Đề xuất tăng mức phạt tiền với các vi phạm chứng khoán

Trong thông báo mới nhất, Bộ Tài chính, UBCKNN cho biết đang dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán, Nghị định số 128/2021/NĐ-CP ngày 30 tháng 12 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP, Nghị định số 158/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Chính phủ về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh.

Trên cơ sở rà soát các quy định của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 128/2021/NĐ-CP với các quy định được sửa đổi, bổ sung của Luật Chứng khoán theo Luật số 56/2024/QH15 và Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP; Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022, Luật Phòng, chống khủng bố năm 2013 (sửa đổi, bổ sung năm 2022), Luật XLVPHC (sửa đổi, bổ sung năm 2020), Nghị định số 118/2021/NĐCP và các văn bản pháp luật có liên quan, Điều 1 dự thảo Nghị định dự kiến sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 128/2021/NĐ-CP tập trung vào các vấn đề cơ bản sau:

Thứ nhất, sửa đổi, bổ sung các hành vi và chế tài xử phạt vi phạm hành chính để đảm bảo thực thi các nội dung được sửa đổi, bổ sung của Luật Chứng khoán, Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, các văn bản pháp luật về chứng khoán mới ban hành (như Thông tư 68/2024/TT-BTC sửa đổi 04 Thông tư...) như: bổ sung hành vi vi phạm về quản trị công ty đại chúng, về điều chỉnh giấy phép của tổ chức kinh doanh chứng khoán với cơ quan đăng ký kinh doanh sau khi được điều chỉnh giấy phép thành lập và hoạt động, trách nhiệm của công ty chứng khoán trong cung cấp dịch vụ theo Luật số 56/2024/QH15 và dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP; sửa chế tài về hành vi vi phạm quy định về ngôn ngữ công bố thông tin (nâng mức phạt tiền) để đảm bảo thực thi quy định về công bố thông tin bằng tiếng Anh tại Thông tư 68/2024/TT-BTC...

Thứ hai, rà soát, sửa đổi, bổ sung một số quy định chưa rõ ràng, chưa phù hợp với thực tiễn xử phạt thời gian qua như sửa đổi, bổ sung giải thích từ ngữ, sửa đổi về nguyên tắc xử phạt và xác định mức phạt tiền đối với tổ chức, cá nhân thực hiện vi phạm hành chính nhiều lần; đồng thời sắp xếp lại một số hành vi vi phạm về bản chất là cùng hành vi nhưng do mức độ vi phạm nên có các khung phạt khác nhau (vi phạm về thời hạn báo cáo khi giao dịch của người nội bộ và người có liên quan, vi phạm về thời hạn công bố thông tin, vi phạm về thời hạn báo cáo, vi phạm về thời hạn đăng ký, đăng ký giao dịch trái phiếu doanh nghiệp). Bên cạnh đó, qua rà soát, sửa đổi, bổ sung 1 số điểm qua rà soát để đảm bảo tính thống nhất, phù hợp trong hệ thống pháp luật như: sửa biện pháp buộc quản lý tách biệt tài sản của thành viên bù trừ với tài sản của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) để thống nhất với quy định tại Luật Chứng khoán năm 2019 về trách nhiệm của VSDC (chỉ quản lý tách biệt tài sản); sửa đổi một số hành vi vi phạm về hoạt động của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ để phù hợp hơn với quy định có liên quan.

Thứ ba, nâng chế tài xử phạt bao gồm: Tăng mức phạt tiền đối với các vi phạm có rủi ro ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán hoặc quyền lợi của nhà đầu tư như: vi phạm về chào bán riêng lẻ, vi phạm về giao dịch ký quỹ, vi phạm của người hành nghề chứng khoán; nâng mức phạt, bổ sung chế tài đối với vi phạm về giấy phép kinh doanh chứng khoán, hoạt động kinh doanh, dịch vụ phải báo cáo, chấp thuận trước khi thực hiện nhằm tăng tính răn đe, đảm bảo quản lý các hoạt động của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ cần có sự chấp thuận, cấp phép của UBCKNN; nâng hình thức xử phạt bổ sung là tăng thời hạn đình chỉ giao dịch có thời hạn đối với một số hành vi nhất định như hành vi cho mượn tài khoản dẫn đến thao túng (thời hạn đình chỉ lên mức tối đa trong xử phạt hành chính), hành vi vi phạm về báo cáo khi giao dịch vi phạm của cổ đông lớn, của người nội bộ, người có liên quan có khối lượng lớn, (thời hạn đình chỉ đến mức tối đa trong xử phạt hành chính đối với vi phạm có giá trị từ 10 tỷ đồng trở lên); bổ sung hình thức mạnh là đình chỉ hoạt động nghiệp vụ môi giới chứng khoán có thời hạn đối với hành vi mang tính lạm dụng tài sản của khách hàng như cho mượn tiền, chứng khoán trên tài khoản của khách hàng, sử dụng chứng khoán của khách hàng để cầm cố, hành vi thực hiện dịch vụ quy định tại điểm b khoản 1 Điều 86 Luật Chứng khoán khi chưa được UBCKNN chấp thuận bằng văn bản.

Thứ tư, tách hành vi vi phạm về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ thành Mục riêng để quy định hành vi và chế tài xử phạt phù hợp với nghĩa vụ, tính chất, mức độ vi phạm do trái phiếu riêng lẻ có đặc điểm, quy định khác với cổ phiếu riêng lẻ, chứng khoán ra công chúng, việc cung cấp dịch vụ về trái phiếu riêng lẻ cũng có quy định khác với quy định về cung cấp dịch vụ chứng khoán theo Luật Chứng khoán. Bổ sung các hành vi cụ thể về vi phạm trong hoạt động chào bán, công bố thông tin, đăng ký giao dịch, cung cấp dịch vụ liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Thứ năm, sửa đổi quy định về hành vi vi phạm về phòng chống rửa tiền và phòng chống khủng bố tại Điều 45 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP theo hướng quy định dẫn chiếu đến Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng tương tự cách quy định tại Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định xử phạt được ban hành gần đây (Nghị định xử phạt số 117/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 82/2020/NĐ-CP), để bảo đảm phù hợp với quy định mới tại Luật Phòng chống rửa tiền, Luật Phòng chống khủng bố do tại Nghị định xử phạt trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng có đầy đủ các hành vi, đồng thời đảm bảo sự thống nhất, phù hợp khi Nghị định này được sửa đổi, bổ sung, thay thế.

Thứ sáu, sửa đổi, bỏ một số biện pháp khắc phục hậu quả như tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề tại một số điểm, khoản của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định số 128/2021/NĐ-CP để bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, cũng như trong nội tại văn bản do: Chế tài xử phạt đối với công ty nên không áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân người hành nghề (điểm b khoản 7 Điều 26, điểm a khoản 6 Điều 27), việc bỏ biện pháp này không ảnh hưởng đến thực thi pháp luật, khoảng trống pháp lý do không áp dụng trên thực tế. Không quy định tước quyền sử dụng có thời hạn chứng chỉ hành nghề đối với cá nhân thực hiện hành vi bị nghiêm cấm (điểm b khoản 2 Điều 35, điểm b khoản 2 Điều 36) do theo Điều 97 Luật Chứng khoán thì cá nhân này sẽ bị thu hồi và không cấp lại chứng chỉ hành nghề (tước vĩnh viễn) nên việc để biện pháp này vừa trùng lặp, vừa khó thực hiện (do đã bị thu hồi vĩnh viễn thì không thể có thời hạn tước), vừa không cần thiết do đã bị tước vĩnh viễn. Đồng thời, sửa đổi biện pháp khắc phục hậu quả buộc hủy bỏ thông tin hoặc cải chính thông tin thành biện pháp chung là buộc cải chính thông tin để đảm bảo áp dụng chung, thống nhất. Ngoài ra, bãi bỏ 01 khoản tại Điều 3 về giải thích từ ngữ đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán (mô tả chi tiết các hành vi thao túng) do đã được sửa đổi, đưa lên Luật số 56/2024/QH15.

Ngoài ra, dự thảo cũng chỉ ra trên cơ sở rà soát các quy định của Nghị định số 158/2020/NĐ-CP với các quy định tại Luật Căn cước 2023, đề xuất sửa đổi 01 khoản, 01 điểm tại Điều 5 Nghị định số 158/2020/NĐ-CP và mẫu số 02 tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định số 158/2020/NĐ-CP có nội dung quy định về thông tin, giấy tờ cá nhân, chuyển từ chứng minh nhân dân, căn cước công dân thành số định danh cá nhân để phù hợp với quy định tại Luật Căn cước 2023 và thực hiện Đề án 06.

Điều 4 dự thảo Nghị định quy định về điều khoản thi hành, trong đó quy định về ngày có hiệu lực thi hành của Nghị định. Đồng thời, dự thảo Nghị định quy định về điều khoản chuyển tiếp như sau: Đối với các hành vi vi phạm hành chính về chứng khoán và thị trường chứng khoán đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã được thi hành xong trước thời điểm Nghị định này có hiệu lực mà cá nhân, tổ chức còn khiếu nại, khởi kiện thì được giải quyết theo quy định của pháp luật xử phạt vi phạm hành chính về chứng khoán và thị trường chứng khoán và các quy định pháp luật liên quan có hiệu lực tại thời điểm thực hiện hành vi vi phạm.

Theo Bộ Tài Chính, nội dung dự thảo Nghị định có sự kế thừa các quy định có tính ổn định, đã được thực tế kiểm nghiệm của Nghị định 156/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 128/2021/NĐ-CP, chỉ sửa đổi, bổ sung một số quy định để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, sửa đổi, bổ sung một số quy định phát sinh những vướng mắc, bất cập và giải quyết những khó khó khăn trong quá trình xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK. Nội dung sửa đổi tại Nghị định 158/2020/NĐ-CP nhằm tạo thuận lợi hơn trong thực hiện thủ tục hành chính hiện hành. Những quy định trong dự thảo Nghị định về cơ bản không làm phát sinh thêm các yêu cầu nguồn lực về tài chính và nhân lực để thực hiện, có thể tiếp tục sử dụng và duy trì nguồn lực về tài chính, bộ máy tổ chức tại cơ quan của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK.