Hoá giải tình trạng ùn tắc hàng hoá tại cửa khẩu phía Bắc

Đến ngày 25/12/2021 Quảng Ninh còn 1.555 xe, Lạng Sơn còn 4.204 xe bị ùn tắc tại cửa khẩu. Điều này đã gây thiệt hại đáng kể cho doanh nghiệp và người dân, đặc biệt là mặt hàng nông sản chiếm đến 80% các mặt hàng đặc tính dễ hư hỏng...

Đó là nội dung báo cáo của Bộ Công Thương tại cuộc họp trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương về tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các tỉnh biên giới phía Bắc chiều ngày 26/12.

Mỗi ngày vẫn có 60 – 70 xe hàng lên Lạng Sơn

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho biết, hiện nay thủ tục giao nhận thực hiện chặt chẽ hơn, lái xe Việt Nam không được vào nội địa Trung Quốc. Quy trình kiểm dịch cũng phức tạp hơn… đó là nguyên nhân khách quan của tình trạng ùn ứ hàng tại cửa khẩu phía Bắc những ngày qua.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh thêm, về mặt chủ quan thì đây là những điểm yếu cố hữu của sản xuất và xuất khẩu nông sản của ta trong thời gian qua. Đó là sản xuất nông nghiệp không theo tín hiệu, nhu cầu thị trường, xuất khẩu chủ yếu theo hình thức trao đổi cư dân, có nghĩa là đi đường tiểu ngạch, không xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc…

Đặc biệt thời gian qua, mặc dù các bộ, địa phương biên giới liên tục có các khuyến cáo về tình hình ùn tắc tại các khu vực cửa khẩu nhưng các thương nhân vẫn tiếp tục đưa hàng lên cửa khẩu, mỗi ngày vẫn 60-70 xe vẫn từ các địa phương lên Lạng Sơn dẫn đến tình trạng ùn tắc ngày càng nghiêm trọng hơn.

Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu báo cáo cho biết, những ngày qua trung bình mỗi ngày chỉ thông quan được 88 xe hàng hóa qua cả 2 cửa khẩu Hữu Nghị và Chi Ma, trong khi cửa khẩu Tân Thanh thì chưa mở trở lại.

Như vậy trung bình 1 giờ chỉ thông quan được khoảng 8 xe trong khi xe các nơi vẫn đưa hàng lên nên khoản 1 tháng nay gây áp lực rất lớn về bố trí chỗ đỗ phương tiện, ăn ở, sinh hoạt cho hàng vạn người vô cùng khó khăn. Đó là chưa kể đến các vấn đề an ninh trật tự; rác thải, vệ sinh môi trường,...

Các doanh nghiệp chưa chú trọng thị trường trong nước với 100 triệu dân. Mặc dù biết được tình trạng hàng hóa ùn ứ, các doanh nghiệp vẫn tiếp tục đưa hàng hóa lên biên giới. Các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, nông dân phải khẩn trương chuyển đổi phương thức sản xuất, phải theo quy hoạch, kế hoạch và bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng. Sản xuất cái gì phải tính bán cho ai, ở đâu, tuân thủ tín hiệu thị trường...

Ông Nguyễn Hồng Diên - Bộ trưởng Bộ Công Thương 

Cũng theo Hồ Tiến Thiệu, trong 1 tháng qua phía Việt Nam đã có khoảng 50 cuộc hội đàm với phía Trung Quốc. Chính ông Thiệu cũng đã viết thư trao đổi với lãnh đạo tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) để đề nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh trong thông quan hàng hóa… Tuy nhiên Trung Quốc theo đuổi chính sách “Zero Covid”, nên siết chặt các biện pháp phòng, chống dịch.

Về thời gian thông quan, phía Trung Quốc vẫn triển khai trong giờ hành chính, không có chính sách cắt giảm, tuy nhiên do triển khai các biện pháp kiểm soát, phòng, chống dịch, khử khuẩn xe và hàng, phải trung chuyển lái xe ở cửa khẩu nên tốn nhiều thời gian, gây ùn ứ.

Ông Hồ Tiến Thiệu kiến nghị, trước mắt các doanh nghiệp cần điều tiết, hạn chế đưa hàng hóa xuất khẩu lên biên giới. Tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh như khử khuẩn xe chở hàng, thường xuyên xét nghiệm cho tài xế, thiết lập vùng an toàn dịch bệnh…

Khai thác triệt để các dư địa của thị trường nội địa

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, trước tình trạng hành ùn tắc tại các cửa khẩu sang Trung Quốc những ngày qua Chính phủ, các bộ, ngành và các địa phương đã kịp thời có nhiều chỉ đạo nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện và giải quyết triệt để.

Do đó các Bộ, ngành, địa phương phải chỉ rõ nếu tiếp tục đưa hàng hóa lên cửa khẩu thì càng thiệt hại, vì vậy, cần có giải pháp, cả trước mắt và dài hơi.

Theo đó, trước mắt các Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương, các cơ quan và địa phương biên giới làm việc, phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các bộ, ngành, địa phương của Trung Quốc để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thông quan hàng hóa của cả hai nước đang ùn tắc tại cửa khẩu, trong đó ưu tiên cho các hàng nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước và các xe hàng, container hiện đang ùn ứ.

Thông báo rộng rãi cho các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân biết về tình hình thông quan, xác định rõ số lượng phương tiện có thể được vận tải hàng hóa lên cửa khẩu mỗi ngày và kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm không ùn tắc tại cửa khẩu…

Phải phấn đấu để giải phóng sớm nhất lượng xe ùn ứ ở các cửa khẩu thuộc tỉnh Quảng Ninh và Lạng Sơn.

Về lâu dài, Bộ Y tế, Hải quan, UBND các tỉnh, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để bàn bạc, hình thành các “vùng xanh”, “luồng xanh” an toàn dịch bệnh tại khu vực biên giới.

Bộ Y tế nghiên cứu ban hành các tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình để hình thành vùng xanh, luồng xanh, góp phần đẩy nhanh tốc độ lưu thông hàng hoá qua cửa khẩu một cách an toàn.

Các địa phương tổ chức các hội nghị với các doanh nghiệp để thông tin kịp thời cho doanh nghiệp, người dân biết để chủ động trong sản xuất, kinh doanh, như tổ chức tiêu thụ hàng hóa tại chỗ, có phương thức bảo quản, đóng gói tại chỗ cho tốt...

Đặc biệt, các địa phương cần hướng dẫn, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất theo hướng hàng hóa, gắn với thị trường, bảo đảm tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn, quy chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc hàng hóa.

Tập trung mở rộng thị trường, giảm bớt phụ thuộc vào thị trường truyền thống. Hạn chế tiến tới chấm dứt hoạt động thương mại đường mòn, lối mở. Đầu tư hệ thống cơ sở vật chất, hạ tầng logistics để bảo quản, quản lý hàng hóa.

Các doanh nghiệp, Hiệp hội ngành hàng cần tích cực thực hiện các biện pháp mở rộng thị trường, đẩy mạnh phân phối và tiêu thụ trong nước, khai thác triệt để các dư địa của thị trường nội địa rộng lớn với gần 100 triệu dân,...