EU vừa có động thái chưa từng có trong lịch sử, báo hiệu chuẩn bị một cuộc ‘ly hôn’ với Mỹ?

Thứ Năm (6/3), các nhà lãnh đạo châu Âu tổ chức Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt của Liên minh châu Âu (EU) về quân sự và quốc phòng của khu vực.

Cuộc họp được triệu tập sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thay đổi cách tiếp cận của Washington với xung đột Nga-Ukraine, tuyên bố sẽ tạm dừng viện trợ quân sự cho Kiev.

Trong tuyên bố cuối cùng của Hội đồng châu Âu ngày 7/3, lãnh đạo các nước thành viên, ngoại trừ Thủ tướng Hungary, ủng hộ kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng và tiếp tục hỗ trợ Ukraine.

Đáng chú ý, châu Âu không đề cập đến Mỹ trong tuyên bố trên. Vì vậy, sau hàng thập kỷ, đây là tài liệu quân sự – quốc phòng đầu tiên của EU không nhắc đến Mỹ trong bất kỳ dòng nào.

Tuy nhiên, tài liệu này có đề cập đến NATO, nêu rõ nỗ lực phòng thủ của khối sẽ được thực hiện thông qua hợp tác với liên minh. Hơn nữa, trái ngược với thông lệ trước đây, tổng thư ký NATO đã không tham dự hội nghị thượng đỉnh châu Âu.

Quyết định chuyển từ ủng hộ đối với Ukraine sang lập trường hòa giải hơn với Nga của ông Trump đã khiến châu Âu lo ngại sâu sắc.

Trong những tuần gần đây, các quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng ưu tiên của Mỹ nằm ở nơi khác – châu Á và dọc biên giới phía nam của Mỹ – và châu Âu nên tự lo cho mình, bao gồm cả Ukraine.

Sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 23/2, tân Thủ tướng Đức Friedrich Merz, phát biểu: “Đối với tôi, ưu tiên hàng đầu sẽ là củng cố châu Âu càng nhanh càng tốt để chúng ta có thể thực sự độc lập khỏi Mỹ từng bước một”.

Mặc dù bị gạt khỏi các cuộc đàm phán hòa bình về Ukraine, ông và các nhà lãnh đạo EU khác tỏ ra quyết tâm thích nghi với thực tế an ninh mới. Nhưng không rõ liệu họ có thể huy động được nguồn lực quân sự, tài chính hay tập hợp được ý chí chính trị để bảo vệ lợi ích của mình hay không. Việc tìm ra nguồn tiền để thích nghi với thực tế an ninh mới đặt ra những thách thức to lớn bởi châu Âu đã ỷ lại vào chiếc ô an ninh của Mỹ trong nhiều thập kỷ cùng những thói quen cũ khó bỏ.

Theo Tass, CBS News