Bảng xếp hạng tổ chức phát hành trái phiếu liệu có đủ căn cứ để đánh giá rủi ro cho nhà đầu tư?

Mới đây, VIS Rating đã tổ chức một số hội thảo nhằm chia sẻ những đánh giá chuyên sâu về kết quả xếp hạng tín nhiệm ngân hàng đã công bố, góc nhìn về triển vọng tín nhiệm ngành ngân hàng và chia sẻ ứng dụng của xếp hạng tín nhiệm trong hoạt động đầu tư trái phiếu.

Yếu tố chính dẫn tới kết quả xếp hạng

Trong nửa đầu năm 2024, VIS Rating đã công bố kế quả xếp hạng tổ chức phát hành dài hạn lần đầu cho 3 ngân hàng tư nhân quy mô vừa: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên Phong (TPBank) (AA-), Ngân hàng Thương mại Cổ phần Phương Đông (OCB) (A+) và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Lộc Phát (LPBank) (A+), với triển vọng ổn định.

Theo VIS Rating, năng lực độc lập của TPBank mạnh hơn so với hai ngân hàng còn lại nhờ cấu trúc nguồn vốn và khả năng sinh lời mạnh mẽ. TPBank thành công trong việc áp dụng chuyển đổi số để mở rộng tập khách hàng và nguồn tiền gửi cốt lõi, từ đó giúp ngân hàng có chi phí vốn thấp và tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân tốt hơn trung bình ngành. OCB có quy mô vốn ở mức mạnh giúp bù đắp một phần rủi ro tài sản.

Xếp hạng của 3 ngân hàng trên cũng phản ánh kỳ vọng của VIS Rating về khả năng hỗ trợ ở mức trung bình của Chính phủ trong thời điểm cần thiết. Hỗ trợ từ Chính phủ là một yếu tố đặc thù dành cho các ngân hàng khi so sánh với xếp hạng của các tổ chức phi ngân hàng và doanh nghiệp tư nhân khác, do tầm quan trọng của các ngân hàng đối với nền kinh tế Việt Nam cũng như những ảnh hưởng tới thị trường tài chính và nền kinh tế khi một ngân hàng gặp vấn đề.

Rủi ro đối với ngành ngân hàng

Một trong những rủi ro cần lưu ý đối với ngành ngân hàng đó là rủi ro quản trị và thanh khoản. Điều này được thể hiện qua việc rút tiền gửi hàng loạt và căng thẳng thanh khoản tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (SCB) vào năm 2022. Rủi ro quản trị phát sinh khi các cá nhân nắm giữ vị trí quan trọng trong ngân hàng và trong các tập đoàn – ví dụ như cổ đông hoặc thành viên Hội đồng quản trị, từ đó có thể chi phối hoạt động ngân hàng để phục vụ mục đích cá nhân.

Những mối liên kết chặt chẽ này gây ra rủi ro hoạt động và khiến ngân hàng dễ bị tổn thương hơn khi các tập đoàn lớn gặp vấn đề, tác động tới tâm lý thị trường và tạo nên các đợt rút tiền gửi hàng loạt của khách hàng. Ngoài ra, các ngân hàng Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn thị trường ngắn hạn và lượng tài sản thanh khoản cao còn hạn chế khi phải đối mặt với cú sốc thanh khoản.

Xếp hạng tín nhiệm nội địa để xác định hệ số rủi ro tín dụng

Quy định về thị trường trái phiếu trong nước yêu cầu các giao dịch trái phiếu trong nước phải được xếp hạng bởi các tổ chức xếp hạng tín nhiệm nội địa. Thang xếp hạng tín nhiệm nội địa có thể phân hóa chất lượng tín nhiệm tốt hơn với 21 bậc xếp hạng, so với dưới 10 bậc của thang xếp hạng quốc tế sau khi áp dụng trần xếp hạng tín nhiệm quốc gia cho Việt Nam. Các quy định hiện hành cho phép các ngân hàng sử dụng xếp hạng tín nhiệm nội địa để xác định hệ số rủi ro tín dụng cho các khoản phải đòi và đầu tư chứng khoán nợ của các tổ chức tín dụng khác.

Xếp hạng trái phiếu cung cấp nhiều thông tin chuyên sâu

Xếp hạng tổ chức phát hành có đủ để đánh giá rủi ro đầu tư trái phiếu không? Xếp hạng tổ chức phát hành phản ánh đánh giá của VIS Rating về khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ của tổ chức phát hành. Nhà đầu tư trái phiếu phải chịu những rủi ro liên quan đến tổ chức phát hành, cũng như những rủi ro gắn liền với khoản trái phiếu mà họ đầu tư. Xếp hạng trái phiếu – gắn với từng trái phiếu cụ thể - phản ánh đánh giá của VIS Rating về mức độ rủi ro của những cấu trúc giao dịch, chẳng hạn như bảo lãnh thanh toán từ bên thứ ba và thứ tự ưu tiên thanh toán cho các trái chủ. So với xếp hạng tổ chức phát hành, xếp hạng trái phiếu cung cấp nhiều thông tin chuyên sâu hơn cho nhà đầu tư nhằm đánh giá rủi ro các khoản đầu tư và giúp định giá trái phiếu.