Chứng khoán Việt Nam sau nâng hạng: Hướng đến mục tiêu 20 triệu tài khoản, thanh khoản 3-5 tỷ USD mỗi phiên

Việt Nam đã chính thức được nâng hạng lên thị trường mới nổi, mở ra cơ hội lớn để thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế và nâng cao vị thế tài chính. Sau bước ngoặt này, những bước đi tiếp theo nào sẽ được triển khai để duy trì và phát huy lợi thế từ việc nâng hạng?

Giải pháp duy trì thứ hạng, tiến tới nâng hạng MSCI

Theo ông Trần Hoàng Sơn – Giám đốc Chiến lược Thị trường Chứng khoán VPBank để đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của MSCI, cao hơn so với FTSE, đồng thời duy trì vị thế thị trường mới nổi, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 2014/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam vào tháng 9/2025, với lộ trình phát triển gồm 4 giai đoạn đến năm 2030.

Trong ngắn hạn từ 2025 - 2026, Việt Nam đang tập trung hoàn tất việc nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp theo tiêu chuẩn của FTSE Russell, đồng thời củng cố vị thế này một cách bền vững. Điểm then chốt là tháo gỡ "nút thắt" ký quỹ trước giao dịch – một rào cản lớn trong giai đoạn chưa áp dụng cơ chế Đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường cơ sở.

Các giải pháp trọng điểm được đưa ra là đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, tăng cường kết nối giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán, đồng thời triển khai cơ chế tài khoản giao dịch tổng (OTA) giúp giao dịch thuận tiện hơn.

• Ra mắt hệ thống công nghệ thông tin hiện đại từ ngày 5/5/2025, tối ưu hóa hỗ trợ các quỹ đầu tư nước ngoài và nền tảng CCP.
• Ổn định thị trường ngoại hối và nâng cấp hạ tầng giao dịch – thanh toán, đảm bảo an ninh, an toàn tuyệt đối.

Để thúc đẩy dòng vốn ngoại, Chính phủ đã ban hành Nghị định 245/2025/NĐ-CP tập trung "mở rộng cửa" thị trường vốn với các điểm nổi bật như:  Rút ngắn thời gian IPO và niêm yết xuống còn 3-6 tháng thay vì quy trình kéo dài trước đây;  Linh hoạt hóa giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL), loại bỏ quy định bắt buộc về FOL tối thiểu.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư nước ngoài sẽ được cấp mã giao dịch điện tử ngay lập tức, cho phép tham gia thị trường mà không cần chờ hoàn tất thủ tục giấy tờ. Đồng thời, Việt Nam sẽ xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh cho cơ chế Đối tác bù trừ trung tâm (CCP), tạo nền tảng cho hệ thống thanh toán an toàn, hiệu quả và tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Cùng với việc yêu cầu các doanh nghiệp lớn công bố thông tin đồng bộ bằng tiếng Anh, Việt Nam đặt mục tiêu lọt vào danh sách theo dõi (watchlist) của MSCI vào tháng 6/2026, hướng tới việc nâng hạng chính thức lên thị trường mới nổi vào tháng 6/2027. Đây được xem là bước ngoặt chiến lược, vừa cải thiện khung pháp lý và thanh khoản, vừa mở rộng tiếp cận nhà đầu tư toàn cầu, hứa hẹn thu hút dòng vốn quốc tế mạnh mẽ.

Giai đoạn trung hạn từ 2027 - 2028, mục tiêu nâng hạng chính thức theo MSCI thị trường mới nổi dự kiến vào tháng 6/2027. Việt Nam sẽ triển khai đầy đủ cơ chế CCP, chuyển toàn bộ cổ phiếu từ sàn HNX sang HOSE và phấn đấu đạt chuẩn báo cáo tài chính quốc tế IFRS cho 80% doanh nghiệp niêm yết.

Giai đoạn dài hạn từ 2029 - 2030, định hướng duy trì và nâng cấp lên nhóm FTSE advanced emerging market. Việt Nam sẽ phát triển thêm các sản phẩm phái sinh (derivatives), đa dạng hóa các chỉ số bao gồm cả ESG và hướng tới đạt được tín nhiệm "Investment Grade". Cùng với đó, Việt Nam sẽ hợp tác quốc tế với Sở Giao dịch Chứng khoán London (LSE) và FTSE để giám sát định kỳ, đảm bảo sự ổn định và bền vững trong khu vực thị trường mới nổi.

Hướng tới quy mô vốn hóa 120% GDP và thanh khoản bứt phá

Theo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu nâng quy mô vốn hóa thị trường lên mức 100% GDP vào năm 2025 và 120% GDP vào năm 2030, tương đương khoảng 300 tỷ USD. Mục tiêu này được kỳ vọng sẽ đạt được nhờ tốc độ tăng trưởng GDP ổn định 6,5-8% mỗi năm, cùng với làn sóng huy động vốn từ hoạt động IPO và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Về thanh khoản, giá trị giao dịch bình quân mỗi phiên dự báo sẽ tăng mạnh nhờ hiệu ứng nâng hạng và loạt cải cách thị trường.

Giai đoạn 2025–2026: Thanh khoản có thể tăng từ mức hiện tại khoảng 860 triệu USD lên 1,5–2 tỷ USD/phiên, nhờ dòng vốn ngoại dự kiến 3–5 tỷ USD đến từ việc nâng hạng FTSE và triển khai hệ thống giao dịch KRX.

Giai đoạn 2027–2030: Thanh khoản có thể đạt 3–5 tỷ USD/phiên, khi số tài khoản chứng khoán dự kiến tăng lên 15–20 triệu tài khoản. Các yếu tố thúc đẩy là gia tăng số lượng doanh nghiệp niêm yết (từ 1.600 lên 2.000), phát triển sản phẩm tài chính mới (phái sinh, ETF), và thu hút FDI vào các lĩnh vực chiến lược như công nghệ xanh, logistics.

Thanh khoản tăng mạnh không chỉ giúp thị trường chứng khoán trở thành kênh dẫn vốn trung tâm cho nền kinh tế, mà còn hỗ trợ tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, đi kèm với đó là yêu cầu xây dựng cơ chế giám sát hiệu quả nhằm kiểm soát dòng vốn và ứng phó linh hoạt trước các biến động từ thị trường quốc tế.