Cuộc xung đột giữa Nga - Ukraine trong năm 2022 đã tạo ra cuộc tái cấu trúc mạnh mẽ trên thị trường năng lượng phương Tây với nhiều quốc gia châu Âu tuyên bố sẽ từ bỏ các sản phẩm năng lượng của Nga. Anh là một trong những quốc gia thành công trong việc đạt được mục tiêu này sau khi cam kết chấm dứt nhập khẩu dầu và than từ Nga vào cuối năm 2022. Gần đây nhất, Anh đã thông qua đạo luật cấm khí đốt của Nga. Đến tháng 10/2022, việc nhập khẩu năng lượng từ Nga của Anh đã giảm xuống mức "nhỏ giọt" khi chỉ mua 2 triệu bảng Anh dầu mỏ và không mua than hoặc khí đốt từ Nga.
Nhưng các báo cáo hiện cho thấy Ấn Độ đã mở một "cửa sau" để dầu nhập khẩu của Nga vào Anh. Một số người mua của Anh đã thay thế việc nhập khẩu trực tiếp từ Nga một cách hiệu quả bằng cách nhập khẩu từ các nhà máy lọc dầu do Nga cung cấp dầu thô đầu vào, từ đó gián tiếp hỗ trợ ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga.
Mặc dù chuỗi cung ứng như vậy thực sự hợp pháp theo quy định của Anh, nhưng vẫn không thể bỏ qua vì đây là một phương thức "bí mật" khác để dầu Nga len lỏi vào thị trường này. Trước khi cuộc xung đột xảy ra, rất hiếm khi các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ xử lý dầu thô của Nga. Giờ đây đã khác, các nhà máy lọc thậm chí còn đẩy mạnh xuất khẩu sang châu Âu, một phần đến từ việc giá dầu diesel của châu Âu tăng cao trong khi dầu thô của Nga thì giảm mạnh.
Thật vậy, ông Oleg Usenko, cố vấn kinh tế của Tổng thống Zelensky cho biết các công ty này đang "khai thác điểm yếu của các lệnh trừng phạt".
Dữ liệu của Kpler đã tiết lộ rằng nhà máy lọc dầu Jamnagar ở bờ biển phía tây của Ấn Độ đã nhập khẩu 215 lô hàng dầu thô và dầu nhiên liệu từ Nga vào năm 2022, gấp 4 lần so với lượng đã mua trong năm trước. Trong khi đó, Anh nhập khẩu tổng cộng 10 triệu thùng dầu diesel và các sản phẩm tinh chế khác từ Jamnagar kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu, gấp 2,5 lần so với lượng họ đã mua trong năm 2021 với Trafigura, Shell Plc, BP Plc, PetroChina Co. và tập đoàn đa quốc gia Ấn Độ Essar Group là những "người" mua chính.
Julian Lee - chiến lược gia dầu mỏ của Bloomberg nhận định, dầu thô Urals của Nga đã được giao dịch với mức chiết khấu lớn tới 40% so với dầu thô Brent. Ngược lại, vào năm 2021, dầu thô Urals được giao dịch với mức chiết khấu nhỏ hơn nhiều là 2,85 USD so với dầu Brent. Theo tính toán của Bloomberg, Nga có thể mất khoảng 4 tỷ USD doanh thu năng lượng mỗi tháng.
Châu Âu ráo riết mua LNG của Nga
Trong khi nguồn cung khí đốt qua đường ống của Nga - chiếm phần lớn khí đốt nhập khẩu vào châu Âu trước cuộc xung đột với Ukraine diễn ra - đang cạn kiệt, các báo cáo cho thấy châu Âu đang ráo riết mua LNG của Nga.
Châu Âu đã tìm mọi cách để từ bỏ các mặt hàng năng lượng của Nga kể từ khi cuộc xung đột xảy ra. Liên minh châu Âu đã cấm than của Nga và có kế hoạch chặn hầu hết dầu nhập khẩu của Nga vào cuối năm 2022 nhằm tước đoạt nguồn thu quan trọng của đất nước này.
Nhưng việc loại bỏ khí đốt của Nga đang tỏ ra khó khăn hơn so với châu Âu đã nghĩ, khi Tạp chí Phố Wall ước tính rằng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Nga vào khối này đã tăng 41% so với cùng kỳ trong năm tính đến tháng 8/2022.
Maria Shagina, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế có trụ sở tại London, nói với WSJ rằng “LNG của Nga là yếu tố khó lường của chế độ trừng phạt. Các nhà nhập khẩu LNG của Nga sang châu Âu đã lập luận rằng những lô hàng này không nằm trong các lệnh trừng phạt hiện tại của EU, việc mua LNG từ Nga và các nhà cung cấp khác đã giúp kiểm soát giá năng lượng của châu Âu”.
Mặc dù LNG của Nga chỉ chiếm 8% lượng nhập khẩu khí đốt của Liên minh châu Âu và Anh kể từ đầu tháng 3, thế nhưng, điều này đã đi ngược lại những nỗ lực của EU nhằm tước đi doanh thu từ nhiên liệu hóa thạch của Nga.
Tham khảo: Oilprice