Trái phiếu doanh nghiệp thành kênh dẫn vốn cho hạ tầng giao thông

Chính sách PPP thúc đẩy đầu tư

Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) đã được sửa đổi và có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Việc ban hành các quy định mới về PPP đã tạo ra một khung pháp lý rõ ràng, đơn giản hóa thủ tục phê duyệt dự án và tăng cường bảo vệ nhà đầu tư nhằm thu hút vốn tư nhân mạnh mẽ hơn.

Các chuyên gia cho biết, quy trình phê duyệt dự án PPP được đơn giản hóa thông qua việc phân cấp thẩm quyền cho các bộ ngành và chính quyền địa phương.

Các quy định bảo vệ nhà đầu tư được tăng cường, thể hiện rõ nhất qua việc nâng trần vốn góp công từ 50% lên 70% đối với các dự án đường bộ thu phí đủ điều kiện. Các quy định mới cũng áp dụng khung lựa chọn nhà đầu tư minh bạch và tiêu chuẩn hóa. Những thay đổi này là yếu tố then chốt để thu hút sự tham gia mạnh mẽ hơn của khu vực tư nhân.

Môi trường kinh doanh tích cực

Theo VIS Rating, môi trường kinh doanh ngành hạ tầng giao thông được đánh giá là tích cực, với lưu lượng giao thông tăng tốc trong năm 2026 nhờ kết nối hạ tầng được cải thiện và kinh tế phục hồi ổn định.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, vận tải hành khách tăng 22,7% và vận tải hàng hóa tăng 15,1% so với cùng kỳ.

Các doanh nghiệp khai thác sân bay ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu cao nhất trong 9T2025 và dự kiến tiếp tục dẫn dắt sự mở rộng của ngành trong năm 2026. Điều này nhờ vào tăng trưởng của các hãng hàng không nội địa và việc đưa vào hoạt động sân bay Long Thành, mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp như ACV, NCT và SCS.

Lưu lượng vận tải đường bộ cũng sẽ cải thiện đáng kể. Sự cải thiện này được thúc đẩy bởi doanh số ô tô dự kiến tăng mạnh, cùng với việc kết nối hạ tầng tốt hơn từ các dự án cao tốc trọng điểm dự kiến hoàn thành như Cao tốc Bắc – Nam (cuối 2025), Đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh (Q2/2026), và Đường Vành đai 4 Hà Nội (Q2/2026).

VIS Rating kỳ vọng năm 2026 với sự phục hồi mạnh mẽ các hoạt động kinh tế và du lịch, cùng với việc giảm bớt rủi ro thuế quan, sẽ thúc đẩy lưu lượng giao thông tăng nhanh hơn.

Chuyển dịch chiến lược sang trái phiếu

Nhu cầu vốn cho các dự án PPP hạ tầng ngày càng lớn, và từ năm 2026, trái phiếu doanh nghiệp sẽ trở thành nguồn vốn chủ lực. Sự chuyển dịch này là do hạn mức tín dụng ngân hàng bị thắt chặt hơn đối với từng khách hàng và nhóm liên quan.

Tuy nhiên, khả năng tiếp cận nguồn vốn có sự phân hóa rõ rệt giữa các phân ngành. Theo đó, các doanh nghiệp vận tải cảng biển niêm yết (như MVN, VSC, PHP) vẫn dễ dàng tiếp cận vốn ngân hàng. Trong 9T2025, nhóm này ghi nhận vay mới ngân hàng tăng tới 50%, cao hơn nhiều so với mức tăng trung bình 20% trong giai đoạn 2022–2024.

Đối với các doanh nghiệp đường bộ, các chủ đầu tư thu phí đang tìm cách đa dạng hóa nguồn vốn, chuyển hướng sang trái phiếu doanh nghiệp để đáp ứng nhu cầu vốn cho các dự án PPP mới.

Trong 9T2025, phát hành cổ phiếu của các doanh nghiệp niêm yết trong lĩnh vực đường bộ đã tăng mạnh 60% so với cùng kỳ (dẫn đầu bởi HHV và CII). Trong khi đó, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp mới giảm 10% svck do các công ty chờ đợi các quy định phát hành mới.

VIS Rating kỳ vọng các cải cách sẽ được thực hiện trong năm 2026 liên quan đến khung trái phiếu hạ tầng, điều kiện nhà đầu tư và quy định tái cấp vốn được dự báo sẽ đưa trái phiếu doanh nghiệp trở thành kênh huy động vốn chủ lực cho các dự án PPP.

Khả năng trả nợ ổn định

Cũng theo các chuyên gia VIS Rating, sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp hạ tầng niêm yết nhìn chung vẫn được duy trì ở mức ổn định, nhờ vào hiệu quả hoạt động kinh doanh mạnh mẽ.

Mặc dù tổng nợ của ngành tăng 9%, các doanh nghiệp vẫn duy trì hệ số đòn bẩy và khả năng trả nợ ổn định. Điều này là nhờ vào dòng tiền từ hoạt động (CFO) tăng 17%. Khả năng trả nợ của toàn ngành được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì ổn định trong năm 2026…

Như vậy, ngành hạ tầng giao thông đang đứng trước một chu kỳ tăng trưởng mới. Sự kết hợp giữa các chính sách PPP được cải cách mạnh mẽ và tốc độ tăng trưởng lưu lượng giao thông bùng nổ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư.

Bên cạnh đó, việc chuyển dịch nguồn vốn sang trái phiếu doanh nghiệp sẽ là giải pháp chiến lược giúp các doanh nghiệp đường bộ như HHV và CII duy trì đà phát triển, trong khi các doanh nghiệp cảng biển tiếp tục tận dụng nguồn vốn ngân hàng dồi dào. Khả năng trả nợ ổn định được củng cố bởi dòng tiền mạnh mẽ là nền tảng vững chắc cho triển vọng ngành năm 2026.