Đề xuất miễn tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích trong hạn mức

Tại buổi họp báo chuyên đề do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức vừa diễn ra, phản hồi câu hỏi của báo chí liên quan đến việc định giá đất theo thị trường hiện nay còn gây khó khăn cho người dân khi chuyển đổi đất ở, cũng như trong tiếp cận nhà ở xã hội, ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, cho hay, Luật Đất đai sửa đổi bám sát tinh thần Nghị quyết 69 của Ban Chấp hành Trung ương, hướng tới cải cách mạnh mẽ về định giá đất và thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Theo ông Phấn, nhiều hộ gia đình đang sử dụng đất ở xen kẽ với đất vườn, ao, khi có nhu cầu chuyển sang đất ở gặp nhiều khó khăn do chi phí cao. Để tháo gỡ, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính xây dựng dự thảo nghị quyết.

Dự thảo đang được xây dựng theo hướng: nếu người dân chuyển mục đích trong hạn mức giao đất ở sẽ không phải nộp tiền sử dụng đất; còn nếu vượt hạn mức sẽ nộp theo tỷ lệ nhất định, từ 30% đến 50% tùy trường hợp.

Bộ Tài chính đang tiếp thu ý kiến các bộ, ngành để hoàn thiện dự thảo, trình Chính phủ ban hành trong thời gian tới.

Đối với người thu nhập thấp, việc tiếp cận nhà ở sẽ gắn với chính sách phát triển nhà ở xã hội do Bộ Xây dựng quản lý. Đây là giải pháp bảo đảm sự hài hòa lợi ích giữa người có đất bị thu hồi, người chuyển mục đích sử dụng đất và phù hợp với định hướng Nghị quyết 18.

Dư luận đang quan tâm đến cơ chế xác định giá đất. Trước đây, Luật Đất đai phân chia thành giá đất cụ thể và bảng giá đất, dẫn đến áp dụng thiếu thống nhất.

Theo Luật Đất đai 2024, bảng giá đất vẫn được duy trì nhưng sẽ điều chỉnh linh hoạt bằng hệ số, áp dụng tùy theo mục đích như bồi thường, thu hồi hay chuyển mục đích sử dụng.

Ông Phấn cho biết, Luật Đất đai sửa đổi hướng tới vừa bảo đảm nguồn thu ngân sách, vừa giảm chi phí đầu tư, tạo điều kiện thu hút doanh nghiệp. Nếu tiền sử dụng đất đặt ra quá cao, nhà đầu tư khó mặn mà vì chi phí lớn. Nhưng nếu quá thấp, lại không đảm bảo nguồn thu ngân sách. Vì vậy, luật lần này hướng tới sự cân bằng, linh hoạt và minh bạch. Cơ chế bảng giá đất kết hợp hệ số điều chỉnh sẽ được áp dụng trong từng trường hợp cụ thể, vừa hỗ trợ người dân có nhu cầu thực sự, vừa khuyến khích nhà đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.

Trước đó, liên quan đến việc thu tiền sử dụng đất khi người dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất khác sang đất ở, góp ý dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết cơ quan nay vừa có kiến nghị xem xét giảm số tiền mà người dân phải nộp.

Cụ thể, hiện khoản 1, khoản 4 Điều 159 Luật Đất đai 2024 và khoản 1 điều 8 Nghị định 103/2024 quy định giá đất tính tiền sử dụng đất là giá đất trong bảng giá đất.

Theo đó, hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất được tính bằng 100% giá đất trong bảng giá đất cho toàn bộ diện tích, không phân biệt phần đất trong hay ngoài hạn mức.

Điều này dẫn đến tổng số tiền sử dụng đất người dân phải nộp lên mức quá cao, vượt quá khả năng tài chính khiến nhiều người dân xin rút lại hồ sơ.

Ông Châu dẫn chứng ví dụ trường hợp thửa đất 400m2 tại TP Vinh (cũ) phải nộp 4,5 tỷ đồng tiền sử dụng đất; hay tại TPHCM, thửa đất 208m2 ở huyện Hóc Môn (cũ) khi chuyển mục đích lên đất ở phải nộp 1,7 tỷ đồng, một thửa 400m2 tại quận 7 (cũ) phải nộp tới 14 tỷ đồng...

Do đó, HoREA kiến nghị giảm tỷ lệ thu khi người dân chuyển mục đích sử dụng đất xuống 20% giá đất trong bảng giá đất đối với diện tích đất trong hạn mức và bằng 30% giá đất trong bảng giá đất đối với diện tích vượt hạn mức giao đất ở. Đồng thời, hoàn lại tiền sử dụng đất mà hộ gia đình, cá nhân đã đóng 100% theo bảng giá đất trước đây.