Nga tung quân bài quan trọng: Đòn mạnh vào hệ thống do Mỹ đứng đầu, cản phá cấm vận từ phương Tây?

The Moscow Times dẫn lời các chuyên gia cho rằng, kế hoạch tung ra đồng "rúp kĩ thuật số" dựa trên tiền điện tử của Nga sẽ không giúp nước này tránh được các lệnh trừng phạt của phương Tây trong tương lai gần, bất chấp tuyên bố của các quan chức Nga rằng đồng tiền mới có thể giáng một đòn chí mạng vào hệ thống tài chính toàn cầu do Mỹ đứng đầu.

Một luật mới mở đường cho việc triển khai đồng rúp kỹ thuật số đã có hiệu lực vào hôm 1/8.

Được ca ngợi như thứ thay đổi cuộc chơi

Mặc dù ban đầu, đồng rúp kỹ thuật số được tạo ra như một hệ thống thanh toán nội địa mới. Nhưng kể từ chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine, các nhà phân tích, các tổ chức tư vấn và các cơ quan truyền thông nhà nước Nga đã ca ngợi đồng rúp kĩ thuật số như một yếu tố để thay đổi cuộc chơi trong việc giúp Nga vượt qua các hạn chế của phương Tây.

Nhà lập pháp Nga Anatoly Aksakov cho biết: "Chúng tôi có thể sử dụng đồng tiền này để thực hiện các thỏa thuận với các nhà nước và công ty nước ngoài. Như vậy, các nước đối trọng với Nga trong đó có Mỹ sẽ rất khó tác động tới các hoạt động tài chính của chúng tôi. Đó là một bước tiến lớn, cả trong lĩnh vực thanh toán lẫn việc là cơ hội để bảo vệ chúng tôi khỏi các lệnh trừng phạt."

Nga tuyên bố rằng đồng rúp kỹ thuật số, nếu được sử dụng cho các giao dịch quốc tế, sẽ cho phép thanh toán mà không cần sự tham gia của các ngân hàng thương mại nước ngoài hoặc cơ sở hạ tầng tài chính phương Tây, như Hiệp hội Viễn thông Liên Ngân hàng và Tài chính Quốc tế SWIFT.

Do tầm quan trọng của việc thực hiện các giao dịch bằng đồng USD, ngay cả các tổ chức tài chính ở các quốc gia có quan hệ thân thiết với Moscow - chẳng hạn như Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã thận trọng trong các giao dịch của họ với Nga, cảnh giác với các biện pháp trừng phạt thứ cấp.

Tuy nhiên, về lý thuyết, tiền điện tử của ngân hàng trung ương (CBDC) không cần sự tham gia của ngân hàng thương mại, các nhà phân tích Nga cho biết đồng rúp kỹ thuật số sẽ cho phép các công ty nước ngoài giao dịch trực tiếp với các đối tác Nga của họ, tránh sự chú ý của các cơ quan quản lý tài chính phương Tây. 

Nikolay Zhuravlev, tổng giám đốc của TFA.RF, một công ty tư vấn về tài sản tài chính kỹ thuật số cho biết: “Ưu điểm chính của đồng Rúp kỹ thuật số đối với thanh toán xuyên biên giới là các khoản thanh toán đó sẽ được thực hiện mà không cần sử dụng hệ thống ngân hàng của các quốc gia khác, chỉ thông qua nền tảng rúp kỹ thuật số do Ngân hàng Nga điều hành”. 

"Chúng tôi biết rằng có nhiều công ty trên thế giới quan tâm đến việc kinh doanh với Nga nhưng khả năng của họ bị hạn chế bởi các lệnh trừng phạt đối với ngân hàng Nga. Đồng tiền số sẽ giúp các ngân hàng hoạt bỏ được hạn chế này và sẵn sàng giao dịch trực tiếp với Nga," ông cho biết thêm.

Nga chưa có điều kiện cần

Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định, hệ thống này khó có thể diễn ra theo cách đó. 

Theo các chuyên gia này, trong giai đoạn đầu, đồng rúp số sẽ là một hệ thống thanh toán thuần túy trong nước. Moscow Times chỉ ra, Ngân hàng Trung ương đã đề cập đến khả năng sử dụng nó cho các khoản thanh toán xuyên biên giới nhưng không đưa ra bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy họ đã bắt đầu bất kỳ nỗ lực nghiêm túc nào trong việc phát triển cấu trúc tài chính.

Điều đó sẽ yêu cầu các thỏa thuận song phương chi tiết và chia sẻ công nghệ với các ngân hàng trung ương khác hoặc một số loại hệ thống thanh toán thống nhất cho CBDC. Cả hai việc này sẽ mất nhiều năm để hoàn thành. 

Maria Shagina, nhà nghiên cứu cấp cao về các biện pháp trừng phạt kinh tế tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) cho biết “Về lý thuyết, nếu cơ sở hạ tầng CBDC xuyên biên giới được tạo ra với đủ các đối tác, thì nó có khả năng được sử dụng để phá vỡ mối liên kết của Mỹ và phá vỡ các biện pháp trừng phạt. Nhưng chúng ta vẫn chưa có được điều kiện đó.”

Nga đã dành nhiều năm cố gắng thuyết phục các đối tác thương mại của mình - đặc biệt là ở châu Á - chuyển sang thanh toán bằng đồng rúp, nhưng chỉ gần đây nước này mới thành công trong việc chuyển một số khoản thanh toán xuất nhập khẩu sang đồng nhân dân tệ của Trung Quốc. 

Đồng rúp kĩ thuật số là gì?

Đồng rúp kỹ thuật số là một dạng tiền tệ mới ở Nga, dựa trên công nghệ block-chain,được phát hành bởi Ngân hàng Trung ương.

Đồng tiền số sẽ được phát hành đồng thời cùng với tiền giấy truyền thống và các hình thức tiền điện tử hiện có. Ngân hàng Trung ương cho biết đồng rúp kỹ thuật số sẽ giảm chi phí giao dịch cho các doanh nghiệp, bổ sung thêm một lớp bảo mật cho người tiêu dùng.

Đồng rúp kĩ thuật số sẽ được chuyển đổi hoàn toàn thành tiền mặt và các hình thức thanh toán điện tử khác. Ngân hàng Trung ương sẽ không trả lãi cho việc nắm giữ cũng như không cho phép vay bằng đồng tiền này.