Trung Quốc tham vọng xây “Kênh đào Suez trên đường ray”, vận chuyển Á – Âu nhanh hơn đường biển 20 ngày, tạo huyết mạch thương mại mới

Tại làng Tuanjie, nằm giữa thành phố Trùng Khánh, cần cẩu liên tục bốc container lên các đoàn tàu hàng hướng đến châu Âu và Nga. Mỗi ngày, hàng trăm container ô tô, thịt, rượu vang, sản phẩm sữa… được vận chuyển. Cách đó vài trăm mét, một bãi hàng khác chuyên dỡ các container chứa trái cây nhiệt đới và nguyên liệu từ Đông Nam Á.

Trong hơn một thập kỷ qua, thành phố miền tây nam Trung Quốc đã trở thành trung tâm thương mại quốc tế nhờ hai tuyến đường sắt xuyên biên giới. Một tuyến hướng tây đến Đức, tuyến còn lại kéo dài xuống phía nam tới tận Singapore.

Những hành lang thương mại này không chỉ giúp Trung Quốc tiếp cận nhanh và ổn định hơn với thị trường toàn cầu, giảm sự phụ thuộc vào các quốc gia khác mà còn mở lối cho các đối tác nước ngoài tiếp cận khu vực nội địa rộng lớn.

Nhưng tham vọng của Trùng Khánh không dừng lại ở giao thương. Thành phố này muốn trở thành điểm trung chuyển toàn cầu – một “Kênh đào Suez trên đường ray” kết nối châu Á và châu Âu.

Ông Liu Yizhen – Phó tổng giám đốc New Land-Sea Corridor Operation Company cho biết: “Vận chuyển hàng từ ASEAN đến châu Âu qua Trùng Khánh bằng đường sắt nhanh hơn đường biển từ 10 - 20 ngày. Ông cho biết thêm rằng khách hàng ưu tiên tốc độ và ổn định sẽ chọn đường bộ, còn nếu ưu tiên giá rẻ sẽ chọn đường biển.

Ý tưởng kết nối Trung Quốc – châu Âu bằng đường sắt xuất phát từ tập đoàn công nghệ Mỹ HP vào năm 2009. Mục tiêu là tìm ra giải pháp giao vận nhanh hơn đường biển và rẻ hơn đường hàng không. Sau 14 năm, tuyến tàu phát triển thành mạng lưới đường sắt liên lục địa, kết nối Trung Quốc, Trung Á và châu Âu, với sự hỗ trợ lớn từ chính phủ.

Ông Huang Yiwu Phó giám đốc Viện Khoa học xã hội Trùng Khánh nhận định thành phố này của Trung Quốc có địa hình đồi núi, nằm ở vị trí cách cảng biển hơn 1.000 km. Điều đó khiến tuyến đường sắt Trung Quốc – châu Âu trở thành yếu tố thay đổi cục diện .

Cùng với mạng lưới đường sắt, các ngành công nghiệp và sản xuất tại Trùng Khánh cũng bứt phá. Thành phố hiện sản xuất 1/3 số máy tính xách tay toàn cầu vào năm 2024. Một số thương hiệu tiêu biểu của thành phố bao gồm nhà sản xuất xe điện Seres Automobile chuyên hợp tác với Huawei và nhà sản xuất ô tô quốc doanh Changan Automobile. Nhà máy của Changan tại phía tây Trùng Khánh có thể lắp ráp 50 xe/giờ, phần lớn là xe tay lái nghịch xuất sang Thái Lan.

Các nhà hoạch định kỳ vọng năng lực sản xuất tại chỗ sẽ nâng giá trị cho hàng quá cảnh, khiến tuyến đường sắt liên lục địa hấp dẫn hơn trong mắt đối tác quốc tế.

Dù vậy, con đường phía trước không dễ dàng. Các tuyến chính của tàu Trung Quốc – châu Âu đối mặt nhiều rủi ro do xung đột Ukraine và các lệnh cấm từ Nga, khiến lưu lượng hàng hóa giảm mạnh.