Đây là nội dung được nhà quản lý và diễn giả trình bày tại Đối thoại PPP – Hợp tác, Đổi mới, Hiệu quả do Bộ Tài chính phối hợp với ADB chủ trì tổ chức sáng 25/11.
Phát biểu khai mạc, ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, trong những năm qua, khuôn khổ chính sách về hợp tác công tư (PPP) đã liên tục được hoàn thiện. Việc sửa đổi Luật PPP và các nghị định liên quan đã mở rộng tối đa lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP, tăng tính linh hoạt trong cơ chế tài chính – chia sẻ rủi ro, đồng thời rút gọn quy trình để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư.
“Có thể nói, sau giai đoạn nỗ lực hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, Việt Nam đã sẵn sàng bước vào giai đoạn thúc đẩy triển khai mạnh mẽ các dự án PPP có tính lan tỏa cao”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.
Thông tin thêm, theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, đối thoại cấp cao về PPP năm nay được thiết kế nhằm thảo luận về các lĩnh vực ưu tiên, tập trung vào 3 nhóm sau: Nhóm thứ nhất là lĩnh vực giao thông đây là trụ cột của chương trình PPP có nhu cầu vốn cao và khả năng thu hút nhà đầu tư mạnh nhất, từ đường bộ cao tốc, cảng biển, sân bay đến hạ tầng kết nối liên vùng. Nhóm thứ hai là lĩnh vực giao thông đô thị tích hợp phát triển đô thị (TOD). Nhóm thứ ba là lĩnh vực đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hạ tầng xã hội.
Còn theo ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tại Việt Nam, trong 15 năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến đáng ghi nhận trong xây dựng nền tảng pháp lý và thể chế cho PPP.
Những bước đi đầu tiên từ Nghị định 108 năm 2009 về các hợp đồng BOT, BT và BOO, cùng Quyết định 71 của Thủ tướng năm 2010 – đã mở ra cánh cửa cho sự tham gia có cấu trúc của khu vực tư nhân vào phát triển hạ tầng.
Những nỗ lực này được tiếp tục củng cố với Nghị định 15 năm 2015, và sau đó là Nghị định 63 năm 2018, nhằm giải quyết nhiều thách thức thực tiễn trong công tác chuẩn bị dự án, chia sẻ rủi ro và lựa chọn nhà đầu tư.
“Luật PPP năm 2020 là cột mốc quan trọng, hợp nhất toàn bộ các văn bản pháp lý trước đó vào một văn bản thống nhất. Những sửa đổi gần đây vào các năm 2024 và 2025 cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống và phản ánh kinh nghiệm triển khai thực tế”, ông Shantanu Chakraborty nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Shantanu Chakraborty cho biết, những thách thức còn tồn tại.
Thứ nhất, năng lực chuẩn bị dự án cần được cải thiện đáng kể. Để phát triển một dự án PPP thực sự khả thi về mặt tài chính, có khả năng vay vốn ngân hàng, cần có nghiên cứu khả thi chất lượng cao, phân tích rủi ro chặt chẽ và sự phối hợp hiệu quả.
Thứ hai, phân bổ rủi ro vẫn là vấn đề lớn đối với nhà đầu tư và các tổ chức cho vay. Sự rõ ràng về mô hình doanh thu, cơ chế hỗ trợ của Chính phủ và thực thi hợp đồng là yếu tố then chốt để củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
Thứ ba, các lựa chọn tài chính dài hạn cho hạ tầng có vòng đời lớn vẫn còn hạn chế. Mặc dù các ngân hàng trong nước ngày càng quen thuộc với PPP, các vấn đề về kỳ hạn vay, khả năng chịu rủi ro và công cụ tài chính phù hợp vẫn là rào cản cho các dự án lớn và dài hạn.
Thứ tư, việc lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức cạnh tranh còn hạn chế, đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ ưu tiên đẩy nhanh tiến độ dự án để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng. Nhiều dự án vẫn dựa vào đề xuất của nhà đầu tư và chỉ định thầu, gây khó khăn trong việc bảo đảm giá trị đồng tiền, tính minh bạch và sự cạnh tranh – những yếu tố thiết yếu để thu hút nhà đầu tư chất lượng cao.
Thứ năm, các lĩnh vực mới như chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, khoa học – công nghệ và hạ tầng xã hội đòi hỏi các mô hình chính sách và hợp tác cập nhật, phù hợp với đặc thù riêng.
“Những thách thức này không phải là điều bất thường. Quốc gia nào cũng gặp phải khi chuyển từ thiết kế chính sách sang triển khai trên quy mô lớn. Với sự hợp tác liên tục, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua và thu hút nhiều hơn nữa dòng vốn đầu tư tư nhân trong những năm tới”, ông Shantanu Chakrabortykhẳng định.
.png "Hai quan chức đồng minh Chủ tịch Powell lên tiếng, cơ hội Fed cắt giảm lãi suất tháng 12 xuất hiện?")
