Thủ tướng Anh xin lỗi về sai lầm “ngân sách ngắn hạn”

Kế hoạch này dẫn tới sự trượt giá của đồng bảng Anh, xáo trộn thị trường tài chính, đồng thời, khiến bà phải sa thải Bộ trưởng Tài chính Kwasi Kwarteng - đồng minh chính trị thân cận nhất của mình. 

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với BBC, Liz Truss khẳng định bà sẽ lãnh đạo Đảng Bảo thủ tham gia cuộc tổng tuyển cử tiếp theo, bất chấp nội các đang chịu áp lực rất lớn từ các nhà đầu tư và thành viên Đảng Bảo thủ kể từ khi kế hoạch “ngân sách ngắn hạn” được công bố hồi cuối tháng 9.

Kế hoạch này đề xuất cắt giảm thuế và các khoản vay lớn của chính phủ, đồng thời miễn thuế cho các công ty năng lượng. Điều này đã khiến tỷ giá đồng bảng Anh so với đô la Mỹ giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Tỷ giá đồng bảng Anh so với đô la Mỹ trong 6 tháng qua (nguồn: Bloomberg)

“Tôi muốn nhận trách nhiệm và xin lỗi về những sai lầm đã xảy ra. Tôi muốn hành động để giảm áp lực đè nặng lên các hóa đơn năng lượng khi chi phí thuế tăng cao. Tuy nhiên, chúng tôi đã quá nóng vội trong việc triển khai các chính sách này.” - Truss chia sẻ. 

Cuối tuần trước, bà Liz Truss đã bổ nhiệm Jeremy Hunt làm Bộ trưởng Tài chính, thay thế cho Kwasi Kwarteng - đồng minh chính trị thân cận của mình. Tuy nhiên, chỉ trong 4 ngày, tân bộ trưởng đã lật ngược nhiều cam kết trong chiến dịch tranh cử của Liz Truss. 

Ông cho biết sẽ đảo ngược "gần như toàn bộ" các biện pháp thuế mà người tiền nhiệm công bố 3 tuần trước, kỳ vọng mang lại 32 tỷ bảng Anh (tương đương 36 tỷ đô la) cho ngân sách.

Đề xuất cắt giảm mức thuế thu nhập cơ bản từ tháng 4/2023 đã bị hoãn lại “vô thời hạn”. Mặc dù chính phủ vẫn đảm bảo giá năng lượng cho các hộ gia đình và doanh nghiệp trong suốt mùa Đông này, nhưng chính phủ sẽ không cam kết trợ giá sau mùa xuân 2023. 

Trong vài tuần qua, thị trường đã phần nào ổn định sau sự can thiệp của Ngân hàng Trung ương Anh. Một số tin đồn cho rằng kế hoạch ngân sách ngắn hạn sẽ bị loại bỏ. Các động thái xoay quanh kế hoạch tăng trưởng của Thủ tướng Anh có thể ảnh hưởng tới vị thế chính trị của bà. 

Đảng Lao động đối lập cho biết tuyên bố của tân Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh cách chính phủ đã làm cho cuộc sống của người dân khó khăn hơn, khi lãi suất thế chấp và các chi phí đi vay tăng vọt trong thời gian gần đây.

“Đảm bảo nền kinh tế ổn định là ưu tiên hàng đầu của tôi dưới cương vị Thủ tướng. Tôi hành động vì lợi ích quốc gia. Tôi vẫn trung thành với tầm nhìn của mình, nhưng sẽ biến nó thành hiện thực bằng một hướng đi khác.” - Bà Liz Truss trả lời, sau khi được hỏi liệu tầm nhìn của bà đối với nước Anh đã “chết”. 

Thủ tướng Anh cho biết bà vẫn tin tưởng vào chiến thuật "tăng trưởng cao, thuế thấp" mà bà đã sử dụng để giành được quyền lãnh đạo Đảng Bảo thủ hồi đầu tháng 9 - nhưng bà nhận thấy Vương quốc Anh đang đối mặt với hoàn cảnh vô cùng khó khăn.

Về mặt hiến pháp, cuộc tổng tuyển cử tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào đầu năm 2025, nhưng không có gì đảm bảo bà Liz Truss sẽ giữ chức thủ tướng cho tới lúc đó. Mặc dù các quy định sẽ bảo vệ chức Thủ tướng cho ứng viên trong năm đầu tiên đương nhiệm, việc bà có thể bị loại bỏ khỏi vị trí Thủ tướng vẫn là một dấu hỏi đối với người dân nước Anh.