Đây là một trong những nội dung được các cơ quan quản lý nhà nước, chuyên gia bàn luận tại Diễn đàn “Để thị trường bất động sản trở lại lành mạnh và phát triển” do Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội vừa tổ chức.
Phát biểu tại Diễn đàn, Tiến sĩ Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam đánh giá, thị trường bất động sản trong năm 2024 có nhiều cơ hội - thuận lợi nhưng thách thức phía trước vẫn còn không ít. Trong đó lớn nhất với thị trường và cả doanh nghiệp là những “dự án treo” chưa được giải quyết hoặc giải quyết còn chậm khiến thanh khoản của thị trường và lòng tin của người mua nhà bị giảm sút.
Bên cạnh đó còn xuất hiện tình trạng đầu cơ đất đai, đẩy giá nhà ở, làm cho khả năng tiếp cận nhà ở của người mua giảm. Điều này đòi hỏi chính quyền địa phương có phương thức điều tiết thị trường, quản lý, giám sát chặt chẽ.
Tiến sĩ Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho rằng, thị trường BĐS chịu 6 yếu tố tác động là: Kinh tế vĩ mô; Thông tin, dữ liệu, tính minh bạch; Pháp lý và quản lý giám sát; Cung - cầu - giá cả và niềm tin, Qui hoạch đô thị hóa và cơ sở hạ tầng; Tài chính (thuế - phí: Nguồn vốn và năng lực tài chính). Do đó, khả năng phục hồi của thị trường sẽ đến từ nhiều yếu tố đó là tăng trưởng kinh tế, rủi ro bên trong và rủi ro bên ngoài… Ngoài ra, nền kinh tế cũng chịu tác động bởi khung pháp lý, chính sách quan trọng tác động đến thị trường xây dựng và BĐS như vốn tín dụng, vốn tư nhân, vốn FDI.
Đồng quan điểm, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP. HCM cho rằng, thị trường BĐS đang có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, một thực trạng mà thị trường BĐS đang gặp phải là cơ cấu sản phẩm nhà ở đang chưa hợp lí, thiếu nhà giá rẻ, nhà ở vừa túi tiền. Riêng tại TP. HCM, từ năm 2021 đến nay phân khúc nhà ở dưới 3 tỷ đồng hoàn toàn vắng mặt trên thị trường. Còn nhà ở xã hội, đến nay cũng chỉ có khoảng trên dưới 12.000 căn.
Để thị trường phát triển lành mạnh, Nhà nước điều tiết thị trường bằng chính sách pháp luật. Công cụ thiết thức nhất là về thuế. Có thuế giá trị gia tăng 3% áp dụng chỉ với các dự án nhà ở xã hội bán và cho thuê. Có chính sách quan tâm đến 200.000 chủ nhà trọ ở TP. HCM khi họ đã tạo ra hàng trăm ngàn chỗ ở cho công nhân nhưng hiện đang bị chịu thuế giống nhà nghỉ, khách sạn. Từ đó, giảm thuế cho những chủ nhà trọ này.
“Đề xuất thuế bất động sản là cần thiết, sao cho hợp lý, sẽ điều tiết thị trường khi bị đầu cơ sốt nóng hoặc khi khó khăn, đóng băng. Để BĐS an toàn, ổn định và bền vững phải thống nhất các luật và nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp khi tham gia vào thị trường”, ông Nguyễn Hoàng Châu nói.
Còn ông theo Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, bản thân chưa tin rằng thị trường nhanh chóng phát triển lành mạnh. Việc TP. HCM xác định giá đất mới hoàn toàn đúng. Nhưng cũng từ đây, có nhiều vướng mắc cho nên phải kèm theo công cụ xác định giá đất. Hiện nay, hệ thống thông tin dữ liệu về thị trường vẫn còn chưa rõ ràng do vậy cần phải có cơ quan chịu trách nhiệm đảm bảo về tính đúng đắn của thông tin. Mỗi người có quyền về chỗ ở chứ không phải quyền sở hữu nhưng hiện tại chúng ta đang chạy theo vấn đề sở hữu nhà ở. Một khi BĐS nhà ở vẫn là tài sản tích lũy thì giá nhà vẫn cao.
“Thuế điều tiết giá trị tăng lên của nhà và đất là phải có càng sớm càng tốt. Tuy nhiên cần xem xét kỹ tính thời điểm bởi hiện nay: Doanh nghiệp và thị trường đang gặp khó khăn, nếu như đánh thuế sẽ gặp khó khăn hơn”, ông Cường kiến nghị.
Cũng bàn về thuế cho BĐS, TS. Vũ Đình Ánh tiếp lời, thuế chỉ là một công cụ hạn chế đầu cơ bất động sản. Với tài sản muốn áp dụng công cụ thuế, cũng chỉ góp phần hạn chế đầu cơ. Điều quan trọng là phải xác định giá đất, thì mới có cơ sở áp dụng các công cụ thuế.
Trước các ý kiến liên quan đến khó khăn liên quan đến bảng giá đất, bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài Nguyên và Môi trường cho rằng, cách tiếp cận đất đai hiện nay đã đồng nhất với luật nhà ở. Đất đai giữa nhà ở thương mại với nhà ở xã hội đều thuộc hình thức nhà nước có giao quyền. Riêng đối với nhà ở xã hội cho thuê, đất đai có thể lựa chọn hình thức nhà nước cho thuê, trả tiền một lần hoặc hàng năm.
“Từ nay đến 1/1/2026, trong thời gian chờ khung giá mới, các dự án vẫn áp dụng theo bảng giá đất cũ. Tuy nhiên các thông tin đầu vào phải đảm bảo minh bạch”, Vụ trưởng Vụ Đất đai nói.