Lệnh cấm vận các sản phẩm dầu mỏ đến từ Nga của châu Âu đã làm dấy lên cuộc tranh giành từ các nhà cung cấp, đặc biệt là các nhà cung cấp đến từ Trung Đông khiến EU có thể yên tâm phần nào. Tuy nhiên mọi chuyện dường như đang đi ngược lại với dự tính của châu Âu.
Ba nhà máy lọc dầu mới ở Saudi Arabia, Kuwait và Oman được kỳ vọng có thể giúp châu Âu thay thế được khối lượng 600.000 thùng dầu diesel mỗi ngày từ Nga. Tuy nhiên các nhà máy này đang phải đối mặt với nhiều sự chậm trễ. Không có nhà máy nào trong số 3 nhà máy này hoạt động hết công suất, thậm chí đối mặt với nhiều sự cố.
Ông Ahmed Mehdi, một nhà phân tích hàng hóa tại London của Renaissance Energy Advisors, cho biết: “Các dự án lọc dầu ở Trung Đông có thể bị trì hoãn vận hành bởi nhiều lý do. Châu Âu có thể sẽ không nhận được các thùng dầu bổ sung cho đến cuối năm 2023.”
Liên minh châu Âu đang chuẩn bị cấm tất cả hoạt động nhập khẩu nhiên liệu tinh chế bằng đường biển từ Nga - vốn là nhà cung cấp lớn nhất của họ từ trước tới nay vào ngày 5/2 tới đây. Lệnh cấm bao gồm các sản phẩm từ nhiên liệu máy bay đến xăng và dầu diesel. Thông tin này khiến châu Âu “ăn không ngon – ngủ không yên” khi lệnh cấm vận chỉ còn tính bằng ngày.
Các nhà máy đang hoạt động ra sao?
Kuwait — Al Zour
Kuwait có kế hoạch tăng lượng dầu diesel đến châu Âu gấp 5 lần trong năm nay lên 50.000 thùng/ngày và tăng gấp đôi lượng nhiên liệu máy bay. Điều này được thực hiện bằng cách tăng sản lượng tại nhà máy lọc dầu Al Zour khổng lồ của họ với công suất 615.000 thùng/ngày.
Theo công ty tư vấn FGE, một khi nhà máy hoạt động hết công suất sẽ có thể sản xuất khoảng 145.000 thùng dầu diesel/ngày.
Nhà máy có chi phí đầu tư hơn 15 tỷ USD và có một lịch sử hoạt động đầy khó khăn. Các kế hoạch hoạt động ban đầu đã bị loại bỏ hơn một thập kỷ trước và chỉ bắt đầu vào năm ngoái, muộn khoảng hai năm so với dự tính. Công ty năng lượng thuộc nhà nước này dự kiến sẽ bắt đầu dây chuyền thứ hai trong số ba dây chuyền vào tháng này và dây chuyền cuối cùng vào tháng Tư tới đây.
Saudi Arabia — Jazan
Nhà máy lọc dầu Jazan của Saudi Aramco ở phía tây nam của vương quốc này được thiết kế để xử lý 400.000 thùng dầu thô mỗi ngày và sản xuất nhiên liệu đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt của châu Âu. Theo Vortexa - một công ty tư vấn năng lượng, cơ sở này vẫn đang được tăng cường và mặc dù đã xuất khẩu một số sản phẩm, nhưng nó vẫn chưa gửi bất kỳ loại dầu diesel nào đáp ứng các tiêu chuẩn tới châu Âu.
Aramco ban đầu dự định bắt đầu hoạt động vào năm 2017 và cho biết sẽ hoạt động hết công suất vào nửa cuối năm 2020. Jazan nằm cách xa các mỏ dầu rộng lớn của Saudi Arabia ở phía đông và phải được cung cấp dầu thô thông qua tàu chở dầu thay vì đường ống. Nhà máy cũng gần biên giới của Yemen, khiến nó “đặc biệt dễ bị tổn thương” trước các rủi ro các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái.
Oman — Duqm
Oman và Kuwait đang xây dựng một nhà máy lọc dầu công suất 230.000 thùng/ngày tại Duqm trên bờ biển thuộc Ấn Độ Dương trước đây. Ban đầu, họ nhắm mục tiêu bắt đầu vào năm 2020, nhưng đã bị trì hoãn cho đến cuối năm nay. Hầu hết các nhà kinh doanh dầu mỏ ở Trung Đông không mong đợi những chuyến hàng đầu tiên cho đến ít nhất là cuối năm 2023.
UAE — Ruwais
UAE, nhà sản xuất dầu lớn nhất của OPEC chỉ sau Saudi Arabia và Iraq, đang cố gắng tăng sản lượng dầu diesel cho Pháp và Đức thêm khoảng 100.000 thùng/ngày vào năm 2023. Họ sẽ sử dụng nhà máy lọc dầu hiện tại của mình tại Ruwais cho mục đích đó.
Công ty Dầu mỏ Quốc gia Abu Dhabi đã tăng công suất tại cơ sở trên bờ biển Vịnh Ba Tư lên hơn 900.000 thùng/ngày vào năm ngoái.
Theo Bloomberg, FT