Trong một thế giới nơi các tỷ phú công nghệ thường trở thành ngôi sao truyền thông, xây siêu du thuyền và để lại dấu ấn bằng những khoản chi tiêu khổng lồ thì Robin Zeng (Zeng Yuqun) lại chọn một con đường khác.
Với vai trò nhà sáng lập và Chủ tịch Contemporary Amperex Technology Ltd. (CATL), nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới, ông Zeng đang trở thành biểu tượng cho một lớp tỷ phú mới ở Trung Quốc: khiêm tốn, kín tiếng, gắn chặt lợi ích cá nhân với chiến lược công nghiệp của nhà nước.
Tổng tài sản cá nhân của Robin Zeng ước tính gần 40 tỷ USD, hoàn toàn có thể sở hữu một du thuyền hạng sang hay một chiếc máy bay riêng, nhưng ông đã chọn một con đường khác.
"Tôi không muốn trở thành một người giàu phô trương", ông Zeng chia sẻ trong một buổi podcast. "Tôi muốn chia sẻ sự giàu có này để tạo ra một xã hội tốt đẹp."
Tuyên bố này không chỉ phản ánh triết lý cá nhân của ông mà còn thể hiện một sự thay đổi sâu sắc trong tầng lớp doanh nhân tinh hoa của Trung Quốc. Kỷ nguyên của các "ông lớn" công nghệ tự do, thách thức như Jack Ma đã dần lùi vào dĩ vãng, nhường chỗ cho một thế hệ doanh nhân mới, những người am hiểu và tuân thủ tầm nhìn của chính quyền. Robin Zeng là một đại diện tiêu biểu cho hình mẫu này.
"Tất cả họ đều học được rằng bản thân dù thành công cũng đừng đi khắp nơi khoe công", nhà sáng lập Rupert Hoogewerf của bảng xếp hạng thường niên những người giàu nhất Trung Quốc (Hurun) cho biết.
Hình mẫu
Sinh năm 1968 tại Ningde, tỉnh Phúc Kiến, câu chuyện về Robin Zeng là một minh chứng cho sự vươn lên từ nghèo khó. Nhà sáng lập CATL này lớn lên trong một gia đình nông dân trên mảnh ruộng chỉ đủ ăn. Học ngành kỹ thuật đóng tàu tại Đại học Giao thông Thượng Hải và sau đó lấy bằng tiến sĩ Vật lý, ông từng làm việc tại một nhà máy quốc doanh, rồi rẽ sang lĩnh vực điện tử và pin.
Năm 1999, Zeng đồng sáng lập ATL – hãng sản xuất pin lithium-ion cho các thiết bị di động, sau đó hãng trở thành nhà cung cấp pin cho iPod và iPhone, trước khi được bán cho TDK (Nhật Bản) vào năm 2005. Khi nhận thấy cơ hội ở thị trường xe điện, Zeng thành lập CATL năm 2011, đúng lúc Bắc Kinh tung chính sách ưu đãi mạnh cho ngành này.
Nhờ chiến lược khởi đầu bằng các hợp đồng với những thương hiệu cao cấp như BMW và tận dụng chính sách yêu cầu pin nội địa để nhận trợ cấp, CATL nhanh chóng bứt tốc. Năm 2014, doanh thu của CATL là 1,2 tỷ USD. Một năm sau, con số này tăng vọt lên 9 tỷ USD.
Đến năm 2024, công ty chiếm khoảng 1/3 thị phần pin EV toàn cầu, cung cấp cho Tesla, BMW, NIO, BYD và hàng loạt hãng xe khác.
Tháng 5/2025, CATL phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) tại Hồng Kông, huy động 5,3 tỷ USD, trở thành thương vụ niêm yết lớn nhất thế giới trong năm. Giá trị thị trường công ty vượt 160 tỷ USD, giúp Zeng sở hữu khối tài sản ước tính gần 40 tỷ USD.
Năm 2024, cứ 3 xe điện trên toàn cầu thì có 1 xe sử dụng pin của CATL.
"Tất cả chúng ta đều phải kiếm tiền cho ông ấy", Li Bin, nhà sáng lập NIO, một công ty khởi nghiệp xe điện Trung Quốc, phát biểu tại một triển lãm ô tô Bắc Kinh năm ngoái.
Công ty của Li, giống như nhiều nhà sản xuất xe điện Trung Quốc khác, đang thua lỗ, trong khi CATL đã kiếm được 7 tỷ USD lợi nhuận vào năm ngoái.
Cùng với Wang Chuanfu (BYD) hay Lei Jun (Xiaomi), Zeng công khai ủng hộ chiến lược phát triển công nghệ cao để tăng sức cạnh tranh với Mỹ. Cả ba từng ngồi hàng ghế đầu khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận bình gặp các CEO hồi đầu 2025, hình ảnh cho thấy sự "ăn ý" giữa khu vực tư nhân và nhà nước.
Sự khác biệt lớn nhất giữa Robin Zeng và những tỷ phú thế hệ trước nằm ở triết lý kinh doanh và lối sống. Trong khi các tỷ phú thế hệ đầu của Trung Quốc thường bị vướng vào các vụ bê bối tham nhũng hoặc xung đột với chính quyền, Zeng và những người cùng thời như Wang Chuanfu (BYD) và Lei Jun (Xiaomi) lại tuân thủ một cách chặt chẽ các quy tắc xã hội và chính trị.
Họ không phô trương tài sản, tránh xa ánh đèn sân khấu và sẵn sàng lặp lại các quan điểm chính thức của nhà nước. Trong các cuộc gặp với các nhà lãnh đạo chính trị, họ luôn thể hiện sự khiêm tốn và biết ơn, coi thành công của mình là một phần trong "kế hoạch vĩ đại" của đất nước. Robin Zeng thậm chí còn công khai nói về việc làm từ thiện và xây dựng nhà máy ở các vùng nông thôn để giúp đỡ cộng đồng.
Ông Zeng được biết đến là người theo đuổi các giá trị của Khổng giáo, nhấn mạnh sự học hỏi và cải thiện đạo đức liên tục. Dù giàu có và là chủ của một công ty hàng đầu thế giới nhưng ông Zeng vẫn làm việc tới nửa đêm, tranh thủ ngủ trưa ngắn để nạp năng lượng cho bản thân.
Điều này đặc biệt phù hợp với nỗ lực của Chủ tịch Tập Cận Bình nhằm kiểm soát bộ máy hành chính công và khuyến khích các giá trị truyền thống.
"’Tinh chỉnh bản thân và hỗ trợ người khác’ là cốt lõi trong các giá trị của CATL", ông Zeng nói khi cho biết CATL đặt mục tiêu nâng cao đời sống cho quê hương, các khu vực trên khắp Trung Quốc và cuối cùng là mọi người trên toàn thế giới.
Tồn tại
Ông Zeng đã bắt đầu định vị công ty của mình không chỉ là một nhà sản xuất pin cho ô tô. Nhà sáng lập này muốn pin được sử dụng trong xe tải, tàu hỏa và máy bay, và tin rằng toàn bộ thành phố và quốc gia có thể được cung cấp năng lượng bằng năng lượng tái tạo được hỗ trợ bởi hệ thống lưu trữ pin.
Tuy nhiên theo tờ Wall Street Journal (WSJ), điều ông Zeng cần phải lo hiện nay là thị trường xe điện Trung Quốc đang bước vào giai đoạn dư cung và chiến tranh giá, trong khi CATL phải đối mặt với giám sát gắt gao từ Mỹ vì lo ngại an ninh.
Tuy nhiên, cổ phiếu công ty vẫn tăng mạnh nhờ kỳ vọng toàn cầu về năng lượng tái tạo và vị thế thống trị ngành pin.
Tóm lại, Robin Zeng là minh chứng cho một thực tế là tại Trung Quốc hiện nay, để trở thành và duy trì vị thế tỷ phú thì không chỉ cần tầm nhìn kinh doanh và công nghệ mà còn phải biết đánh giá môi trường xã hội, chính trị.
Rất nhiều đại gia từng lọt vào bảng xếp hạng những người giàu nhất Trung Quốc, nhưng để ở lại và tồn tại thì cần phải trở thành một phần không thể thiếu của cả hệ thống như những gì Robin Zeng đang làm.
*Nguồn: WSJ, Fortune, BI
.png "Chịu mức thuế 50% từ Mỹ, quốc gia chủ chốt của BRICS choáng váng: 'Cỗ máy in tiền' gần 90 tỷ USD rung lắc mạnh, GDP đang tăng nhanh nhất thế giới sắp bị kéo tụt 1 điểm phần trăm")
