Các công ty tài chính tiêu dùng hoạt động rủi ro hơn các tổ chức tài chính khác

Mô hình kinh doanh rủi ro nhất

Theo VIS Rating, các công ty tài chính tiêu dùng theo đuổi mô hình kinh doanh được đánh giá là rủi ro nhất so với ngân hàng và công ty chứng khoán. Họ tập trung vào việc cho vay các khách hàng cận chuẩn, có thu nhập thấp hơn và chưa được phục vụ bởi ngân hàng. Do đối tượng khách hàng có rủi ro cao, các công ty này phải đối mặt với tỷ lệ vỡ nợ và tổn thất lớn hơn.

Khác với ngân hàng chủ yếu cho vay dựa trên tài sản đảm bảo, các công ty tài chính tập trung nhiều vào cho vay tín chấp, dẫn đến rủi ro tín dụng cao hơn đáng kể.

Nhóm khách hàng của họ dễ bị tổn thương bởi biến động kinh tế vĩ mô (ví dụ: việc tăng thuế quan của Mỹ có thể tác động đến thu nhập của nhóm khách hàng này).

Không giống ngân hàng có thể huy động từ nhiều nguồn, các công ty tài chính chủ yếu phụ thuộc vào nguồn vốn thị trường bán buôn, vốn dễ bị ảnh hưởng bởi niềm tin nhà đầu tư. Điều này có nghĩa là họ không thể huy động tiền gửi từ cá nhân mà phải dựa vào các nguồn như giấy tờ có giá hoặc nợ vay từ các tổ chức tín dụng khác.

Việc phụ thuộc vào nguồn vốn vay thị trường, đặc biệt là nguồn vốn vay ngắn hạn, khiến các công ty tài chính dễ bị tổn thương trước các cú sốc thanh khoản (ví dụ: cú sốc thanh khoản cuối năm 2022).

Để hạn chế rủi ro này, các công ty đang tăng cường sự hỗ trợ tài chính từ cổ đông hoặc đa dạng hóa nguồn vốn bằng cách phát hành trái phiếu dài hạn, hoặc tận dụng mạng lưới tiền gửi từ ngân hàng mẹ để thu hút nguồn tiền gửi khách hàng doanh nghiệp.

So sánh với các loại hình tổ chức tài chính khác, các công ty tài chính tiêu dùng thường có mức xếp hạng thấp nhất so với ngân hàng và công ty chứng khoán. Cùng khả năng nhận được hỗ trợ từ Chính phủ cũng thấp hơn nhiều so với ngân hàng.

Các công ty tài chính, tương tự ngân hàng, có mô hình kinh doanh dựa nhiều vào bảng cân đối kế toán và có mức đòn bẩy tài chính từ trung bình đến cao.

Sự phân hóa trong nội bộ ngành

Mặc dù cùng tập trung vào nhóm khách hàng rủi ro, nhưng có sự phân hóa giữa các công ty tài chính tiêu dùng. Các công ty tập trung vào sản phẩm rủi ro thấp hơn như cho vay hàng tiêu dùng, cho vay xe hai bánh (ví dụ: Home Credit, HDSaison) có khả năng duy trì ổn định hơn.

Các công ty gia tăng cho vay tiền mặt hoặc cho vay thẻ tín dụng (ví dụ: Mcredit, FE Credit) sẽ đối mặt với rủi ro tài sản cao hơn.

Để ứng phó với rủi ro tài sản gia tăng, một số công ty (như FE Credit, Mirae Asset, Shinhan Finance) đang tích cực chuyển sang các phân khúc rủi ro thấp hơn thông qua hợp tác với các chuỗi cửa hàng bán lẻ.

Các công ty cũng đang tích cực ứng dụng dữ liệu khách hàng từ bên thứ ba (như Bộ Công an) để tăng khả năng sàng lọc khách hàng và phát hiện rủi ro sớm (ví dụ: Mcredit, Home Credit).

Các tiêu chuẩn cho vay cũng đang được thắt chặt bằng cách rút ngắn kỳ hạn, giảm quy mô cho vay, hạn chế khách hàng mới vay tiền mặt và điều chỉnh sản phẩm thẻ tín dụng để thúc đẩy sử dụng cho tiêu dùng thay vì rút tiền mặt.

Đánh giá về triển vọng lợi nhuận từ nay đến cuối năm, VIS Rating cho rằng, kỳ vọng lợi nhuận của ngành tài chính tiêu dùng sẽ cải thiện nhẹ. Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản bình quân sẽ được cải thiện nhờ biên lãi ròng ổn định từ việc cho vay tiêu dùng có lợi suất cao.

Bên cạnh đó, các công ty tài chính cũng có thể gặp những thách thức như bất ổn kinh tế vĩ mô có thể làm giảm nhu cầu tín dụng và ảnh hưởng đến chi phí tín dụng.

Do đó, các công ty đang nỗ lực tinh giản hoạt động bằng cách số hóa quy trình, mở rộng hợp tác với nhà bán lẻ, ví điện tử, nền tảng thương mại điện tử và nhà cung cấp viễn thông để tiếp cận khách hàng tốt hơn với chi phí thấp hơn, từ đó hỗ trợ khả năng sinh lời.

Như vậy, các công ty tài chính tiêu dùng hoạt động trong một môi trường đặc thù với rủi ro tín dụng cao và sự phụ thuộc vào nguồn vốn thị trường. Tuy nhiên, họ đang tích cực thích nghi bằng cách đa dạng hóa sản phẩm, ứng dụng công nghệ và thắt chặt quản lý rủi ro để cải thiện triển vọng lợi nhuận và duy trì sự ổn định trong hoạt động.