ tuyên bố hùng hồn của ông Akio, vị CEO này đã phải từ chức để nhường cho người kế vị Koji Sato, đồng thời chứng kiến sự chuyển mình nhanh chóng trong chiến lược của hãng xe xăng lớn nhất thế giới.

Quay trở lại câu chuyện ra mắt 10 dòng xe điện mới của Toyota, tập đoàn này thậm chí còn thành lập hẳn một bộ phận chuyên nghiên cứu ắc quy điện và đặt mục tiêu sản xuất 1,5 triệu chiếc pin xe điện mỗi năm từ nay đến năm 2026.

Hãng tin CNBC đánh giá tuyên bố này của Toyota đánh dấu cú “quay xe” mạnh mẽ nhằm tham chiến mảng ô tô điện. Tuy nhiên, liệu hãng có thành công hay không lại là dấu chấm hỏi khi Toyota đang bị chỉ trích là quá chậm trong việc bắt kịp xu thế này. 

Nokia thứ 2

Với 370.000 lao động, Toyota là doanh nghiệp đông nhân viên nhất Nhật Bản, đồng thời là hãng xe có doanh số hàng đầu thế giới và tưởng chừng như công cuộc chuyển đổi xe điện của tập đoàn sẽ dễ dàng nhưng sự thật lại khác xa.

Năm 2022, Toyota tung ra dòng xe điện bZ4X đầu tiên nhưng bị thu hồi chỉ vài tháng sau đó do mắc lỗi. Thế nhưng thay vì nhanh chóng sửa lỗi hoặc tung ra các dòng xe mới, Toyota lại chẳng có chiếc ô tô điện nào tiếp theo khi các đối thủ đua nhau nhảy vào mảng xe điện.

Từ Ford, GM, Hyundai cho đến Volkswagen đều tham chiến với hàng loạt dòng xe điện mới khiến chính Tesla cũng phải chơi chiêu dìm giá.

Thế rồi Toyota đặt đặt mục tiêu bán 3,5 triệu chiếc ô tô điện vào năm 2030, chiếm khoảng 30% doanh thu thường niên nhưng trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2022, xe điện chỉ chiếm 0,2%, tương đương 16.000 chiếc trong số 9,5 triệu xe được bán ra. Trái lại, xe xăng và dầu diesel vẫn chiếm đến 72% doanh số theo đơn vị.

Tệ hơn, nhiều chuyên gia nhận định việc phải mất vài năm nữa mới có một sản phẩm xe điện hoàn hảo đủ sức cạnh tranh trên thị trường là quá chậm và khó có thể đấu lại hàng loạt mẫu mã của nhiều hãng xe liên tục cho ra mắt dòng sản phẩm mới hiện nay.

Thậm chí việc sản xuất xe điện cũng khác ô tô xăng khi yêu cầu cách tiếp cận rất khác. Một yếu tố quan trọng của xe điện là phần mềm cho xe tự hành cũng như công nghệ hỗ trợ người lái là một trong những lý do kích thích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm của hãng nào. Thế nhưng Toyota lại chậm chân trong mảng này vì tốn quá nhiều thời gian, tiền bạc và công sức cho mảng xe xăng.

Nói một cách đơn giản hơn, Toyota đang ngủ quên trên chiến thắng và không muốn mất đi vị thế số 1 của mình, nhưng thời thế đã đổi thay cũng như việc Apple cho ra mắt iPhone khiến ông lớn Nokia phải ngậm ngùi đóng cửa trước đây trong ngành điện thoại.

“Toyota làm được rất nhiều sản phẩm tốt nhưng thị hiếu khách hàng đang thay đổi với tốc độ chóng mặt. Nếu Toyota không vượt lên được sự thay đổi đó và mắc vào cái bẫy ‘Chúng tôi vẫn ổn’ thì rồi sẽ đến lúc họ chợt nhận ra tất cả khách hàng đã rời bỏ họ mà đi”, Giám đốc điều hành Michael Dunne của ZoZo Go nhận định.

“Không có gì đảm bảo chắc chắn rằng một nhà sản xuất ô tô nào đó có thể giữ vị thế số 1 trong 100 năm tới. Cuộc chiến đã bắt đầu và đây không chỉ vì thắng hay thua mà là cuộc chiến sống còn với các hãng xe”, Tân CEO Koji Sato thừa nhận.

Giảm giá lần thứ 5

Trong khi Toyota vội vàng “quay xe”, từ việc cứng đầu cho rằng kết hợp bán xe hybrid và xe xăng mới phù hợp tệp khách hàng đến động thái nhanh chóng tung ra các dòng xe điện mới, thì người chơi lớn nhất trong mảng này là Tesla đã liên tiếp giảm giá xe để “dìm” đối thủ.

Hãng tin CNBC cho biết mới đây, đế chế nhà Elon Musk đã giảm giá lần thứ 5 tại Mỹ với mức giảm 2%-6% vào ngày 6/4 vừa qua. Website của hãng cho thấy dòng Model 3 giảm tới 1.000 USD trong khi Model Y là 2.000 USD. Dòng Model S và X thì giảm tới 5.000 USD.

Như vậy kể từ đầu năm đến nay, Tesla đã giảm giá 11% với dòng Model 3 và 20% với Model Y.

Động thái này khiến nhiều chuyên gia lo ngại đế chế nhà Elon Musk có thể đối mặt rủi ro giảm tăng trưởng lợi nhuận vì tham gia cuộc chiến dìm giá, cạnh tranh với những hãng xe mới đang cố giành thị phần.

Tuy nhiên, thông tin trên lại chẳng mấy vui vẻ với những hãng như Toyota khi họ mới chỉ bắt đầu quay xe, tăng tốc đầu tư cho xe điện. Việc chậm chân về công nghệ, sản lượng, mẫu mã và hiện nay là cả mức giá sẽ khiến hãng xe Nhật Bản gặp rất nhiều khó khăn sau này cho dù là với vị thế số 1 về bán ô tô xăng đi chăng nữa.

Ở một khía cạnh khác, nhiều chuyên gia cho rằng việc Châu Âu mới nhất trí thông qua đạo luật cấm xe xăng hoàn toàn vào năm 2035 cũng như việc Mỹ chi hàng tỷ USD phát triển xe điện, trong khi Trung Quốc đã trở thành thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới đã khiến hãng xe Nhật Bản phải thay đổi cách tư duy cứng đầu trước đó.

*Nguồn: Reuters, CNBC, Nikkei Asian Review