Hơn một thế kỷ trước khi Tesla tung ra những chiếc xe đầu tiên, Baker Electric Coupe và Riker Electric Roadster đã lăn bánh trên đường phố Mỹ. Những chiếc xe chạy bằng pin phổ biến đến nỗi, trong một thời gian, khoảng 30% số xe taxi ở New York là xe điện.
Tuy nhiên, những chiếc xe điện đầu tiên này đã mất thị phần vào tay một loại xe mới, chẳng hạn như Ford Model T - rẻ hơn và có thể dễ dàng tiếp nhiên liệu bằng dầu sẵn có. Được hỗ trợ bởi các ưu đãi thuế liên bang vào những năm 1920, ngành công nghiệp dầu mỏ khi ấy bùng nổ. Xe chạy bằng xăng cũng vậy.
Lịch sử đó phần lớn đã bị lãng quên và hầu hết những chiếc xe điện đầu tiên đã biến mất hoàn toàn. Chỉ còn một số mẫu đang được lưu trữ trong các bảo tàng và bộ sưu tập tư nhân, bao gồm chiếc Baker Electric phục chế mà Jay Leno giữ trong gara ở California.
Chiếc xe điện cổ này có khung gỗ và bánh xe cao su 36 inch. Nó, trông giống như một chiếc xe ngựa nhưng được đẩy bằng động cơ điện và pin giống như Tesla Model Y hoặc Cadillac Lyriq ngày nay, đã khiến mọi người trên đường phố Burbank, California nhìn theo trong kinh ngạc khi ông Leno bon bon lái xe quanh thị trấn.
Thế nhưng hiện tại, chính quyền Tổng thống Donald Trump lại đang nỗ lực hạn chế sự phát triển của xe điện, áp dụng mức thuế mới đối với loại xe này và thay đổi mạnh mẽ chính sách liên bang theo hướng có lợi cho dầu và xăng. Các học giả nghiên cứu đã nhận ra sự tương đồng trong sự sụp đổ xe điện những năm 1900 và thì hiện tại.
Sạc điện và tiếp cận nhiên liệu là những vấn đề đáng quan tâm từ một thế kỷ trước.
Người Mỹ vào những năm 1920 muốn khám phá đất nước, nhưng nhiều vùng nông thôn và ngoại ô không có điện. Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã có động thái lớn nhằm điện khí hóa toàn bộ đất nước vào năm 1936 và các trang trại cuối cùng chỉ được kết nối với lưới điện vào đầu những năm 1970. Điều đó khiến việc sử dụng ô tô điện ở nhiều nơi trở nên khó khăn.
Hơn nữa, các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa cho rằng xe điện không xứng đáng được trợ cấp theo luật thuế và dự luật thuế. Phía nhà lập pháp ủng hộ dầu mỏ, vậy nên, có lẽ không có gì đáng ngạc nhiên khi dầu thô trở nên thống trị. Bộ Năng lượng đã ghi chú trên dòng thời gian trên trang web của mình rằng “xe điện gần như biến mất vào năm 1935”.
Sự thành công của động cơ đốt trong giúp việc di chuyển đường dài trở nên dễ dàng. Nó cũng khiến các đô thị ô nhiễm chết người, đồng thời gây ra biến đổi khí hậu.
Hiện nay, cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ giữa động cơ đốt trong và ô tô điện lại một lần nữa trở nên căng thẳng hơn và ô tô điện có thể gặp rắc rối, ít nhất là tại Mỹ. Doanh số bán xe điện đang tăng nhanh ở hầu hết các nơi còn lại trên thế giới, chẳng hạn tăng 35% ở Trung Quốc trong bốn tháng đầu năm và 25% ở châu Âu, theo Rho Motion, song tại Mỹ, doanh số bán hàng chỉ tăng khiêm tốn hơn 11% trong 3 tháng đầu năm 2025, theo Kelley Blue Book.
Các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa đang ủng hộ các dự luật xóa bỏ thúc đẩy doanh số bán xe điện, bao gồm khoản tín dụng thuế liên bang 7.500 USD. Họ cũng muốn áp dụng mức phí mới hàng năm là 250 USD cho chủ sở hữu xe điện để tài trợ xây dựng và bảo trì đường cao tốc.
Mặc dù những thay đổi của đảng Cộng hòa có thể sẽ không giết chết xe điện, nhưng chúng có thể khiến ngành công nghiệp này thụt lùi nhiều năm. “Động lực phát triển xe điện ở Mỹ đã chậm lại, với sự gia tăng bất ổn về chính sách”, các nhà phân tích tại Bernstein cho biết trong một lưu ý trong tháng này.
Xe điện không chỉ bị cản trở bởi chính trị. Chúng còn phải vượt qua định kiến giới tính. Những ưu điểm như vận hành êm ái, nhẹ nhàng được một số đàn ông coi là quá “nữ tính” và đầu những năm 1900, nhiều mẫu xe như Baker Electric được tiếp thị rõ ràng chỉ dành cho phụ nữ.
Nam giới từ lâu đã bị thuyết phục bởi những chiếc xe chạy bằng xăng, đi kèm theo tiếng gầm rú của động cơ và máy móc. Vào mùa thu năm 2022, đại biểu Majorie Taylor Greene, một đảng viên Cộng hòa đến từ Georgia, đã ủng hộ quan điểm rằng xe chạy bằng xăng nam tính hơn.
“Không có gì mang tính Mỹ hơn tiếng gầm rú của động cơ V-8 dưới mui xe của một chiếc Ford Mustang hoặc Chevy Camaro. Một cảm giác đáng kinh ngạc về tất cả mã lực đó”.
.jpg)
Hơn hết, phạm vi hoạt động luôn là vấn đề lớn với xe điện. Có lẽ không ai muốn xếp hàng dài hàng tiếng đồng hồ chỉ để tiếp năng lượng, trong khi nếu đi xe xăng, họ chỉ cần đợi một vài phút.
Thành phố New York hội tụ đủ mọi tinh hoa, song lại tụt hậu về cơ sở hạ tầng sạc xe điện. Quy mô mở rộng không tương thích với tốc độ tăng trưởng doanh số nên cuộc sống các tài xế xe điện bị ảnh hưởng rất nhiều.
“Tôi thường xuyên đợi ở đây 1 tiếng đồng hồ chỉ để đến lượt, sau đó đợi thêm 1 tiếng nữa để pin lên được 80%”, một tài xế tên Hoja, ngồi trên chiếc Model S P85D màu trắng, nói.
Nhà của Hoja chỉ cách trạm sạc 5 dãy nhà. Ông cho biết Tesla đã lắp đặt chúng từ tháng 3 năm 2023 song mãi đến cuối năm ngoái mới kích hoạt. Nơi đây đã không được thành phố cấp phép trong một thời gian dài.
Trong điều kiện thời tiết giá lạnh, vấn đề càng trở nên nghiêm trọng hơn. Phản ứng hoá học giữa cực dương và cực âm sẽ yếu đi khi nhiệt độ giảm sâu. Theo Jack Brouwer, giám đốc Viện Năng lượng sạch, điều này khiến quá trình sạc và xả pin gặp nhiều khó khăn. “Rất khó để xe điện hoạt động tốt trong điều kiện giá lạnh. Bạn không thể sạc pin nhanh hoặc xả pin nhanh nếu trời quá rét. Không có cách nào để đi lại”.
Theo Lars Godbolt, cố vấn Hiệp hội Xe điện Na Uy, các trạm sạc tại đây ùn ứ đặc biệt vào mùa đông do hạn chế của pin xe điện.
“Trước đây tôi thích các chuyến đi xa, nhưng giờ vừa đón khách vừa phải đếm thời lượng pin, lúc nào cũng sợ không về được nhà để ăn bữa tối”, nhiều lái xe taxi than thở.
Theo: The NY Times, WSJ
