Nhật Bản đón kỷ lục buồn hơn 1 thập kỷ vì 'cơn đau đầu' khó chữa

Số doanh nghiệp phá sản tại Nhật Bản tiếp tục tăng trong nửa đầu năm tài chính (tháng 4 – 9) lên hơn 5.100. Đây là mức cao nhất trong 12 năm qua khi tình trạng thiếu lao động và giá cả tăng cao gây áp lực lên các doanh nghiệp nhỏ.

Theo báo cáo của Tokyo Shoko Research, số vụ phá sản, liên quan đến các khoản nợ ít nhất 10 triệu yên (66.000 USD), đã tăng 1,5% so với cùng kỳ năm trước, lên 5.172. Đây là lần tăng thứ 4 liên tiếp xét theo giai đoạn tháng 4 – 9 hàng năm.

Với các doanh nghiệp nhỏ đặc biệt khó khăn, số công ty có vốn dưới 10 triệu yên và các công ty có nợ dưới 100 triệu yên chiếm hơn 70% tổng số vụ phá sản.

Tổng số nợ phải trả của các công ty phá sản trong trong giai đoạn này đã giảm 49,6% xuống còn 692,7 tỷ yên.

Số vụ phá sản do thiếu lao động đã tăng lên 202 trường hợp, so với mức 151 của năm trước. Đây là mức cao nhất kể từ khi có dữ liệu so sánh vào năm tài chính 2013.

Ngoài ra, 72 trường hợp phá sản vì chi phí lao động tăng, 66 vụ liên quan đến thiếu ứng viên và 64 vụ do nhân viên nghỉ việc.

Một đại diện của Tokyo Shoko Research cho biết: “Việc tăng lương là cần thiết để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động, nhưng các công ty thiếu sức mạnh tài chính đang rơi vào tình trạng phá sản vì không thể đáp ứng được các điều kiện làm việc tốt hơn so với các công ty lớn hơn”.

Trong khi đó, 369 doanh nghiệp phá sản vì lạm phát, tăng so với con số 355 của năm trước và là năm thứ 3 tăng liên tiếp.

“Chi phí nhập khẩu tăng, bao gồm thực phẩm và năng lượng, do đồng yên yếu đang gây ra tác động nghiêm trọng, đặc biệt là đối với các ngành công nghiệp hướng đến nhu cầu trong nước như nhà hàng”, dại diện của Tokyo Shoko Research nhận định.

Theo ngành, lĩnh vực dịch vụ ghi nhận số doanh nghiệp phá sản cao nhất – 1.762 vụ, tăng 4,1% so với cùng kỳ năm trước. Tiếp theo là lĩnh vực xây dựng vốn đang phải đối mặt với chi phí vật liệu cao.

Tháng trước, Văn phòng Nội các Nhật Bản công bố báo cáo điều chỉnh cho thấy tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong quý 2/2025 tăng 2,2% so với cùng kỳ năm trước, vượt xa ước tính ban đầu là 1%.

Như vậy, nền kinh tế Nhật Bản đã tăng trưởng trong 2 quý liên tiếp, khi các nhà hoạch định chính sách tìm cách quản lý những thách thức từ lạm phát dai dẳng đến hậu quả từ việc Mỹ tăng thuế quan.

Trong tháng 7, tiền lương danh nghĩa tăng mạnh nhất trong 7 tháng, với tiền lương thực tế điều chỉnh theo lạm phát tăng nhẹ, trong khi chi tiêu hộ gia đình tăng tháng thứ 3 liên tiếp. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) kỳ vọng mức tăng trưởng tiền lương sẽ cao hơn lạm phát, thúc đẩy chi tiêu cá nhân và hỗ trợ tăng giá trong bối cảnh quốc gia này đang nỗ lực thoát khỏi tình trạng giảm phát.

Nhật Bản đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng do dân số già hóa và tỷ lệ sinh thấp, dẫn đến lực lượng lao động trong độ tuổi lao động bị sụt giảm nghiêm trọng. Tình trạng này gây áp lực lên nền kinh tế và khiến nhiều doanh nghiệp khó tuyển dụng nhân sự, đặc biệt là trong các ngành như y tế, nông nghiệp, xây dựng và công nghệ thông tin.

Theo kết quả một cuộc điều tra do công ty dữ liệu doanh nghiệp hàng đầu Nhật Bản Teikoku Databank (TDB) công bố hồi tháng 5, có tới 51,4% các doanh nghiệp của nước này đang trong tình trạng thiếu nhân lực, thậm chí phải thu hẹp quy mô do không đủ nhân công.

Trong đó, ngành đang ở trong tình trạng nghiêm trọng nhất là dịch vụ hậu cầu – vận tải. Có tới 72,2% doanh nghiệp thuộc ngành này không đủ tài xế. Đứng thứ 2 là ngành tin học – viễn thông với 69,9%, tiếp theo là các công ty xây dựng với 68,9%.

Đây đều là những con số cao nhất từ trước đến nay và là một trong những vấn đề gây đau đầu nhất đối với Chính phủ Nhật Bản. Để giải quyết vấn đề, chính phủ nước này đã và đang nới lỏng chính sách lao động nước ngoài để thu hút thêm nhân lực, với mục tiêu thu hút khoảng 500.000 lao động nước ngoài vào năm 2025.

Tham khảo: Mainichi, Kyodo News