Đằng sau phúc lợi gần như cho không ở quốc gia hạnh phúc nhất thế giới: Đánh thuế thu nhập cao kỷ lục, một loại thuế được tính lên đến 60%

Bài viết dưới đây là chia sẻ của Marja Heinonen, người đã có hơn 3 thập kỷ làm báo tại quê hương Phần Lan. Cô cũng đã làm việc trong giới học thuật và có bằng tiến sĩ truyền thông. Bằng kinh nghiệm của mình cô lý giải cái giá đằng sau của một người dân sống ở quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. 

Phúc lợi xã hội ở quốc gia hạnh phúc nhất thế giới

Cha tôi là một công nhân xây dựng. Mẹ tôi cũng chỉ là một công nhân trong nhà máy. Song nhờ hệ thống giáo dục tuyệt vời tôi có thể lấy bằng tiến sĩ miễn phí. Hai con gái của tôi cũng có quãng thời gian đi học nhưng không hề tốn kém. 

Là một bà mẹ đơn thân, những phúc lợi này rất có ý nghĩa với tôi. 

Chi phí chăm sóc sức khoẻ được trợ cấp cho tất cả các gia đình ở Phần Lan. Trước khi đi học, các con gái của tôi được gửi đến một nhà trẻ công tốt, chuyên nghiệp với chi phí hợp lý. Điều này cho phép tôi yên tâm kiếm tiền. 

Về chi phí y tế, một trong những đứa con của tôi bị bệnh xương khớp mãn tính từ khi còn nhỏ phải điều trị thường xuyên trong suốt 10 năm qua. Song tôi không quá lo lắng về số tiền phải chi trả. Bởi phần lớn các chi phí chăm sóc sức khoẻ ở hệ thống y tế công cộng đều được giảm trừ rất nhiều. 

Thực tế, tôi chỉ cần trả chưa đến 1.000 USD cho những lần con nằm viện, khám bác sĩ và gắn 10 chiếc nẹp điều chỉnh cột sống trong suốt một thập kỷ. Tôi phải khẳng định rằng những dịch vụ chăm sóc sức khoẻ dẫu không tốn quá nhiều chi phí nhưng không vì thế phải nộp nhiều giấy tờ hay các hoá đơn bất thường.  

Theo World Happiness Report (WHR) 2023, Phần Lan là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới, danh hiệu được giữ vững suốt 6 năm liền.

Từ năm 2002, WHR đã lập bảng thống kê mức độ hạnh phúc tương đối của mọi người trên toàn cầu, sử dụng phân tích thống kê để tính đến các yếu tố như GDP đầu người, hỗ trợ xã hội, tuổi thọ, quyền tự do lựa chọn cuộc sống, sự hào phóng của người dân nói chung và nhận thức về vấn đề tiêu cực trong xã hội.

Giống như các quốc gia Bắc Âu khác, Phần Lan cung cấp cho người dân nhiều phúc lợi và cảm giác hài lòng. Những nước khác trong khu vực đều có thứ hạng cao trong báo cáo (Đan Mạch đứng ở vị trí thứ 2, Iceland đứng thứ 4, Na Uy đứng thứ 6).

Sẵn sàng đóng thuế cao 

Tuy nhiên, phúc lợi càng lớn, thuế càng cao. Phần Lan là một trong những quốc gia đánh thuế thu nhập cao nhất thế giới.

Theo dữ liệu từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), một người lao động độc thân bình thường ở Phần Lan phải đối mặt với mức thuế suất trung bình (tỷ trọng thu nhập phải nộp thuế trong tổng thu nhập, chưa trừ các khoản chi phí phải khấu trừ) là 30,8% vào năm 2021. Trong khi tỷ lệ này ở Mỹ chỉ là 22,6%, 

Thuế suất cận biên cao nhất của Phần Lan là gần 60%. Loại thuế này được hiểu là tỷ lệ thuế phát sinh trên một đơn vị thu nhập tăng thêm. Những người rơi vào khung thuế này phải trả mức thuế trung bình khoảng 42%. 

Timo Viherkenttä, giáo sư thực hành luật và thuế tại Đại học Aalto nhận xét mức thuế cận biên ở Phần Lan được đánh giá là cao. Trong khi mức thuế trung bình thấp hơn nhiều. Đây là hai khái niệm khác nhau thường bị nhầm lẫn. 

Mặc dù mức thuế trung bình dành cho người có thu nhập cao không khác nhiều so với các quốc gia khác. Song điều làm nên sự khác biệt của Phần Lan là khi mức thuế suất cận biên được áp dụng. 

“Ở một số quốc gia, bạn chỉ phải chịu mức thuế cận biên 60% đối với thu nhập rất cao. Nhưng ở Phần Lan thì không phải vậy. Thu nhập hàng năm ở mức 100.000 Euro đã đủ để đóng loại thuế này. Vì vậy người dân Phần Lan đang trả thuế cao hơn một chút so với người dân trên toàn cầu. Nhưng những khoản thuế này đang giúp thúc đẩy bình đẳng ở Phần Lan”, ông nói thêm. 

Thuế cao nếu được phân bổ hợp lý và tương xứng có thể trở thành khoản tiền tài trợ cho các tổ chức giúp người dân trở nên thịnh vượng. 

Dẫu phải đóng thuế cao song người dân Phần Lan chấp nhận nhằm đổi lại những chương trình xã hội miễn phí giúp nâng cao sức khoẻ, hạnh phúc và chất lượng cuộc sống.

Theo CNN