Trong 5 năm tới, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 10% trở lên – một điều chưa từng xảy ra trước đây. Theo ông, cơ sở nào để Việt Nam có thế đạt được mục tiêu này?
Có hai lý do chính.
Thứ nhất, đà và thế tăng trưởng của Việt Nam nói chung đang tốt, nhất là khi đặt trong tương quan quốc tế.
Thứ hai, nhận thức của chúng ta về nguy cơ tụt hậu ngày càng rõ ràng và thực chất. Nhận thức đó hàm nghĩa chúng ta đang chịu áp lực phải tăng trưởng nhanh để không bị loại khỏi cuộc đua toàn cầu. Áp lực này bản chất là thách thức; nhưng vì thế, chứa đựng khả năng chuyển hóa thành động lực mạnh cho tăng trưởng.
Hai yếu tố này hội tụ, tạo cơ sở - và bắt buộc – Việt Nam phải đặt hệ mục tiêu đầy tham vọng. Có nghĩa rằng mục tiêu tăng trưởng cao bền vững không còn là thứ để lựa chọn (hoặc không) mà là cái đất nước bắt buộc phải làm, phải đạt. Và tôi muốn lưu ý thêm rằng Việt Nam đang định hướng không chỉ tăng trưởng hai chữ số trong 5 năm tới mà còn là 10-15 năm tiếp theo.
Một mục tiêu mà trước khi bàn về tính khả thi của việc đạt được nó, không thể không thừa nhận tính “bất khả thi” cao của nhiệm vụ này - bất khả thi không chỉ với Việt Nam mà với cả thế giới.
Lịch sử chưa từng ghi nhận quốc gia nào đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế táo bạo như Việt Nam đang đặt ra cho mình. Còn với Việt Nam, trong suốt giai đoạn dài tăng trưởng khá cao của 40 năm đổi mới vừa qua, chưa từng năm nào nền kinh tế chạm tới “ngưỡng” 2 chữ số.
Trong bối cảnh cạnh tranh và rủi ro toàn cầu hiện nay, khi bước chuyển thời đại phát triển đang diễn ra, thì việc một nước đi sau, vừa thoát khỏi trình độ thu nhập trung bình thấp, đặt mục tiêu ấy, tuy thể hiện khát vọng lớn, quyết tâm cao, song thật sự khó tin vào tính khả thi.
Trong bối cảnh hiện nay, tính khả thi là có thể, nhưng chỉ là khi phương thức phát triển thay đổi căn bản. Nếu vẫn giữ cách tiếp cận cũ, vẫn duy trì cơ chế “xin-cho” và tư duy phân biệt đối xử trong phân bổ nguồn lực và cạnh tranh thị trường thì sẽ mục tiêu tăng trưởng bền vững là không thể. Muốn vậy, phải đổi tầm nhìn, đổi mới tư duy, thể chế và cấu trúc vận hành nền kinh tế.
Chính ở đây bộc lộ sứ mệnh lịch sử của “Bộ tứ nghị quyết” (57-59-66-68): mở ra cách tiếp cận phát triển mới và khác, tạo nền tảng, tạo khung khổ và động lực phát triển hoàn toàn mới để nền kinh tế có thể biến “bất khả thi” thành “khả thi”. Việc cụ thể hóa và soi rọi chức năng của từng Nghị quyết sẽ làm sáng tỏ nhận thức và phương cách hành động mới của nền kinh tế trong giai đoạn mới.
Bên cạnh đó, cần phải lưu ý một điểm đặc biệt quan trọng: Việt Nam đã chọn đúng thời điểm để “vươn mình”. Không đúng thời thì mọi nỗ lực đều khó mang lại kết quả mong đợi. Bác Hồ nói rồi – “gặp thời một tốt cũng thành công” là vậy.
Thế giới đang bất thường, bất ổn, đang chuyển thời đại, Việt Nam đang trở thành một điểm hội tụ đáng tin cậy. Chúng ta không chỉ đứng “giữa” mà còn tham gia xử lý các xung đột, nhờ đó hội tụ được sức mạnh của nhân loại – cả về trí tuệ, tài chính lẫn vật chất. Đó là tiền đề, là cơ sở nền tảng khách quan để đạt được tính khả thi.
Một yếu tố rất quan trọng khác – nội tại trong nước, tạo cơ sở cho tăng trưởng 2 con số trong những năm tới, như Tổng Bí thư Tô Lâm gợi mở, là phải mở không gian phát triển. Chúng ta đã có đột phá về thể chế, nhưng điều cần thiết tiếp theo là phải có không gian thực để phát triển. Không gian đó là gì?
Suốt 40 năm qua, chúng ta chỉ gắn với đất, bám chặt không gian mặt đất chật hẹp và dựa chủ yếu vào đất để triển khai các dự án tăng trưởng. tăng trưởng, tập trung trên mặt đất. Với mức tăng trưởng 5-7% mỗi năm, mọi thành quả đều bị dồn nén trên mặt đất. Hỏi tại sao đất cứ tăng giá vù vù, căn nguyên là từ đó, cộng với khuynh hướng “đầu cơ” trong cơ chế vận hành nền kinh tế.
Nhưng chúng ta còn có biển, có bầu trời, tại sao cứ phải “chỉ cúi mặt” xuống đất? Chúng ta còn có không gian ngầm rất ít được khai thác. Những không gian vật lý này khi được mở ra sẽ tạo ra vô vàn cơ hội. Hiện tại, chúng ta có đủ điều kiện để biến những không gian đó thành không gian cho tăng trưởng và phát triển thực sự.
Ngoài ra, giờ đây, chúng ta còn có không gian số, hay mở rộng hơn, không gian công nghệ. Đây thực sự là một không gian vô tận mà chúng ta mới chỉ bắt đầu khai thác. Thêm vào đó, không gian văn hóa, nếu được tích hợp với không gian số, hình ảnh và giá trị của Việt Nam sẽ được nâng tầm và lan tỏa gấp nhiều lần, sẽ trở thành một nguồn lực có sức mạnh vô biên.
“Mở không gian phát triển” nghĩa là mở cả đất, cả biển, cả trời và lòng đất, là mở không gian trí tuệ sáng tạo vô hạn của con người Việt Nam, tích hợp với trí tuệ nhân loại, để tạo nên những tầng phát triển mới. Khi đó, đất nước không chỉ mở về thể chế, mà mở cả về tư duy, tầm nhìn và cơ hội, đưa Việt Nam bước sang một thời kỳ phát triển thực chất và khác thường.
Nền kinh tế Việt Nam “mặt đất” được nhân bội lên bởi nhiều nền kinh tế hiện đại khác. Đó là cơ sở nội tại để bàn đến “tính khả thi” của mục tiêu tăng trưởng mang đầy tính bất khả thi.
Chưa hết Việt Nam còn có lợi thế của người đi sau. Nếu chúng ta biết tận dụng lợi thế này, nhiều cơ hội mới sẽ tiếp tục mở ra. Tuy nhiên, đây vẫn là một bài toán đầy thách thức với nhiều yếu tố cần xem xét, nhưng tôi tin rằng năm 2025 là bắt đầu một quá trình giải nén…
Tất nhiên, mở rộng không gian phát triển là một công việc không hề dễ dàng. Nó cần nhiều điều kiện, cơ bản là những thứ Việt Nam chưa có, khó có: công nghệ cao, vốn lớn, nguồn nhân lực chất lượng cao, hệ thống thể chế hiện đại.
Nhưng đó không phải là luận cứ phủ nhận tính khả thi của mục tiêu tăng trưởng 2 chữ số trường kỳ mà Việt Nam đang phấn đấu.
.png)
Ông có thể phân tích kỹ hơn về một tầm nhìn phát triển mới dựa trên “Bộ tứ Nghị quyết” có gì khác biệt so với trước?
Hai điểm nổi bật nhất ở “Bộ tứ Nghị quyết” là i) bước nhảy khác thường về đẳng cấp phát triển, và ii) việc khẳng định vai trò “động lực tăng trưởng và phát triển quan trọng nhất” của khu vực kinh tế tư nhân.
Với bước nhảy khác thường về đẳng cấp phát triển, Nghị quyết 57 cho thấy giờ đây, về nguyên tắc, Việt Nam không đi theo con đường công nghiệp hóa kiểu cũ hay chỉ dừng ở khẩu hiệu “Cách mạng công nghiệp 4.0”. Nội dung Nghị quyết gắn với bước ngoặt thời đại – chuyển từ nền kinh tế dựa trên lao động chân tay sang thời đại lao động trí tuệ sáng tạo, định hình một logic phát triển hoàn toàn mới.
Thứ hai, khu vực tư nhân trước đây cơ bản là “đối tượng bị phân biệt đối xử”, nay được xác định là lực lượng chủ công, tiên phong dẫn dắt của nền kinh tế. Đây là sự thay đổi lớn trong căn cốt tư tưởng, trong tư duy phát triển. Nó phù hợp với bản chất kinh tế thị trường mà Việt Nam đã lựa chọn từ 40 năm qua. Khi tư nhân trở thành trụ cột, kết hợp cùng dòng vốn và công nghệ nước ngoài, sẽ hình thành một tổ hợp lực phát triển mạnh mẽ.
Việt Nam đi sau, chưa mạnh, tự mình khó giải quyết được những vấn đề phát triển của mình, nhất là trong bối cảnh thế giới ngày nay. Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế ra đời, mang tinh thần “mượn sức phát triển”, “chia sẻ rủi ro, hài hòa lợi ích”, Việt Nam mời gọi bạn bè, đối tác quốc tế cùng góp sức tham gia cuộc chơi ở "tầm cao", giúp Việt Nam phát triển, thúc đẩy công cuộc phát triển chung của khu vực và thế giới.
.png)
Nghị quyết 66 ra đời, tập trung tháo gỡ các rào cản, giải phóng năng lượng sáng tạo cho khu vực tư nhân và toàn xã hội, qua đó, khẳng định vai trò “kiến tạo phát triển” của Nhà nước.
Nghị quyết 68 khẳng định phải có kinh tế tư nhân lớn mạnh. “Bộ đôi 66-68” góp phần cởi trói cho các “đại bàng” tư nhân, biến họ từ lực lượng “bên lề” thành đầu kéo tăng trưởng hiện đại, đẩy nhanh việc hoàn thành các đại dự án quốc gia.
Ở đây, “Bộ tứ Nghị quyết” không phải là 4 văn kiện riêng lẻ mà là một khối đồng bộ, kích hoạt lẫn nhau - mở van vốn, cởi trói tư nhân, hút lực quốc tế, định hướng trí tuệ…, giúp Việt Nam xoay chuyển từ tình thế “cùng” đầu năm, “tắc biến” thành “đại thông” cuối năm với tăng trưởng trên 8%.
Tôi nhấn mạnh lại: chúng ta nhận diện chính xác thời đại để đánh giá đúng các yếu tố thời cơ, nhờ đó, chọn đúng thời điểm để hành động. Khi đó, "tứ trụ", "ngũ trụ" hay "lục trụ" đều thể hiện cách tiếp cận tổng thể, giúp cộng hưởng động lực, sức mạnh để giải quyết căn bản cả hệ vấn đề.
Thời kỳ mới mở ra, nhiều tập đoàn tư nhân lớn được giao các nhiệm vụ quốc gia, điều chưa từng xảy ra trước đây. Ông đánh giá thế nào về tầm nhìn chiến lược mới này?
Trong mạch phát hiện vai trò của kinh tế tư nhân, có một nhận thức quan trọng: các tập đoàn tư nhân Việt Nam hoàn toàn có thể làm được những việc lớn cho đất nước. Trước đây, chúng ta ít tin vào khu vực này, đặc biệt là các tập đoàn tư nhân. Giờ đây, việc Nhà nước thừa nhận và giao nhiệm vụ chiến lược cho họ là bước ngoặt quan trọng, thể hiện sự tin cậy thật sự, chứ không phải kiểu “bất đắc dĩ phải nhờ vả”.
Các tập đoàn tư nhân lớn đã chứng minh năng lực của mình trong nhiều dự án trọng điểm, loại dự án trước đây tư nhân khó được phép tham gia. Sun Group làm sân bay, Hòa Phát vươn lên thành thế lực thép toàn cầu, Vingroup đột phá trong nhiều lĩnh vực, TH - nông nghiệp công nghệ cao, Trường Hải – ô tô và công nghiệp hỗ trợ, Đèo Cả, Sơn Hải – hạ tầng giao thông,...
Với sự lớn mạnh đó, độ tin cậy quốc gia đối với khu vực tư nhân ngày càng được nâng cao.
Hiện nay có hai nhóm tập đoàn đáng chú ý. Nhóm thứ nhất là các doanh nghiệp thuộc cấu trúc cũ nhưng đang chuyển đổi sang công nghệ cao, số hóa quy trình sản xuất. Nhóm thứ hai là những tập đoàn bước thẳng vào lĩnh vực công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, tạo ra động lực mới cho nền kinh tế – như các dự án đường sắt cao tốc, sân bay Long Thành, hay các cảng biển lớn.
Ngoài ra, một số tập đoàn đang xây nền tảng xoay chuyển kinh tế quốc gia. Ví dụ, CMC phát triển cơ sở dữ liệu số với mục tiêu giúp Việt Nam tiến nhanh trên con đường AI hóa; FPT mở rộng sang công nghiệp bán dẫn; Vingroup đầu tư bản đồ gen và robot hóa. Việc Nhà nước giao cho họ những nhiệm vụ chiến lược như vậy là hoàn toàn đúng hướng – và thực tế, chưa có ai từ chối và đang gặt hái những thành công bước đầu.
Tuy nhiên, vẫn cần mở rộng không gian cho tư nhân trong các dự án quốc gia. Bên cạnh nhiệm vụ xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc quốc gia, việc xây dựng hệ thống đường sắt đô thị trị giá hàng trăm tỷ USD ở Hà Nội và TP.HCM hiện vẫn khá “im ắng” là một ví dụ. Tại sao không công khai mời các tập đoàn tư nhân Việt Nam làm chủ đầu tư – có thể thông qua đấu thầu, có thể thông qua chỉ định thầu -, để doanh nghiệp Việt lớn lên nhanh, từ đó, xây dựng và giữ vai trò chủ đạo chuỗi sản phẩm Việt – toàn cầu?
Thực tế đã chứng minh: khi được tin tưởng và giao việc, tư nhân Việt Nam có thể làm nhanh, làm tốt, và làm ở đẳng cấp cao. Đã đến lúc đặt niềm tin mạnh mẽ hơn vào khu vực tư nhân, những “đại bàng” đang góp phần định hình diện mạo mới của nền kinh tế Việt Nam.
FChoice là bảng bình chọn do CafeF công bố hàng năm, nhằm tôn vinh những sự kiện, nhân vật, chính sách, doanh nghiệp… nổi bật nhất trong nền kinh tế Việt Nam. Ra đời từ năm 2021, FChoice không chỉ là một cuộc bình chọn thông thường mà là "bản đồ thành tựu" phản ánh những câu chuyện đột phá, có tác động quan trọng đến nền kinh tế quốc gia,đặc biệt trong lĩnh vực tài chính. FChoice không đặt các hạng mục cố định mà sẽ bình chọn dựa vào thành tựu trong năm của từng sự kiện, nhân vật, công ty… đi cùng với mối quan tâm của công chúng, để đưa ra bầu chọn.
Trong bối cảnh kinh tế đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ hướng tới số hóa và bền vững, FChoice trở thành "bệ phóng" để những câu chuyện thành công lan tỏa, góp phần kiến tạo một Việt Nam hùng cường. Hãy cùng theo dõi và bình chọn để tôn vinh những nhân tố thay đổi diện mạo kinh tế Việt Nam năm nay!
Bài: Bình Minh – Hoàng Ly
Ảnh: Việt Hùng
Thiết kế: Hương Xuân
.png "Trung Quốc lên tiếng, chỉ thẳng 4 lằn ranh đỏ để duy trì thoả thuận thương mại với Mỹ: Thiếu hợp tác chỉ dẫn đến ‘ngõ cụt’")
.png "ABAII Unitour 2025 giới thiệu Mạng Dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam đến sinh viên Đà Lạt")
