Trung Quốc nắm giữ loạt 'quân bài' trong lĩnh vực chủ chốt, sẵn sàng đáp trả Mỹ chỉ sau vài phút ông Trump tuyên bố áp thuế quan

Nguồn thạo tin tiết lộ, mục tiêu của Bắc Kinh là tập hợp càng nhiều “quân bài” càng tốt để thực hiện các cuộc đàm phán với chính quyền Tổng thống Trump về các vấn đề trong quan hệ Mỹ - Trung Quốc, bao gồm cả thuế quan mà ông Trump áp đặt với hàng hoá Trung Quốc. 

Bắc Kinh thông báo giới chức nước này đang điều tra Nvidia và Google về các vấn đề chống độc quyền. Những công ty Mỹ khác nằm trong “tầm ngắm” bao gồm Apple, Broadcom và nhà cung cấp phần mềm thiết kế bán dẫn Synopsys. Trong khi đó, Synopsys có một thương vụ thâu tóm trị giá 35 tỷ USD đang chờ Bắc Kinh chấp thuận. 

Tom Nunlist, một chuyên gia chính sách công nghệ tại hãng tư vấn Trivium China, cho biết Trung Quốc sẽ “thu thập” mọi đòn bẩy để có thể đáp trả Mỹ và chống độc quyền là một trong những công cụ hiệu quả nhất. 

Tuy nhiên, chiến lược này cũng mang lại rủi ro. Các công ty công nghệ Mỹ gần đây đã “mất nhiệt” với thị trường Trung Quốc, không như ở nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Việc Bắc Kinh áp dụng quy định gắt gao hơn có thể sẽ phản tác dụng khi ngăn cản các công ty đầu tư vào quốc gia này. 

Trong những năm gần đây, Bắc Kinh đã đưa ra các công cụ quản lý mới trong. Năm 2020, nước này công bố “danh sách các thực thể không đáng tin cậy”, tương tự như danh sách của Mỹ nhằm ngăn chặn các công ty công nghệ hàng đầu Trung Quốc như Huawei làm ăn với các doanh nghiệp Mỹ. Năm 2022, Trung Quốc sửa đổi luật chống độc quyền để siết chặt các quy tắc chống cạnh tranh đối với việc sáp nhập. 

Ngay sau Mỹ khi áp mức thuế bổ sung 10% với hàng hoá Trung Quốc, Trung Quốc cho biết họ đã mở một cuộc điều tra chống độc quyền với Google. Năm 2019, Trung Quốc cũng phản ứng mạnh khi Google tuân thủ các quy tắc của Mỹ, hạn chế Huawei sử dụng hệ điều hành Android cho các thiết bị di động. Sau đó, Huawei không có quyền truy cập vào ứng dụng của Google và các phần mềm độc quyền khác. 

Một động thái trả đũa khác được đưa ra vào tháng 12 năm ngoái, khi chính quyền Biden siết chặt việc kiểm soát sự tiếp cận của Trung Quốc với chất bán dẫn cao cấp. 1 tuần sau, Trung Quốc thông báo họ bắt đầu điều tra Nvidia về một thương vụ sáp nhập vào năm 2019. 

Apple đã bất đồng quan điểm với các công ty công nghệ Trung Quốc về việc tính phí, khi các nhà phát triển ứng dụng tính phí cho các dịch vụ trong ứng dụng như mua token để được chơi game. Tencent và ByteDance đã phàn nàn rằng một số chính sách của App Store là không công bằng. Các cơ quan quản lý trên toàn thế giới đã xem xét kỹ lưỡng các khiếu nại tương tự. Apple cho biết các chính sách của họ đảm bảo chất lượng và tính an toàn của các ứng dụng.

Dù ban đầu các cơ quan quản lý Trung Quốc chỉ “đứng ngoài cuộc” nhưng trong những tuần gần đây, họ đã đánh giá kỹ lưỡng hơn. Một số quan chức cho rằng, mức phí mà Apple áp dụng ở Trung Quốc là quá cao và lập luận rằng các quy tắc của Apple trong quản lý thanh toán ứng dụng cản trở sự cạnh tranh. Theo nguồn tin, do đó, Bắc Kinh coi Apple là một “quân bài” khác mà họ có thể sử dụng trong các cuộc đàm phán với Mỹ. 

Việc sáp nhập giữa các công ty đa quốc gia thường phải được các cơ quan quản lý chống độc quyền trên toàn cầu thấp thuận và có thể sẽ sụp đổ nếu không được thông qua.

Năm 2018, trong bối cảnh thương chiến Mỹ - Trung, Qualcomm đã chấm dứt đề xuất mua lại nhà sản xuất chip Hà Lan NXP Semiconductors sau khi không được Trung Quốc chấp thuận. 

Tháng 5/2022, thương vụ tiếp quản 61 tỷ USD của nhà sản xuất chip Mỹ Broadcom với VMware đã gặp rủi ro cho đến khi cựu Tổng thống Biden và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đàm phán, đồng ý giảm bớt căng thẳng. Ngay sau đó, Trung Quốc đã “bật đèn xanh” cho thoả thuận này, nhưng yêu cầu Broadcom phải đảm bảo cung cấp cho khách hàng Trung Quốc.

Mới đây, nhất, một thỏa thuận đang bị đình trệ là đề xuất mua lại công ty phần mềm kỹ thuật Ansys trị giá 35 tỷ USD của Synopsys. Bắc Kinh không hài lòng khi Synopsys dừng quyền tiếp cận của Trung Quốc với một số phần mềm để thiết kế chip tiên tiến. Vào tháng 12, cơ quan quản lý chống độc quyền của Trung Quốc đã thông báo với Synopsys rằng họ sẽ đình chỉ việc xem xét, với lý do không đủ tài liệu, nguồn tin thân cận cho biết.

Một phát ngôn viên của Synopsys cho biết dự kiến thương vụ sẽ hoàn tất vào nửa đầu năm 2025.

An ninh quốc gia là một công cụ khác mà Trung Quốc có thể sử dụng để hạn chế các công ty Mỹ. Năm 2023, Trung Quốc đã cấm các công ty lớn của Trung Quốc mua hàng từ nhà sản xuất chip Micron Technology, sau thực hiện cuộc điều tra an ninh mạng nhằm xác định các mối rủi ro an ninh quốc gia. Bộ Thương mại Mỹ cho biết vào thời điểm đó rằng các hạn chế này không có cơ sở thực tế.

Tham khảo WSJ