UNDP: Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp

Báo cáo Chỉ số nghèo đa chiều toàn cầu (MPI) 2025 với tên gọi “Những khó khăn chồng chất: Nghèo đói và các nguy cơ khí hậu” được công bố ngay trước thềm Hội nghị COP30 tại Brazil, cung cấp những bằng chứng mới cho thấy khủng hoảng khí hậu đang tái định hình bản đồ nghèo đói toàn cầu. Lần đầu tiên, dữ liệu về rủi ro khí hậu được lồng ghép với dữ liệu nghèo đa chiều, cho thấy nghèo đói không chỉ là vấn đề kinh tế - xã hội riêng biệt, mà còn gắn chặt với những áp lực lên hành tinh và những bất ổn toàn cầu.

Theo báo cáo, việc phải đối mặt với các rủi ro khí hậu khiến những thách thức hàng ngày của người nghèo trở nên nghiêm trọng hơn, và làm sâu sắc thêm những bất lợi vốn có. Cụ thể, 651 triệu người nghèo đang cùng lúc chịu từ hai nguy cơ khí hậu trở lên, trong khi 309 triệu người khác phải đối mặt với ba hoặc bốn rủi ro cùng lúc.

“Nghiên cứu mới của chúng tôi cho thấy rằng: để xóa nghèo toàn cầu và xây dựng một thế giới ổn định hơn cho tất cả mọi người, chúng ta cần phải ứng phó với các rủi ro khí hậu đang đe dọa gần 900 triệu người nghèo trên thế giới,” ông Haoliang Xu, Quyền Tổng Giám đốc UNDP nhấn mạnh.

Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng người nghèo trên thế giới không chỉ đối mặt với một nguy cơ đơn lẻ do biến đổi khí hậu, mà là nhiều mối đe dọa chồng chéo cùng lúc: Trong số 887 triệu người nghèo chịu ít nhất một rủi ro khí hậu, có 651 triệu người phải đối mặt với hai rủi ro trở lên.

Đáng lo ngại là 309 triệu người hứng chịu từ 3 đến 4 rủi ro khí hậu đồng thời hiện đang sống ở các khu vực nghèo đa chiều nghiêm trọng. Bên cạnh việc phải đối mặt với “gánh nặng gấp ba hoặc gấp bốn,” họ thường chỉ có rất ít tài sản và gần như không được tiếp cận các hệ thống an sinh xã hội, khiến tác động từ thiên tai càng nặng nề hơn.

Xét theo từng loại rủi ro, nhiệt độ cao (ảnh hưởng đến 608 triệu người) và ô nhiễm không khí (577 triệu người) là hai mối đe dọa phổ biến nhất. Trong khi đó, 465 triệu người nghèo sống ở vùng thường xuyên bị ngập lụt, và 207 triệu người sống tại khu vực hạn hán kéo dài.

Các quốc gia có thu nhập trung bình thấp là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất - cả về số lượng và tỉ lệ người nghèo phải đối mặt với các nguy cơ từ khí hậu. Ước tính có 548 triệu người nghèo tại nhóm quốc gia này chịu ít nhất một rủi ro khí hậu, chiếm 61,8% tổng số người nghèo toàn cầu. Đáng chú ý, hơn 470 triệu người trong số đó phải đối mặt đồng thời với hai rủi ro khí hậu trở lên.

“Là một quốc gia có thu nhập trung bình thấp, Việt Nam đã chứng kiến những cơn bão mạnh như Bualoi và Matmo trong thời gian gần đây. Đây là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng rủi ro khí hậu đang tác động không tương xứng đến các cộng đồng dễ bị tổn thương và đe dọa những thành tựu phát triển đã đạt được qua nhiều năm”, bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam, chia sẻ.

Những phát hiện của báo cáo cho thấy sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoạn có thể tạo ra những dạng dễ bị tổn thương và đói nghèo mới. Điều này nhấn mạnh tính cấp bách của việc tích hợp mục tiêu xóa đói giảm nghèo và tăng cường khả năng chống chịu khí hậu trong một chương trình chính sách thống nhất, đặc biệt ở những khu vực được dự báo sẽ chịu tác động nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu.

UNDP cam kết tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong việc tăng cường năng lực thích ứng và khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu ở cấp địa phương, đồng thời thúc đẩy phát triển bao trùm. UNDP cũng nhấn mạnh rằng ứng phó với các rủi ro khí hậu đang đe dọa gần 900 triệu người nghèo trên toàn thế giới là yếu tố then chốt để xóa bỏ nghèo đói và xây dựng một thế giới ổn định, bền vững cho tất cả mọi người.