Định giá cổ phiếu các công ty chứng khoán ra sao giữa làn sóng IPO?

Sau mùa báo cáo tài chính quý 3/2025, bức tranh định giá nhóm công ty chứng khoán đã có những thay đổi đáng kể.

Trong phạm vi tính toán 20 cổ phiếu công ty chứng khoán trên sàn, P/B (Price to Book) vào khoảng 2,2 lần. Con số không quá cao trong bối cảnh thị trường sôi động và có triển vọng lạc quan.

Nhiều CTCK lớn như TCX, SSI, HCM, VIX, MBS… đang có định giá P/B cao hơn trung bình ngành, vào khoảng 2,5-3 lần. Trong khi đó, phần lớn cổ phiếu nhóm chứng khoán đang giao dịch với P/B từ khoảng 1,5 lần đến dưới mức trung bình ngành. Tuy nhiên, ngoài VND, VCI, SHS, nhóm này chủ yếu là các CTCK vừa và nhỏ. Ngoài ra, BVS là cái tên duy nhất trong phạm vi tính toán có P/B dưới 1, tức là dưới giá trị sổ sách.

Với chỉ tiêu P/E (Price to Earning), mức trung bình ngành vào khoảng gần 19 lần. Nhiều CTCK lớn như TCX, SSI, HCM, MBS, VCI… đang giao dịch trên mức trung bình ngày. Trong khi đó, nhóm có P/E dưới trung bình ngành đáng chú ý có thể kể đến VND, SHS, VIX. Ngoài ra, một số cái tên cá biệt, quy mô nhỏ như ORS, PHS có mức P/E rất cao.

Có thể thấy, VND, SHS, DSC, VFS, BVS là các cổ phiếu đang giao dịch dưới mức trung bình ngành, xét trên cả 2 chỉ tiêu P/B và P/E. Mặt khác, TCX, SSI, HCM, MBS và FTS là những CTCK có định giá cao hơn mức trung bình ngành về cả 2 chỉ số trên. Tuy nhiên, khó có thể đánh giá chính xác những cổ phiếu này là đắt hay rẻ.

Thực tế, các công ty chứng khoán được định giá cao, cũng có những lợi thế cạnh tranh nhất định như thị phần, quy mô vốn, tiềm năng tăng trưởng,… Mặt khác, một số cổ phiếu có định giá thấp đang tồn tại những vấn đề như thị phần có dấu hiệu bị thu hẹp, room cho vay còn nhiều nhưng vốn đọng ở các hoạt động đầu tư khác khiến nguồn bị hạn chế,… Những yếu tố này có thể ảnh hưởng lớn đến kỳ vọng của nhà đầu tư.

Nhìn chung, ngành chứng khoán đang được định giá tương đối cao. Theo báo cáo phân tích mới đây của VNDirect, mức định giá cao là hợp lý trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ. Sau khi được nâng hạng bởi FTSE Russell và kỳ vọng MSCI sẽ theo sau vào giai đoạn 2027–2028, thanh khoản và số lượng nhà đầu tư được dự báo tăng mạnh, tạo nền tảng tăng trưởng lợi nhuận bền vững cho các CTCK.

Lịch sử từng cho thấy trong giai đoạn thuận lợi như năm 2021, khi mặt bằng lãi suất thấp, ROE trung bình ngành chứng khoán đạt cao kỷ lục, kéo P/B toàn ngành lên 3,2x. Hiện nay, với môi trường vĩ mô tích cực tương tự, VNDirect kỳ vọng ROE của nhóm đầu ngành có thể duy trì ở mức 15–20% trong vài năm tới, yếu tố then chốt giúp thị trường chấp nhận định giá cao hơn.

Bên cạnh đó, các thương vụ IPO của TCBS và sắp tới là VPBankS, VPS được dự báo sẽ tạo ra hiệu ứng định giá lại trên nhóm CTCK. VNDirect cho rằng việc các CTCK này niêm yết với mức định giá P/B cao, thị trường có thể hình thành “mặt bằng giá mới”, đẩy P/B trung bình ngành từ 2,2x lên khoảng 2,5x. Tuy nhiên, quá trình tái định giá sẽ phân hóa mạnh.

VNDirect cho rằng những công ty niêm yết có vốn chủ sở hữu lớn, tốc độ tăng trưởng vốn cao (vì liên quan đến khả năng mở rộng cho vay margin, đầu tư trái phiếu), sở hữu thị phần khách hàng tốt, có chiến lược ứng dụng công nghệ số và AI hiệu quả, tối ưu được chi phí và có mức định giá P/B thấp hơn những công ty sắp niêm yết (dưới 3,0x) và ROE ổn định có thể sẽ được thị trường định giá lại ở mức giá tốt hơn (như SSI, VND, HCM, VCI).

Mặt khác, những công ty vốn mỏng, ROE thấp, chưa đáp ứng được về thị phần sẽ dễ bị bỏ lại phía sau. Quá trình hấp thụ định giá lại này sẽ được diễn ra nhanh chóng, đặc biệt khi dòng tiền mới (nhất là dòng vốn ngoại sau khi thị trường được nâng hạng) tìm kiếm các tài sản có thị phần tốt, chiến lược bài bản, vốn chủ sỡ hữu lớn và định giá còn hấp dẫn.