Chuyên gia Phan Đức Hiếu: Nghị quyết 68 sẽ thay đổi khu vực kinh tế tư nhân về chất

Chia sẻ tại Tọa đàm "Để kinh tế tư nhân bứt phá theo Nghị quyết 68 - Những việc cần làm ngay", ông Phan Đức Hiếu, Đại biểu Quốc hội - chuyên gia kinh tế cho rằng sự ra đời của Nghị quyết 68 là rất cần thiết và rất có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay.

Theo đó, những thông điệp trong nghị quyết rất rõ ràng và mạnh mẽ, đã đi thẳng vào những vấn đề của khu vực kinh tế tư nhân, giải quyết những trở ngại tồn tại lâu nay.

Cụ thể, theo ông Hiếu, nhìn lại lịch sử sẽ thấy được vị trí quan trọng của Nghị quyết 68 trong tiến trình phát triển kinh tế tư nhân và tại sao nó lại có một vị trí như vậy, trong đó, ông Hiếu cho rằng có hai mốc rất quan trọng.

Mốc thứ nhất, theo ông Hiếu là vào giai đoạn 1978-1990, chúng ta chuyển từ quan điểm kinh tế tư nhân là thành phần cải tạo, nghĩa là không được thừa nhận, chuyển sang là được thừa nhận, và bắt đầu cho phép được hoạt động trong một số ngành, lĩnh vực nhất định theo quy định của pháp luật. Tôi cho rằng đây là một sự thay đổi, là một bước ngoặt đầu tiên đối với khu vực kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, doanh nghiệp tư nhân trong giai đoạn này vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Dù chúng ta đều biết, doanh nghiệp tư nhân đóng góp rất tích cực cho các hoạt động kinh tế xã hội, cung cấp các sản phẩm, dịch vụ.

Mốc thứ hai là sự ra đời của Luật Doanh nghiệp. Đó là năm 1999-2000. Đây là một mốc lớn, thay đổi một bước nữa về quan điểm của Việt Nam đối với khu vực tư nhân.

Theo ông Hiếu, quan điểm thứ nhất là thay đổi từ việc kinh tế tư nhân được làm trong một số lĩnh vực hạn chế, chỉ được làm trong một số lĩnh vực mà nhà nước cho phép chuyển sang tư duy kinh tế tư nhân được làm, được kinh doanh trong những ngành nghề mà nhà nước không cấm.

“Tôi cho rằng đây là một bước thay đổi đột phá về quyền kinh doanh của kinh tế khu vực tư nhân. Và kèm theo đó là sự thay đổi về thể chế rất mạnh mẽ, nhất là thủ tục”, ông Hiếu nêu quan điểm.

Theo đó, ông Hiếu dẫn chứng việc từ năm 2000, cơ chế đã chuyển từ việc thành lập doanh nghiệp để đi kinh doanh (năm 1990 là Luật Công ty, cho phép cấp phép thành lập) thì từ năm 2000 chuyển sang thành đăng ký kinh doanh để thành lập.

“Đây là quyền chủ doanh nghiệp mà nhà nước ghi nhận điều đó. Lúc này, thủ tục đơn giản hơn rất nhiều. Trước năm 2000, chúng ta mất rất nhiều thời gian, có thể từ 1 năm đến vài năm với điều kiện rất ngặt nghèo để thành lập công ty, thì sau này thì việc thành lập này rất dễ dàng, có thể tính bằng ngày, bằng giờ”, ông Phan Đức Hiếu nhận định.

Ba đột phá của Nghị quyết 68

Nhận định về bối cảnh ra đời của Nghị quyết 68 ở thời điểm này, ông Hiếu cho rằng nếu triển khai thực hiện tốt thì đây có thể là bước ngoặt, đột phá thứ ba với 2 điểm nhấn đột phá chính trong lịch sử phát triển khu vực kinh tế tư nhân.

Cụ thể, điểm nhấn đột phá thứ nhất là việc thừa nhận khu vực kinh tế tư nhân. Đột phá thứ hai là trao quyền kinh doanh và có sự cải cách thủ tục hành chính, chủ yếu ở mức gia nhập thị trường.

Đáng chú ý, theo ông Hiếu, nếu nhìn sâu vào Nghị quyết 68 thì đã quan điểm chỉ đạo của Đảng về kinh tế tư nhân đã tiến thêm một bước, hứa hẹn sẽ giúp thay đổi khu vực kinh tế tư nhân về chất được thể hiện qua ba nhóm mục tiêu và Bộ Chính trị mong muốn.

Thứ nhất là tiếp tục tạo thuận lợi hơn cho việc gia nhập thị trường. Thông điệp ở đây rất rõ là xóa bỏ các rào cản hành chính trong quá trình hoạt động. Đó là cách giảm 30% thủ tục quy định chi phí tuân thủ. Đây là một sự tiến lên rất lớn so với thời điểm những năm 2000.

Thứ hai là tăng mức độ bảo vệ. Chúng ta có thể nhìn thấy xử lý trách nhiệm của khu vực kinh tế tư nhân theo hướng không hình sự hoá, như vậy là đã giảm thiểu rất nhiều rủi ro cho khu vực này.

Thứ ba là khơi thông nguồn lực. Đó là giúp khu vực này tiếp cận nguồn lực với đất đai, nguồn lực về mặt bằng sản xuất kinh doanh, về vốn, nhân sự. Trong này, có một nhóm giải pháp ẩn, mang tính chất khơi thông nguồn lực rất lớn, đó là thúc đẩy nhanh và hiệu quả cơ chế giải quyết tranh chấp.

“Tôi lấy ví dụ, một hợp đồng thương mại dân sự hay là một hợp đồng tín dụng, mà trước đây giải quyết mất hai năm, thì đó là không hiệu quả. Hay là những nguồn lực mà trước đây doanh nghiệp rất sợ nhà nước chiếm dụng của doanh nghiệp (đó là phải trả cho doanh nghiệp nhưng không trả hoặc trả chậm) thì hiện nay sẽ được giải quyết trong nghị quyết”, ông Hiếu dẫn chứng.

Với những phân tích về bối cảnh ra đời và nội dung của Nghị Quyết 68, ông Hiếu cho rằng nếu so sánh trong lịch sử phát triển khu vực kinh tế tư nhân thì Việt Nam đã có hai dấu mốc, đó là 1988-1990 và 1999-2000 và lần này với 3 cải cách lớn sẽ xóa bỏ sự phiền hà, tăng mức bảo vệ và khơi thông nguồn lực thì đây sẽ là dấu mốc thứ ba giúp thay đổi chất lượng khu vực kinh tế tư nhân, để đáp ứng nhu cầu mục tiêu phát triển kinh tế đất nước 2030-2045.